[zaloguj się]
[pdf]

OBIECOWAĆ SIĘ (47) vb impf

sie (38), się (9).

Oba o, e oraz a jasne.

Fleksja
inf obiecować się
indicativus
praes
sg pl
1 obiecuję się
2 obiecujesz się obiecujecie się
3 obiecuje się obiecują się
praet
sg pl
3 m obiecowåł się m pers obiecowali się
fut
sg pl
3 m będzie się obiecowåł m pers będą się obiecować
conditionalis
sg pl
3 m by się obiecowåł m pers by się obiecowali
impersonalis
praet obiecowało się
participia
part praes act obiecując się

inf obiecować się (3). ◊ praes 1 sg obiecuję się (2). ◊ 2 sg obiecujesz się (2). ◊ 3 sg obiecuje się (21). ◊ 2 pl obiecujecie się (2). ◊ 3 pl obiecują się (2). ◊ praet 3 sg m obiecowåł się (5). ◊ 3 pl m pers obiecowali się (3). ◊ fut 3 sg m będzie się obiecowåł (1). ◊ 3 pl m pers będą się obiecować (1). ◊ con 3 sg m by się obiecowåł (1). ◊ 3 pl m pers by się obiecowali (1). ◊ impers praet obiecowało się (1). ◊ part praes act obiecując się (2).

Sł stp brak, Cn notuje, poza tym s.v. dziękuję komu z czego, dziękując z wieczerzy, nie obiecuję się, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów) s.v. obiecać.

I. W funkcji zwrotnej (46):
Przyrzekać coś komuś, zobowiązywać się do czegoś, gwarantować coś słowem, oznajmiać o czymś, zapowiadać coś lub zapowiadać się gdzieś; promittere Mącz, Cn; polliceri Mącz (46):

obiecować się komu (9): Satis scite promittit tibi, Doſićić ſie pięknie obiecuye. Mącz 372c. Cf cum inf komu.

obiecować się do kogo (1): wſzákże ſie przed wiecżorem do ćiebie obiecuię/ áby ſie przed ſię rzecż raz zácżęta torem ſwym/ [...] końcżyć mogłá. CzechRozm 21.

obiecować się na co (2): [Pan] pręthko ſie obiecuie záwżdy ná wſpomożenie náſze. RejPos 128v, 128v.

[obiecować się kim: A thak i mi mamy nadzieie na w. m. poniewasz mamy przisiege listh piszany od w. wielmoznosczi, obieczuiancz szie przyacielem moim przyacziel CorfusDocum 1564 nr 123].

obiecowáć się czym [lat. aliquo] (1): Odpowiedział marszałek ze nic tu wtym niemaſz bo pierwey pisał iakoprimatus pokisię nieobiecował [?] omni haereditate teraz iako Krol Koronowany libertatem populi sui libertatem. ActReg 57.

cum inf [w tym: do kogo (6), co (3), na co (2)] (27): RejRozpr Cv; RejJóz C2v; Polliceris te buccinatorem fore existimationis meae, Obiecuyeſz ſie chcieć wyſlawiáć záchowánie y dobrą powieść moyę. Mącz 308c; Pan obiecuie ſie być obrońcą y opiekálnikiem twoim RejAp 40, 195; RejPos 144, 144v, 146v, 219, 271v, 349v; Páweł ś. do Koryntów/ obiecował śię w groźie przyiácháć do nich/ dla wyſtępów ich. BiałKat 56; KuczbKat 290; RejZwierc 32v, 69, 257v; WujNT Rom 15 arg, 1.Cor 4 arg. Cf cum inf komu, Z przytoczeniem.

cum inf komu, czemu (8): A on [drugi mąż] ſie iey lepſzym być/ ná wſzem obiecował RejFig Ee3; A iuż ie mieć chcę wiecżnie zá wdzyęcżny lud ſwoy/ obiecuiąc ſie im też być Bogiem záwżdy miłośćiwym. RejAp 175v, 176, 177; RejPos 143v marg, 249, 346v; ſługá Chryſtuſow bronić kośćiołow/ y kápłanow/ y praw kośćielnych winien ieſt/ y temu doſyć czynić ſię obiecuie. SkarKazSej 681a.

Z przytoczeniem [cum inf] (1): Y do wſzytkich Apoſtołow przy ich śmierći obiecował ſię przyść/ temi ſłowy: Nie fráſuyćie ſię iż odchodzę od was: Idę gotowáć wam mieyſcá SkarKaz 243a.

W charakterystycznych połączeniach: obiecować się na wspomożenie [czyje] (2); obiecować się dosyć czynić [czemu], być lepszym na wszem, być obrońcą i opiekalnikiem [czyim], być wiernym, przyść do kogo (4), przyść k komu, przyść na ratunk [czyj], przyść na wspomożenie [czyje], służyć [komu], cokolwiek uczynić; obiecować się w grozie, jawnie, dosyć pięknie, prętko (2), przed wieczorem.

Zwroty: »przysięgając obiecować się« (1): Więc y ten też przećiwko Przykazániu temu grzefzy/ ktory przyśięgáiąc obiecuie śie cokolwiek vcżynic/ gdyż wypełnić tego co przyrzekł niemyśli KuczbKat 290.

»sam się obiecować« (6): Pan ſam obiecuie ſie przidź káżdemu. RejPos 143v marg, 144, 144v, 219, 346v, 349v.

a. Ślubować pójście do miejsca lub obrazu cudownego w podziękowaniu za otrzymaną łaskę; devovere Calep (14): Devoveo – Obiecuię ſzie, offiaruię. Calep 316a.

obiecować się do kogo, do czego (10): v ſlupow/ y obrázow/ do ktorych ſie będą obiecowáć/ y biegáć ći/ ktorzy prawdzie Bożey wierzyć niechćieli/ ale woleli łgárſtwu wierzyć/ áby náwieki zginęli. KrowObr 242, 61, 113 [2 r.], 113v, 116v, 117v; RejAp 6v, 133v; trzebá ſie dobrze rozmyſlić/ iáko wieldzy ſtanowie ſie do niego [do Pana Krystusa] obiecuią/ iákoby thy przybytki ochędożyć/ y iákoby ye przypráwić/ gdzyeby ták zacne goſcie záchowáć miał. RejPos 143.

obiecować się dokąd na co z czym (1): Delphi, Civitas in Baeocia, sive in Phocide, Tám Apollo miał ſwóy kośćioł do którego ſie pogáńſtwo s offyárámi yákoby ná odpuſt obiecowáli. Mącz 81a.

obiecować się dokąd (3): Ieſli mi teſz ieſztze chceſz vkázowáć ony inſze krzyże/ [...] iáko ſą ty do Loretu ſie obiecowáć/ do Cżeſtochowey/ [...] ná ziemi legáć/ [...] Toć nieſą krzyże/ ktoreby ſie Pánu Bogu podobáły KrowObr 239v; Mącz 81a; SkarKaz 40b.

W połączeniach szeregowych (3): KrowObr 61, 113v; Też tu nie mowi Prorok/ ktho będzie kurzył/ kropił/ kádził/ ſwiecżki ſtháwiał/ do obraſkow ſie obiecował/ iż będzie w obronie Páńſkiey RejAp 6v.

W charakterystycznych połączeniach: obiecować się do bałwanow, do Częstochowęj, do desk malowanych, do duchow świętych, do Loretu, do obrazu częstochowskiego, do obrazow (obrazkow) (6), do słupow (2); obiecować się w swych przygodach.

Szeregi: »obiecować się, (i) biegać« (4): ábowiem kiedyby ich [obrazów] zá Bogi v ſiebie [ludzie] niemieli/ nigdy by ſię donich nie obiecowáli y nie biegáli KrowObr 116v, 113 [2 r.], 242.

»klękać i obiecować się« (1): [trzeci Grzegorz papież pod klątwą rozkazał] áby káżdy Biſkup w kośćiele ſwoim Obrázy álbo Báłwany miał/ przed nimi klękał/ y do nich ſię obiecował. KrowObr 117v. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»obiecować się i obietnicy dosyć uczynić« (1): [każdy] odnośił z onego mieyſcá [z kościoła Salomonowego] poćiechy y potrzeby ſwoie o ktore Páná Bogá prośił/ gdy ſię tám obiecował y obietnicy doſyć vczynił. SkarKaz 40b.

»uciekać się i obiecować« (1): iáko ći fáłſzywi ſtudniarze pirwey vcżyli/ iżby duchowie ſwięći mieli iedni moc nád powietrzem/ drudzy nád wodámi/ drudzy nád ziemią/ y im ſie w thym porucżáli/ y do nich ſie w ſwych przygodach vciekáli y obiecowáli. RejAp 133v.

II. W funkcji biernej (1):
Być przyrzeczonym, zapowiedzianym [komu od kogo] (1): iáwnie widźićie/ że to ſkrytym Sądem Bożym ziſzczóno wſzyſtkim nam ieſt/ co ſye kolwiek w tym pierwſzym Dyálógu/ Ludźióm od nas obiecowáło. OrzQuin E4.

Synonimy: I. przyrzekać, zapowiadać; a. ślubować.

Formacje współrdzenne cf OBIECAĆ.

DJ