Boć iuż nie dziś tá nowiná ſłynie/ Iż złego złe nigdy nie ominie. RejAp 200v.

»to niedobra nowina« (1): Wnet ſie muśiſz ſzácowáć kędyś thego doſtał/ A boday więc y gárdłem oſtátkowi ſproſtał. Lęknie ſie wnet młodzyeniec y rzecże/ moy pánie/ Toć nie dobra nowiná/ á ſzpetne tho známię. RejWiz 127.

»to nowiny nienowe« (1): IEdná páni nowiny co z Węgier ſłucháłá/ Iż tám Smocy latáli/ drugim powiedáłá. Co mieli Kotcże głowy/ ſzyie Gąſiorowe/ Drugi rzekł/ toć goſpodze nowiny nie nowe. RejFig Bbv.

»[kogo] nowina potkała« (1): Iednák nas tá nowiná/ przed tym niepotkáłá Aby krolewná polſka/ krolewą zoſtáłá KlerWes Av.

»przybiegają nowiny« (1): Ná káżdy dzyeń y káżdey godziny/ Przybiegáią żáłoſne nowiny BielKom G.

»nowina(-y) przyszła(-y) (a. przy(j)dzie)« [w tym: komu (8), ku komu (1), do kogo (1)] [szyk zmienny] (27): gdy ta nowina przyſſla ku iego ſwięté miloſci/ plakál rzewno ſwégo rycerza OpecŻyw 48v; RejJóz N3; W ten cżás też przyſzłá Luterianom druga nowiná/ iż Papież y Ceſarz z bieráią ſie nánię [!] mocą potáiemnie BielKron 224, 10v, 107, 123v, 124, 254v (17); Mącz 68b; Wtym przyſzłá Romuáldowi nowiná od mnichow z Ráwenny SkarŻyw 572; ArtKanc P19; ActReg 8, 61, 171; CiekPotr 1, 12.

»to stara nowina« (4); RejRozm 402; RejWiz 180v; Nie dziwuy ſie brácie miły/ Iużci to ſtáre nowiny/ Iż ia tu leżę w tym grobie/ Pewnieć tákież będzie tobie. RejZwierc [238], 236.

»nowina zabrzmi na wsze strony« (1): O dniu ſzcżeśliwy y błogoſłáwiony/ Gdy tá nowiná zábrzmi ná wſze ſtrony GrochKal 28.

»zła to nowina była« (1): Złaby to nowiná byłá Ieſliby ſie ták ziśćiłá. Ieſlićby Kryſtus zmartwychwſtał/ Dopieroćby ſwoy błąd rozśiał. MWilkHist D2.

»iść (a. pość a. przyć) z nowiną« [szyk zmienny] (16): A czoż rzecż, poydę kniemu wſzak z wdzięczną nouiną. RejJóz K5, K6v, L6, N7v; [Skanderbeg] záſadził ná drogach [swoich ludzi] wſzędzie/ áby żadny [Turek] niemogł przydź znowiną thą do Adrynopolá. BielKron 243v, 72v; RejPos 107v, 111v, 112, 297v; Y ták z błogoſłáwieńſtwem tego/ ktorego vchowáł ná odpocżynienie y znowiną do oycow ś. weſoło poſzedł. SkarŻyw 245, 535; SiebRozmyśl, Gv; SkarKaz 550a; CiekPotr 40; GosłCast 60.

»nowin nasiać« (1): Dissipare vanos rumores, Nie pewnych nowin naśiać. Mącz 396a.

»z nowinami odprawować [kogo]« (1): A s tymże to poſelſtwem/ á s tymiſz to wdzięcżnymi nowinámi/ tu odpráwuie ten ſwięty Pan do nas zwolenniki ſwoie RejPos 118v.

»(o)powiedzieć, (o)powiadać (a. powiedać) nowinę; o nowinie powiadać; nowina powiedziana« [w tym: komu (27)] [szyk zmienny] (16:13;1;1): BierEz E; Thedi tam teſch do Conyna Nyewyerſki mlody przyachal i przinioſl thą nowyną o pobranyu Gdanſczanow A gdi wgoſpodzie v kurowſky o thy nowynye powiadał LibMal 1543/69; RejJóz A7, D3, K5v; RejKup c4, 15; RejZwierz 3, 4v; BielKron 330v; HistRzym 14v [2 r.], 21v, 32v; pewnie á nieomylnie táć nieomylna nowiná też tobie będzye powiedzyaná RejPos 246, 167v, [249], [254], 276 [2 r.], 288v (10); oto vmárł Saul/ á zdáło mu ſię iákoby dobrą nowinę powiedział [adnuntiaverat]. BudBib 2.Reg 4/10; Bog ći niecháy odpuśći/ y iam wſtytko [!] dawno odpuśćił: áleć nowinę powiem: idz ſię prętko ſpowiáday: bo nic niemieſzkáiąc vmrzesz. SkarŻyw 311, 113, 179, 245, 595; Niechay idę do mátki twey Tę nowinę powiádáć iey. MWilkHist [F4].

»nowinami pętać się« (1): Rumigerus, Wieſzczarz/ ktory ſie nowinámi pęta. Mącz 360c.

»(po-, przy)bieżyć z nowiną« [szyk zmienny] (5): cie ſpytam málucżko/ co to zá hetmáni/ Co to tám do nich bieżyſz s tymi nowinámi. RejWiz 165; wnet przybieżawſzy z onymi rádoſciámi á z onemi wdzięcżnemi nowinámi do Symoná brátá ſwoiego/ iż go przywiodł do Páná RejPos 276, 275v; Ziaką wielką rádośćią pobieżał do towárzyſzow z oną nowiną SkarŻyw 599; KochJez Bv.

»posłać (a. przysłać) z nowiną« [w tym: kogo (2), do kogo (2), ku komu (1)] [szyk zmienny] (6): pothym sasye sprawywſzy posſelſthwo przysłały do mnye Snowynv LibLeg 9/50v; Gdy mu Pan z łáſki ſyná Sámſoná obiecał/ Tedy k niemu Anyołá s tą nowiną poſłał RejWiz 155; RejFig Ddv; Sebáliás ſtroił tryumff z onego zwyćięſtwá/ poſławſzy z nowiną do Máchometá BielKron 252; RejPos 305v; Gdy go wiedli do Antoniuſzá z wielką rádoſcią/ mnimáiącz że Brutuſá poimáli/ y poſłáli naprzod z dobrą nowiną. RejZwierc 93.

»przychodzić z nowinami« (1): á iáki to krolewic przychodzi do ciebie s tymi nowinámi wdzyęcżnymi RejPos 168.

»(przy)jechać z nowiną« (3): Iakos każał cżekamy ſzczęſliwey odprawy Bychmy z dobrą nowiną do ſwych przyechali RejJóz M8; BielKron 223v; Pátrzćieſz ieśli ſie tu wyſpimy/ áno iádą od gránic ieden zá drugim z nowinámi rzadko z dobremi. BielSpr 75v.

»(przy)nieść nowinę, (przy-, z) nosić nowiny; noszący nowiny« = adnuntiare Vulg; famigerare, perferre nuntium Mącz [w tym: komu (11), do kogo (1)] [szyk zmienny] (20:9;1): Thedi tam teſch do Conyna Nyewyerſki mlody przyachal i przinioſł thą nowynę o pobranyu Gdanſczanow LibMal 1543/69; RejJóz K6v, P3; RejKup p7v; Leop 2.Reg 4/10; BielKron 418v; Nugigerulus, Klekot/ nowiny vſtáwicznie noſzący. Mącz 252d, 117c [2 r.], 123d, 254c, 313b; GórnDworz R7; HistRzym 32; RejPos 111v; RejZwierc 13, 153v, 236v; KochOdpr B3; SkarŻyw 245 marg, 349, 546 marg; ReszList 187; WerKaz 290; ActReg 100, 166; Calep 716a; WyprPl C4; Gdy świętemu iednemu zazdrośćiwy nieprzyiaćiel zboże wſzytko popalił/ ieden mu tę nowinę nioſąc/ rzekł SkarKaz 314a, 519a.

»nowiny puszczać« (1): thych ludzi ieſt obycżay/ yż ku ſwey chwale rádzi niepewne nowiny puſzcżáią BielKron 225.

»pytać się o nowiny, o (a. po) nowinach« [szyk zmienny] (l:4): Bandaly poſzla pythacz o nowyny nyema nycz powyedacz, yedno czo by bylo nyeſkodno LibLeg 7/10; RejPos [310]; A ći ktorymby to należáło z murow wyglądáią/ ieden od drugiego w mili ſie o nowinach pytáią. RejZwierc 185v; Vſzu teſz y ięzyká bárzo ſtrzegł: obmowek żadnych áni cżyniąc áni przyimuiąc. [..,] o nowinách ſię teſz nierad pytał/ y niełácno ich powiádáł. SkarŻyw 292; Bo ſie tylko ſtroimy/ wcżáſow vżywamy/ A nieprzyiaćielowi bráć przed ſobą damy. Tylko ſie po nowinách poſtronnych pýtáiąc/ A o ſwe właſne ſzkody máło práwie dbáiąc. BielRozm 7.

»(u)słyszeć, (po)słuchać, słychać, zasłychnąć nowinę; przysłuchawać się nowinam« = audire auditum PolAnt [szyk zmienny] (26:6:1:1; 1): BierEz Nv; OpecŻyw 110v; PatKaz II 75v; Szpetne to nowiny v nas iuż po ſtronach ſlychać Poczęli ſnadz z wielkich głodow wiele ludzy zdychać RejJóz L8; RejKup ee5v; Nád tymi co powſtáyą ná mye bez przycżyny/ Vſłyſſy vcho moye nye trefne nowiny. LubPs V2; RejWiz 81; RejFig Bbv; O nieſzcżęſliwy poſle/ rádſzeybych widziáłá/ Bych tę byłá nowinę/ ſkąd inąd ſłyſzáłá. RejZwierz 46v, 34v; BielKron 356, 421 v; HistRzym 22; a iżby ſie też przyſłuchawáły onym ſwiętym á zbáwiennym náukam iego/ á onym wdzięcżnym nowinam/ ktore ſwiátu nędznemu á vpádłemu miłośćiwie przynieść racżył RejPos 183, 17v, 34v, 112, 167v, 198v (8); HistLan D4v; RejZwierc 116, 180; RejPosWstaw [418]v; BudBib ler 49/23; StryjWjaz A3v; KochOdpr A3v; SkarŻyw 336; Zá ſłużbę pieniądze dayćie A nowiny poſłuchayćie. MWilkHist Dv; Ile ſie ludzkiey krwie po mieyſcách linęło? Cżęſto mordy wielkie/ krew z zábitych bucha/ Aż lękliwe vcho z ſtráchem nowin ſłucha. WisznTr 33; GrochKal 7; KołakCath C2v; PowodPr 8; Ktory ieżdząc po mieyſcách rozlicżnych/ Nie záſłychnął tákich nowin ſlicżnych. PaxLiz E4v.

»wyprawić, wyprawion z nowiną« (1:1): Potym oni ſześć Ellektorow wypráwili do Ceſárzá z dobrą nowiną BielKron 330v; Ian Zborowſki wypráwion z nowiną do Polſki StryjWjaz A4v.

»dobra (a. lepsza) nowina« = bonum nuntium Vulg, Cn [szyk 20:3] (23): BierEz E; RejJóz K5v, K6v, M8; RejKup p7v; Y rzekli ieden do drugiego: Nie dobrze czynimy/ ábowiem ten dzień ieſt dobrey nowiny. Leop 4.Reg 7/9; Arcybiſkup będąc w ten cżás w Rzymie/ ſkoro ſie dowiedzyał tey nowiny dobrey/ obiáwił ią długą rzecżą przed Senatem Rzymſkim BielKron 412v, 330v [2 r.]; HistRzym 21v, 22; RejZwierc 93; BielSpr 75v; wywyſz w śile głos twoy/ opowiedácżu dobrey nowiny Ieruſzalimie [in fortitudine vocem tuam evangelizatrix Ierusalaim]. BudBib Is 40/9, 2.Reg 4/10, Is 40/9; KochOdpr B3; Toć ieſt twoiá Ewángelia y dobra nowiná/ Kolędá/ y Nowe láto twoie/ Narodzie nieſzcżeſnego Iádámá SkarŻyw 1, 1 marg, 245 marg; SWIETA EWANGELIA IESVSA CHRISTVSA, WEDLVG MATTHEVSZA. (marg) To iest Kſięgi máiące w ſobie dobrą nowinę, ábo weſołe poſelſtwo o przyśćiu obiecánego Meſziaſzá: nápiſáne od Máttheuſzá S. (–) WujNT 1; Euángelion po Grecku, ieſt dobra nowiná, ábo weſołe poſelstwo. WujNT 15 marg; vſtáwicznie wzdycha/ oknem wygląda/ co wrot ruſzą iego ſie ſpodźiewa/ o nim namilſza iey rozmowá/ y lepſzey nowiny nie ma/ iedno gdy powiedzą: przyiachał. SkarKaz 8b.

»nowiny niebieskie« = ewangelia (1): co widzicie á co ſłyſzycie iż ſlepi widzą chromi chodzą/ głuſzy ſłyſzą/ vmárli wſtawáią/ vbodzy á proſtacżkowie ty nowiny niebieſkie wdzięcżnie przijmuią. RejPos 10.

»niedobra nowina« (1): Y poſłáłá do niego z niedobrą nowiną/ Ze z ogoná wylezieſz/ z oprzáłá [!] łysiną. RejFig Ddv.

»niepewne nowiny« (2): BielKron 225; Mącz 396a cf »nowin nasiać«, »nowiny puszczać«.

»niesłychana nowiną« [szyk 1:1] (2): Nieſłychána nowiná vſzy áż przenika. GosłCast 50, 21.

»pewna nowina« [szyk 9:1] (10): Gdy záydą iákie popłochy Nieczekam pewney nowiny Wylecę by bąk ze trzćiny RejRozpr F4; RejKup e6v; Constans rumor, Pewna wieść/ pewna nowiná. Mącz 360b; RejPos 111v, 174v, 275, 288v; RejZwierc 29v; HistHel B4v; Nowinę tę wiedzćie pewną Pan zmartwychwſtał mocą właſną. MWilkHist Dv.

»[jakiej] nowiny poseł« (1): O Krolowa/ Wdzięcżney nowiny poſłá maſz przed ſobą. KochOdpr B3.

»nowin przynosiciel« (1): Gestores linguis, Nowin przinośiciele. Mącz 145a.

»słuchanie nowin« (1): [Ateniczanie] żadną ſię inſzą rzeczą nie báwili / iedno powiedánim ábo ſłuchánim nowin [aut dicere aut audire aliquid novi] WujNT Act 17/21.

»wesoła nowina« (1): każąc im wſzytkim Ewánielią/ świętą, y też weſołą nowinę ArtKanc G16v.

»zła nowina« = malus auditus PolAnt (13): Pan żałoſciw ze żłey nowiny Ochtocies mi nowinkę piękną powiedziała [...] Bo wſzytki ine ſzkody by nawiętſze były Mogą być naprawione gdy ćczi nieruſzyły (marg) Cżeſcż naruſzoną trudno łathać (‒) RejJóz G8; RejKup c4, G, ee5v; RejZwierz 4v, 61 v; BielKron 421 v; Mącz 254c; RejZwierc 235, 236v; BudBib Ier 49/23; Calep 715a; GórnTroas 62.

»nowiny a pociecha« [szyk 1:1] (2): A ktoraż thedy pociechá á ktore wdzyęcżnieyſze nowiny mogły być miedzy nimi, RejPos 111v; á powieday komu możeſz ty nieomylne á wdzięcżne nowiny á pociechy ſwoie: Iż iuż moy miły brácie cżásby ſie nam vznáć RejPos 276.

»poselstwo albo nowina« [szyk 4:2] (6): MurzNT 3v; Mącz 123d; á iáko tho ieſt wielka nowiná á wdzyęcżne poſelſtwo w kroleſtwie niebieſkim. RejPos 165v, 118v, 275v, 297v.

»nowiny a tajemnice« (1): y posiałem bil doniego z lyſti poſla swego yz wſzitky nowini a thayemnycze ktorebich ſlischal o nieprzyaczielyv chczialem do niego dawacz znacz krolowy ie^go M LibLeg 10/152v.

»wieści, (a) nowiny« (2): Mącz 360b; Nie ma też być świegotliwa/ nie ma ſię po goſpodách tułáć/ wieśći á nowin nośić WerKaz 290.

»(jest) (to a. co) nowina (a. nowiną)« [w tym: komu (2), u kogo (2), ze zdaniem podmiotowym: aby (1), cum inf (2)] (8): áby ſie im podziwował/ y porádował/ iż ku temu przyſzli/ co im ieſt wielką nowiną. GórnDworz K8, K8v; RejZwierc [28²]; Bo ſie tám v tych prawdzye nowiná kołyſáć. PaprPan Ee4; KochSz B4; ZawJeft 3; Zwiedź z brzydkiey drogi/ gdźie nowiną cnotá GrabowSet M4; Nowiná to v Kátholikow y wſzytkiego Chrześćijáńſtwá/ áby Bog nie był w Troycy iedyny/ áby Chryſtus nie miał być Bogiem práwym/ áby kośćioł iego od tyśiącá lat vſtał y vpadł/ áby w nim ofiáry nie było SkarKaz 417b.

»to czysta nowina« (1): Ze ten Bog twoy ma w ſobie y Oycá y Syná Y też Duchá ſwiętego? To cżyſta nowiná. GrzegRóżn N.

»(to) nie (jest a. by(wa)ła) nowina« [w tym: komu (31), u kogo (5), ze zdaniem podmiotowym: że (2), czym (1), dla czego (1), iż (1), cum inf (28)] = coś nie jest dla kogoś czymś nowym, nieznanym, niezwykłym; coś komuś nie pierwszyzna [szyk zmienny] (61): Aczći to dźiś iuż ná Swiećie niebárzo nowiná/ Ze máły dym wylátuie z wielkiego kominá. GroicPorzRej C4; RejWiz 188v; Nie nowináć to Polakom miłowáć pány ſwe. LeszczRzecz A6; RejZwierz 136; O nie nowináć wam o złych rzeczách myślić. Ták iáko y wam złe rzeczy czynic nowiná nie ieſt OrzRozm B, P; BielKron 192; V Wſzytkich nas iuż tho nie nowiná/ dla cżego Pan náſz Pan Iezus Kriſtus/ thu ná ſwiáth przyść á okázáć ſie racżył RejPos 291; RejZwierc 183, 236; Aleć to v was nie nowiná/ nietylko inſzym/ ále y ſámym ſobie ſie ſprzećiwiáć WujJud 45v; BiałKaz Cv; To nie nowiná iż niewierni ná iáſnych powieśćiách ſłowá boże^go nie rádzi przeſtáwáią CzechRozm 114v, 253; PaprPan E [2 r.], F2v, F3v, I3v, L3v (16); Lecż to w onych Rzecżáchpoſpolitych nie nowina [minime novum]/ ktore nietylko ſię ludźiom ze ſzkoł rządźić dawáły: ále też y tych/ ktorzi w ſzkołách vcżyli/ á żadney ſię ſpráwy w Rzecżypoſpolitey nietykáli/ do ſpraw vżywáli. ModrzBaz 130; NiemObr 92, 145; KochFr 116, 122; PaprUp K4v, L2; conie nowina wsprawach taiemnych wswiecie ActReg 160, 149; OrzJan 21, 78; LatHar +5, 284 marg, 302, 323, 511 (7); Bo to nie nowiná w káżdym ięzyku/ iednym ſłowem názywáć kilká rzeczy/ iáko piłá/ kłodá/ broná/ nie iednę rzecz znáczy. WujNT przedm 22, s. 476 marg; KmitaSpit A3v; Nie nowiná to bywáłá Bogu podawáć żydowſki lud ſwoy w niewolą zá inſze grzechy ich PowodPr 30, 30; KlonFlis B4, C2, D2v, Ev, G, G4; KlonWor 41.

»[komu] nie w nowinie« (1): Właśnie iáko wrotośierć/ ten choć ſię nie ſroży/ Lecż ſię opácżną śierćią z przyrodzenia ſtroży. Iákoby miał chłopa zieść: temu nie w nowinie Zubry bić/ łośie ſtrzeláć/ y też łowić świnie. KmitaSpit B3v.

»nowiny porać (a. zaorać); nowiny wzorywane« [szyk zmienny] (3;1): yakom ya nyeszaoral nyovyny nyagymyenyą [!] lypynyach robothy szlachathnyey katharzyny ZapWar 1512 nr 2131, 1512 nr 2131; More novalium proscindatur terra, Tym obyczáycm niechay będzie zdárta yáko nowiny bywáyą wzoriwáne Mącz 233c; Káżdy rok ſzláchćić ácż nowiny porze/ Y nágnoiwſzy ſtáre polá orze KlonFlis C4.

»nowiny sadzić« (1): Renovello, Rursus novellum facio ‒ Nowinni ſadzę. Calep 911b.