Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: NIEZŁUPIONY

Następne hasło: NIEZMARŁY »

NIEZŁY (46) ai

W pisowni rozłącznej (36), w łącznej (10).

e jasne.

Fleksja

sg
m	N	niezły	f	N	niezłå	n	N	niezłe
	G	niezł(e)go		G			G	niezł(e)go
	A	niezłégo, niezły		A	niezłą		A
	I	niezłym		I	niezłą		I	niezłym

pl
N	subst	niezłé
A	subst	niezł(e)

sg m N niezły (9). ◊ G niezł(e)go (1). ◊ A niezłégo (1), niezły (1). ◊ I niezłym (1). ◊ f N niezłå (14). ◊ A niezłą (5). ◊ I niezłą (1). ◊ n N niezłe (4); -é (1), -(e) (3). ◊ G niezł(e)go (1). ◊ I niezłym (1). ◊ pl N subst niezłé (6); -é (1), -(e) (5). ◊ A subst niezł(e) (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde brak.

Znaczenia

1. Będący dość dobrej jakości, w dość dobrym gatunku, mający dość dobry charakter; zadowalający, całkiem dobry (23)
2. Pożyteczny, przynoszący korzyść, zysk (19)
- a. W funkcji rzeczownika (3)
  - α. »niezła« (2)
  - β. »niezłe« (1)
3. Niemały, spory; całkiem duży (3)
*** Bez wystarczającego kontekstu (1)

1. Będący dość dobrej jakości, w dość dobrym gatunku, mający dość dobry charakter; zadowalający, całkiem dobry; haud malus, minime malus Cn (23): Mięſo zwierząt paſączych ſie na gorach: ieſt lepſze [...] niż mięſo zwierząt doma paſączych ſie, Iako ſą wołkowie młodzi/ y iałowicze/ ſkopowe/ á wſzakże y to nie złe/ ale wżdy leſnych lepſze. FalZioł V 64; GlabGad N7; Wierę też niezły zoctem chrzan A ſnadz ſnim weſelſſy będzieſz Niż gdy z pieprzem z wyoſki ſiędzieſz RejRozpr H2v, H2; KrowObr 200v; O tych też wiem ktorzy ſie w cżyścu poleruią/ Też o ſobie nádzyeię y ći nie złą cżuią. RejWiz 159v; (nagł) Kollegium Krákowſkie. (‒) STárzy ludzye co bogom/ mieyſca obyeráli/ Tuby pewnie goſpodę/ nie złąby im dáli. RejZwierz 111v; A coż ći ſye ten wykład tych Philozophow podoba? (‒) Nie zły ieſt/ ále dáleko od náſzego Krolá/ bo tákiem Krolem y Hoſpodar może być źiemie Mołdáwſkiey OrzRozm Mv, B3; Był Alexánder [...] ku rzecżam Rycerſkim nie złego ſzcżęśćia/ bo napierwey poráźił trochą ludźi/ ktorych był wodem [!] Cernin Cżech/ Moſkwę. [...] Thátáry dwá kroć poráżono zá iego Pánowánia BielKron 403v; KwiatKsiąż C3v; RejZwierc 210v, 241; v drugich téż nie złé [zboże]/ którzy wczás záśiali. Strum M; Aczći [lin] ieſt Rybá iákoby wzgárdzóna/ ále przedśię niezły kiedy tłuſty ſtoi zá Kárpiá Strum Qv; ácż ſię też kiedy kto y między nimi nie zły obrał: iednák/ iż cżłowiekiem był proſtym [...] śmierć żyć długo nie dopuśćiłá CzechEp 332; PudłFr 40, 46; Wżdy iáko ſłyſzę tu pierwey w Polſcze był nie zły porżądek; Byli ći ktorży dogłądali [!] porżądku świeckiego/ byli też ći/ ktorży doglądáli porżądku duchownego GórnRozm D; GostGosp 132; Koniá kupi nie złégo/ zá złotych cztérnaśćie WyprPl A2; JanNKar F2; PowodPr 85.

2. Pożyteczny, przynoszący korzyść, zysk; non ineptus, non malus Modrz (19): FalZioł V 37, 103; Ia mam trzy wśi w źiemi Przemyſkiey nie złe OrzRozm Ov; SienLek 84v; Y wy macie nie złą kupią/ Co nas wáſzy ſłudzy łupią. RejZwierc 234v, 61; Ieſli zárobił ieden zá Tyydźień [!] groſzy Trzydźieśći: tedy iuż to názywáli nie złą robotą. Strum E2; że to com o kaźni mężoboyſtwá y o inſzych rzecżách piſał/ ácż wſzytko nie złe rzecży/ ále náſzey Rzecżypoſpolitey niesłużą. ModrzBaz 142v; GostGosp 152; GostGospSieb +2.

niezły dla czego (1): Rzepnicá też dla oleiu nie zła GostGosp 122.

niezły ku czemu (1): Dzieci telko iego [gawrona] niezłe ku iedzeniu zwłaſzcża odarłſzi ie zſkori FalZioł IV 23a.

niezły na co (1): Nie zła też ſiecżká ná poſpiech/ Bo dáleko ſwięty Woyciech. RejZwierc 237v.

Przysłowie: Dobre pierze nie zła też gęś RejRozpr D2; RejZwierc 109.

Iron. (1): Niezłyś frimárk vtzynił/ iżeś ſię w inſzą ſuknią odmienił/ głowę ogolił/ y kryſtuſá ſię zaprzał KrowObr 141.

a. W funkcji rzeczownika (3):

α. »niezła« (2): Dobrze cżynić dla odpuſzcenia grzechow nie zła. WujJud 108 marg; Strum M4v.

β. »niezłe« (1): Nie złym ia to názywam/ zkąd przyśdź do dobrégo. GosłCast 43.

3. Niemały, spory; całkiem duży (3): Im wieczey wloką tem liepiey Wſſąk ſą wpieklie nieſſle ſkliepy RejKup x7v; Albo też kuſzę żelázną ná liſá záſtáwić/ y zá tego też nie zła kopá. RejZwierc 111.

Przysłowie: ábo w.m. niewieſz/ iż bákálarz s ſkárbu/ bárzo niemoże/ niezła thám będzie exequutorowi grzanká. GórnDworz S.

*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Haud impurus, Nieżli [!]. Mącz 332c.

Synonimy: 1. dobry, niepodły, niepośledni; 2. pożyteczny; 3. niemały, spory, znaczny.

Cf ZŁY