[zaloguj się]
[pdf]

NIEZBROJNY (12) ai

W pisowni łącznej (11), w rozłącznej (1).

e oraz o prawdopodobnie jasne (tak w nie- oraz w zbrojny).

Fleksja
sg
mNniezbrojny fNniezbrojnå
Iniezbrojnym I
pl
N m pers niezbrojni
G niezbrojnych
D niezbrojnym

sg m N niezbrojny (2). ◊ I niezbrojnym (3). ◊ f N niezbrojnå (1). ◊ pl N m pers niezbrojni (4). ◊ G niezbrojnych (1). ◊ D niezbrojnym (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII(XVIII) w.

Nie mający zbroi, tj. żelaznego okrycia na ciele, lub nie mający w ogóle broni, lekkozbrojny; inermis Vulg, Mącz, Calag, Cn; inarmatus, nudus Cn (12): ábowiem lud Turecki po wielkiey cżęśći ieſt niezbroyny BielKron 307, 384; Calag 559b.

W połączeniach szeregowych (2): Ludzie nieźbroyny/ niemocni/ y nieczwicżeni w rzeczách woiennich? Leop Iudith 5/27; że vpáść muſieli/ á ſrodze vciekáć przed onym ſłábym/ nędznym/ á nie zbroynym ludem żydowſkim. RejZwierc 257v.

W przeciwstawieniu: »zbrojny ... niezbrojny« (2): Krolowie woyſki y zbroynym ludem obtocżeni/ niezbroynych Mnichow bać ſię/ y pádáć do nog ich muſieli. SkarŻyw 511; záraz wſzyſcy co około Krolá byli ná woyſko iego gwałtem vderzyli niezbroyni ná zbroynych StryjKron 587.

W charakterystycznych połączeniach: niezbrojny(-i) lud (3), ludzie (2), mnich.

Szeregi: »błahy a niezbrojny« (1): Albo też iáko oná błáha á niezbroyna niewiaſtká Iudyth ſwięta poráźiłá onego ſrogiego á mocnego Hetmáná Holoferneſá poſrzod woyſká iego RejZwierc 264.

»mały i niezbrojny« (2): dał bitwę zmáłym y niezbroynym ludem ſwym. SkarŻyw 559; Zle ſię Goliatowi powiodło/ iż máłym y niezbroynym Dawidem wzgárdźił. SkarKaz 84b.

»(tak) zbrojny, (jako i) niezbrojny« (2): Trucidant inermes iuxta atque armatos, Ták zbroynym yáko y niezbroynym nieprzepuśćili. Mącz 179d; miewáli lud inny pieſzy/ oſobno/ iezdni/ oſobno pomocni/ oſobno zbroyni/ oſobno niezbroyni BielSpr 17v. [Ponadto w przeciwstawieniach 2 r.]

Synonimy: mały, niemocny, nieubrany, słaby.

Cf BEZZBROJNY, ZBROJNY

TZ