[zaloguj się]

OBIECAĆ (1082) vb pf

Wszystkie samogłoski jasne.

Fleksja
inf obiecać
praet
sg pl
1 m -(e)m obiecał, obiecałem m pers -smy obiecali, obiecalismy
f -m obiecała m an
2 m -ś, -eś obiecåł, obiecåłeś m pers -ście obiecali, obiecaliście
f -ś obiecała m an
3 m obiecåł, jest obiecåł m pers obiecali
f obiecała m an
n subst obiecały
plusq
sg pl
1 m -m był obiecåł, obiecåłem był m pers -chmy byli obiecali
2 m -ś był obiecåł m pers
3 m był obiecåł, beł obiecåł m pers byli obiecali
f była obiecała m an
conditionalis
sg pl
2 m m pers byście obiecali
3 m by obiecåł m pers by obiecali
f by obiecała m an
con praet
sg
3 m by beł obiecåł
impersonalis
praet obiecåno
participia
part praet act obiecåwszy

inf obiecać (116).fut 2 sg obiecåsz (2).3 sg obiecå (5).praet 1 sg m -(e)m obiecał, obiecałem (42). f -m obiecała (4).2 sg m -ś, -eś obiecåł, obiecåłeś (78). f -ś obiecała (4).3 sg m obiecåł (608), jest obiecåł (2) Mącz 193d, RejPs 195v. f obiecała (15).1 pl m pers -smy obiecali, obiecalismy (11), -chmy obiecali (1) BudBib; ~ -smy (8), -śmy (1) SkarŻyw, -(s)my (2).2 pl m pers -ście obiecali, obiecaliście (5).3 pl m pers obiecali (43). subst obiecały (5).plusq 1 sg m -m był obiecåł (7), obiecåłem był (2); obiecåłem był Mącz; -m był obiecåł: obiecåłem był OrzQuin (1:1).2 sg m -ś był obiecåł (5).3 sg m był obiecåł (63), beł obiecåł (1) PaprUp. f była obiecała (2).1 pl m pers -chmy byli obiecali (1).3 pl m pers byli obiecali (5).con 3 sg m by obiecåł (7). f by obiecała (2).2 pl m pers byście obiecali (1).3 pl m pers by obiecali (1).con praet 3 sg m by beł obiecåł (1).impers praet obiecåno (25).part praet act obiecåwszy (18).

stp notuje, Cn s.v. obietnica, to co obiecano; przymierze krwią czyją napisać, w przymierzu obiecać kogo zabić, Linde XVIXVII w.

Mówić (lub powiedzieć) komuś, że zrobi się coś, co dla tego kogoś na ogół jest pożądane (lub dobre); przyrzec coś komuś, zapowiedzieć; promittere Mącz, Calag, Vulg, PolAnt, Modrz, JanStat; polliceri, spondere Mącz, Vulg; addicere, condicere, constituere, destinare, dicere, praestare, profiteri Mącz; iurare, proponere, repromittere, vovere Vulg [w tym: obiecać karę (57): WróbŻołt, KrowObr, BibRadz, BielKron (3), RejAp (6), RejPos (30), RejZwierc (8), CzechRozm (2), SkarJedn, KochSz, ReszPrz, ArtKanc, SkarKazSej] (1082): BierEz N2v; Tego [zbawienia] mamy proſſic krom zadnego obliku ale temu wierzić ze to da bo obyeczał SeklKat S3; KromRozm III M4v; Sempronius rozmiłował ſye iedney Pánny/ y żądał żony Mewiuſowey/ áby mu ią [...] ziednáłá/ co żoná Mewiuſowá obiecáłá vczynić/ á obiecawſzy nie vczyniłá GroicPorz 11v; KrowObr 19; Leop Hebr 10/23; BibRadz *7; A gdy mu też ieden vpominał ſie obietnice/ rzekąc: obiecałeś/ odpowiedzyał: ieſli ſłuſznie/ obiecałem/ ále ieſli nie słuſznie/ mowiłem á nie obiecał. BielKron 68v, 215v, 220, 414v; Ut omnes promiserunt in solidum, Wſzyſci ſpołem obiecáli. Mącz 399d; GórnDworz Gg8, T5v; GrzepGeom A4v; HistRzym 35; BudNT Luc 22/6; Zuſagen. Obiećáć. Promittere. Calag 593b; Obiecał I.M.X.K. á nie tylko obiecał/ ále żeby ták cżynić miał twierdźi g 4. Iż káżdą náukę y zbijánie przećiwnych błędow/ nawięcey ſádźić miał na świádectwách piſmá ś. CzechEp 174, 306; NiemObr 84; A oni zátym prośili go ná weſelé. On obiecawſzy/ ſtárał ſye/ áby ná ten dźień co nawięcéy towárzyſtwá/ y ſług/ ſobie ſpoſobił KochWz 137; ActReg 78, 102; WujNT Luc 22/6, Hebr 10/23, 11/11; GosłCast 29; Dawam/ mowi ś. Iákob/ P. Bog mądrość ten ktory obiecał/ [...] Gdy obiecał/ iáko viśćić nie ma? ábo to człowiek odmienny y niepewny? SkarKazSej 663b.

obiecać co (392), kogo (30) [w tym: za co (3), na co (1), o kim (1)]: LibLeg 11/171; PatKaz I 2v; Iezli krolu niemożeſz iuż ſie ſemną gádáć/ tedyś iuż zwyćiężon/ á coś ty obiecał toż day. March3 Xv; WróbŻołt 7/7/ G4v, ee7, gg5; RejPs 133; SeklWyzn C; Tedy Luther yeſt v ćyebye duchem ſwyętym/ ktorego Syn Boży obyecał po ſobye/ iż nas myał náuczyć wſſytkyey prawdy? KromRozm I B2v, B3, F; KromRozm II k4v, ſ2v; KromRozm III A5, E2v; Diar 39, 41; LubPs aa6, dd3; ieſliby dłużnik pieniądze obiecał/ á niemiał by ich/ ále ma dobrá ſtoiące álbo ruchome/ tedy innymi dobrámi ma czynić zapłátę. GroicPorz r3; RejWiz 187; cośćie obiecáli wypełńćie [quod polliciti estis implete]. Leop Num 32/24, Ps 65/14, Ier 44/25; RejZwierz 31; BibRadz 1.Reg 8/56, Ios 14/12, 1.Mach 11/53; powiedz nam ono trzećie coś obiecał/ [...] owa co zá powinność Krolewſka w Polſzce ieſt? OrzRozm M, E4, N; Też y chleb ktory był Pan Bog obiecał [Żydom] ſpuśćił iáko zyárná koriándru. BielKron 31, 11v, 16, 34v, 55, 69v (13); Fac sis promissa appareant, Bácz ábyś to pełnił coś obiecał. Mącz 278a, 94c, 113d, 207a, 363b, 419a; RejAp 10v, 24v; przykázuie nam [Chrystus]/ ábychmy też y my ciáłem bliźniego náſzego nie gárdzili/ ále ono wedle potrzeby wſpomagáli/ karmiąc/ nápawáiąc/ przyodziewáiąc etc Zá co odpłátę wielką obiecał. RejPos 99, 32, 68 [2 r.], 204, 267v, 295, 348v; KuczbKat 290; RejZwierc 242, 270v; WujJud 114; WujJudConf 104v, 124v; Pſalterz iżes V m obiecał, dobrzes to V m uczinil. KochList nlb 1; BudBib Ps 137/8, Ier 44/25; CzechRozm 58v, 73v, 74v, 92v marg, 112, 185, **6; ModrzBaz 101v; Vchoway mię tego Boże/ abych ia to com zle y głupie obiecał z więtſzym grzechem. wykonáć miáł. SkarJedn 137, 23, 78, 220, d7v; Seine hlffe und frderung zuſagen. Swoię pomoc y rátunek obiecáć. Promittere ſidem. Calag 436b; Pracey trzebá y ſtáránia ná otrzymánie tego co Bog obiecał. SkarŻyw 348 marg; Anániaſz obiecawſzy wſzytki pieniądze ná kośćioł/ ſkłámał P. Bogiem. SkarŻyw 535 marg, 13, 86, 171, 173, [223] (19); y natho yeſzcze obyeczał pán pawyel y smalſzonką swoyą na koſzdi rok dwa woſzy ſzyana ZapKościer 1588/79; StryjKron 647; CzechEp 34, 292; WerGośc 255; ArtKanc A16v, A17v, K14v, L8, L9, M15; PaprUp C4v, I4; ZawJeft 33; ActReg 89; WyprPl B4v; LatHar 88, 628, 636; WujNT 104, Rom 1/2, 4/21, Tit 1/2; oto teraz tego dowodzę com ſprzodku obiecał. WysKaz 19; A iż po wſzyſtkim woyſku ten dekret wołano/ Ktoryby go rátował/ dáry obiecano. KmitaSpit B4v; PowodPr 67; CiekPotr 44; SkarKazSej 669a. Cſ obiecać co komu, »obiecać się być Bogiem«.

obiecać co (268), kogo (17) komu, czemu [w tym: za co (6), na co (2), o kim, o czym (2)]: BierRaj 16; LibLeg 7/34v, 104v, 11/154; Ale áby go puśćili [zbójcy]) A pieniędzy iśći byli: Tyśiąc im złotych obiecał BierEz I2v, B3v; OpecŻyw 116, 177; TarDuch B3v; WróbŻołt P5v, oo2v; RejPs 88, 132v, 156, 158v, 165, 179, 195v; A tho vdzialal dlya korziſzczy pyenyedzi thich, kthorą mv Mathiſz bill obyeczall. LibMal 1548/144, 1548/148; SeklWyzn b2v, b3; Czo za zapłatę pan Bog obieczał tym ktorzi iednego Boga maią SeklKat E3, R3v; RejKup Eev, dd4; KromRozm I B3, F4; MurzNT 126; KromRozm II g, i3 [2 r.]; KromRozm III N2v; Diar 38, 90; GliczKsiąż B2v; LubPs P3v, R2, X6v, aa2, dd2v marg; Ale nie pobożnemu á nie bogoboynemu Rzecznikowi/ kiedyś Stá álbo dwu nie obiecał/ [...] ná zmowie s twoim Aduerſarzem przećiw thobie był GroicPorz e4v, v3; Pan Kryſtus Piotrowi y Papieżowi obiecał przełożeńſthwo wſzyſtkich Kośćiołow krześćiáńſkich po wſzyſtkim ſwiećie KrowObr 19, 19, 30, 65; RejWiz 155; Leop Gen 15 arg, Deut 1/35, 6/10, 25/19, Num 32/11 (9); OrzList c2; Menelaus [...] obiecał [promisit] bárzo wiele pieniędzy Ptolemeuſzowi [...] áby mu przeiednał niełáſkę v Krolá. BibRadz 2.Mach 4/45, *6v [2 r.], Deut 9/3, 18/2, Ios 23/10, 3.Reg 6/12 (10); OrzRozm F2v, S3v; Borzywoy/ [...] obiecał Ceſárzowi ſto grzywien złotá ieſli go záſię ná páńſtwo przywroći. BielKron 324v, 11v, 13v, 14, 36, 40v (15); GrzegRóżn H4v; Nulla mendacii religione obstrictus, Zadną nieprawdą nieobowiązany/ nic nie obiecał nikomu czego by nie dzierżał. Mącz 422a, 83b, 119d, 207a, 226d, 410a [2 r.]; OrzQuin M, O2; LeovPrzep I2; RejAp 16v, 19v, 20v, 43v, 55 (9); więtſze tym błogoſłáwieńſwo obiecał/ ktorzy go nie widzieli á vwierzyli iemu. RejPos 9, A6, 18v, 19, 60, 71 (64); RejZwierc 85v, 105v, 168v, 169, 188v (9); WujJud 98v, 118, 210v, 220v; WujJudConf 87, 165; BudBib 3.Reg 8/26, Bar 5[6]/34; BudBibKaw A2v; MycPrz II A4v; CzechRozm 24v, 74, 79, 188v; ModrzBaz 48; SkarJedn 21, 56, 235; SkarŻyw 52, 135, 171, 173, 183 (29); StryjKron 522, 637; NiemObr 37 [2 r.], 38; Komu Bog ieſzcże nie obiecał ſmierći/ By dobrze ſkonał/ z grobu ſie wywierći. KochSz C2v; KochWz 137; wiemy bowiem co obiecano drzewu niepożytecżnemu/ ktore owocu nie cżyni ReszPrz 57; ZapKościer 1587/70v, 1595/88; ArtKanc A11, L20v, M11, M19, N8 (10); ZawJeft 41; Chęciny Krol obiecał był zewszytkiem P. Myszkowskiemu ActReg 39 [2 r.]; LatHar +++v, 247, 578, 629, 680; WujNT przedm 40, 390, 392, 415, 526 (9); SarnStat 12, 197; SiebRozmyśl Ev, E3, E3v; Krześćiánom zá wiárę ſtátecżną/ y pobożność ich/ obiecał Pan Bog niebo PowodPr 27, 43, 49; SkarKaz 3b, 41a, 121a, 122a, 209b (11); PaxLiz C; SkarKazSej 689b; PudłDydo A4.

obiecać komu (515): OpecŻyw 81, 166; HistJóz E3v; LibLeg 7/36v; WróbŻołt 55/9; ſnadz fie nam ieſſcze więcey miłoſierdzia od ćiebie treſuie niżliś nam był kiedy obiecał. RejPs 205, 131, 195v; KromRozm III M4v; Leop 2.Mach 8/10, Hebr 11/11; RejZwierz 18v; [rzekli Żydzi do Mojżesza:] gotowiſmy iść na mieyſce gdzye nam Pan Bog obiecał. BielKron 40v, 164v, 215, 313v; KwiatKsiąż Q2; Mącz 36b, 225a; Miałem był ieſzcze y o onych Dyálógoch wydánych z wámi/ tak iákom wam był obiecał/ mówić/ ále widzę iż czáſu niemáſz. OrzQuin Aa5, O2v, X; RejAp 40, 162; HistRzym 95v; RejPos 86, 110, 113v, 158 [2 r.], 181 (10): RejZwierc 27, 154v; BudBib 3.Reg 8/24; CzechRozm 74v; KochOdpr A4; StryjKron 125; Iezu Kryſte Názáráńſki/ prośi ćię lud krześćiáńſki/ byś ná nie łáſkáwie weyźrzał/ á ſwe im ſmiłowánie dał. Ták nam Pánie obiecał ArtKanc S, G16; GórnRozm E; WujNT 68, 191 marg, 493, Act 2/30, Gal 3/19, Hebr 6/13; PowodPr 13; SkarKazSej 689b. Cf obiecać co komu; cum inf komu.

obiecać przez kogo (37): Athak wnyey [przyjaźni] thrwacz bandzimy yakoſzmy szobye przes posly y lysthy naſze z yego C.M. obyeczaly. LibLeg 7/36v; WróbŻołt C4v, aa3; RejPs 88; KromRozm II c, k4v, tv; Diar 41; BibRadz 1.Reg 8/56; BielKron 44, 381v; Mącz 225a; RejPos 18v, 169v, 209, 223; BudBibKaw A2v; Páná BOgá prośić będę/ áby mię ſam iáko z dawná przez Proroki ſwoie obiecał [...] wyucżał CzechRozm 266v; SkarŻyw 559; ArtKanc L8; atoBuskosię conferowało Panu Łasczowi, iakobył Krol IMprzed potrzebą Byczynską obiecał przez IM Pana Kanclerza ActReg 131; WujNT Rom 1/2; SiebRozmyśl Ev; PowodPr 13. Cf cum inf przez kogo.

obiecać w czym (5): Abowiem byś chciał ſobie wſzytki obietnice przypomnieć/ ktore Bog obiecał wiernym ſwoim/ ták w docżeſnym iáko y w wiecżnym błogoſłáwieńſtwie ſwoim/ iużby im y końcá nigdy nie było. RejPos 292; CzechEp 174; ArtKanc L8; Łáknącym y prágnącym ſpráwiedliwośći [...] obiecano w ś. Ewángeliey v Mátheuſzá w piątym. Niebo. LatHar +++v; WujNT Rom 1/2.

cum inf (461): OpecŻyw 81; LibLeg 7/103, 9/50v, 10/64, 11/71v; RejPs 128v, 132v [2 r.], 144v, 186v, 198v; A yego K.Mcz raczyl obyeczać mieć ſtraſſ pylną y pewną y chować yą na Graniczach ConPiotr 31v, 34; SeklWyzn g3, g3v; RejJóz P5; obyeczał [Bóg] dac oco go proſſim SeklKat T2v, F3, S3, T2v, V3v; KromRozm I M; MurzHist I2; KromRozm II g4, t4; KromRozm III M3v; IchM raczyli obiecać namawiać o obronie domowej Diar 43, 77, 83; GliczKsiąż L3v; LubPs Bv, G4, aa2, ee4, ee4v, hh4v; GroicPorz d, f, r2v, 11v, 87, 94 [2 r.], 165v, 215; RejWiz 71, 173; Leop *2v; RejFig A6v; Ceſarz im powiedział/ Wiecie żem ia iedno pſow obiecał nie żywić/ Ale ludziom niewinnym/ przecż mamy gwałt cżynić. RejZwierz 29v; BibRadz Esth 4/7, Ios 9/10; OrzRozm L2; BielKron 16v, 55v, 66v, 69, 72 (32); GrzegRóżn H4v; Pollicitus est limare aliquot opus, Obiecał yeſt nieyakie xięgi przeźrzeć y wypráwić yákó ſie godźi. Mącz 193d, 36a, 87b, 192d, 226d, 289b (9); RejAp AA8 [2 r.], 33, 44v [2 r.], 80v, 97v (9); GórnDworz O2v, S3v, T3v, T5, T6, Aa; Vsłyſzawſzy ſyn wolą oycowę/ obiecał ią wiernie wypełnić. HistRzym 90v, 70v; RejPos 5v [2 r.], 20v, 23v, 24, 32 (75); BiałKat 28v, 153v, 161; BielSat C2v; RejZwierc 14v, 64, 145v, 178v, 182v (8); WujJudConf 47v; BudBib 2.Par 6/20, Esth 4/7, 3.Esdr 4/43; Obiecałem też tu nieco o kśięgach Nowego przymierza dać znáć/ wktoremby ięzyku prawdziwſze były/ albo ſzczyrſze. BudNT c2v, c5v; CzechRozm 50, 86v, 88, 96, 111 (9); PaprPan Hh3v; ModrzBaz [38]v; SkarJedn 252; Oni pokornie zárzec ſię kácerſtwá onego obiecáli. SkarŻyw 86, A5v, 103, 252, 347, 457 (10); StryjKron 190, 612, 637 [2 r.]; CzechEp 34, 125 [2 r.], 174, 224, 263, 329; NiemObr 24, 27, 28, 29, 151; ZapKościer 1585/60; WerGośc 221; OBiecáli mię byli dwá vczćić źwierzyną: Y ia do nich: áli dwie ſárnie pod pierzyną. PudłFr 56; ArtKanc G14, K2v, Q9v; BielRozm 18; Idzie mi też y omoię priwatę bomi od Cesarza Tureckiego obiecał ziednac przyczynne listy doOyca Papieza oCardinalstwo. ActReg 69, 15, 23, 25 [2 r.], 26 [2 r.], 82 (10); WujNT przedm 38, 68; SarnStat 9, 198, 689, 890, 950; SkarKazSej 702a; PudłDydo A3v, B2. Cf cum inf komu; cum inf przez kogo.

cum inf komu (178): Y vweſelili ſie s tego wſſytcy/ ijże ijm Iudáſs obietzál wydatz Iezuſa OpecŻyw 84v, 96; OpecŻywSandR nlb 4; ForCnR D3; WróbŻołt tt2v; yakosmi wam ras slowem naschim przyaczielem bicz obieczaly, tak sye nygdi ynaczey nalescz niema LibLeg 10/67, 11/184; RejPs 181; ComCrac 11v; RejJóz K5; HistAl E2v, E4v, M; Wſzakże wiéſz/ że cię pan ſtego czego śię ty boiſz może wybawić/ wieſz żeć obiecáł dać/ czemby miáł práwdy iego bronić MurzHist M2, S; KromRozm II i3; LibMal 1554/188v; Diar 38, 84; KrowObr 104, 146v; Tobie záſię obiecał [Bóg] gumná y ſtodoły/ Hoynie ná wſzem nápełnić y w oborze woły RejWiz 187, A6, 51, 193v; Leop Num 11/12, Deut 6/3, 11/21, 2.Par 21/7, Bar 2 arg, 2.Mach 4/45, 8/36, Mar 14/11; RejFig Ee2; BibRadz *2v, Luc 22/5; Ieſzcześ mi nie wſzytko ſpełnił coś mi był powiedźieć obiecał. OrzRozm P; BielKron 3, 4, 12v, 40, 51 (35); KochSat Bv; Mącz 86b, 416d; OrzQuin M [2 r.]; RejAp 5, 40v, 59, 89v, 128v, 159v, 161v; GórnDworz O7; HistRzym 58, 98; RejPos 1, 4v, 7, 12v, 43 (40); RejZwierc 35v, 169, 191, 197, 198, 263v; BielSpr 59; WujJud 87, 108v; BudBib b2v, c2v; HistHel Dv; SkarŻyw 36, 68, 133, 167, 178 (12); StryjKron 125, 497, 737; ZapKościer 1585/56v, 1597/78v; ArtKanc B20, E20v, S; GórnRozm F2; PaprUp D2, G3; ActReg 61 [2 r.], 81; LatHar 705; WujNT Matth 14/7, Mar 14/11, Act 1 arg, 7/5; SarnStat 993, 998, 1012; SiebRozmyśl E3; SkarKaz 117a, 122a [2 r.]; PudłDydo A3.

cum inf przez kogo, przez co (13): w ſercach ludzkich bog zakon ſwoy nowy nápiſáć przez Hyeremiaſſá proroká obyecał/ y nápiſał KromRozm II g4, i3; Leop Bar 2 arg; BibRadz *2v; RejPos 32v, 55, 106v, 187v, 189, 258; WujJudConf 47v; Bog mi ćię przez ſen vkazał/ y przez ćię mi zdrowie dáć obiecał. SkarŻyw 593; obiecáli nam przez otworzyſté ſwé liſty [promiseruntque suis patentibus literis JanStat 757] [...] dobro pożytek [podwyższać] SarnStat 998.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikami: to (32), co (6), jako (3), tak (2), też (1); iże, że (58), aby, iżby, żeby (3), zaimek pytajny (3)] (64): BierEz B3v; OpecŻyw 81; Bos obieczał iże po vkorzeniu vdręczenia daſz pociechę grzeſznemu. WróbŻołt oo5v, C4v, gg5, nn7v; RejPs 131, 133, 165; ConPiotr 34; RejKup Eev, dd4; KromRozm I F; Diar 39; LubPs dd3; RejWiz 189; Leop 2.Mach 8/10; RejZwierz 105; Misit legatos se venturum, Obiecałmi przes posły że chce prziyecháć. Mącz 225a, 422a; gdyż [Pan] to obiecał wiernym ſwoim/ iż im záwżdy ma dáć rozumieć táiemnice ſpraw ſwoich RejAp 16v, 40, 162; RejPos A6, I8v, 68, 86, 102v (22); RejZwierc 154v, 236, 270v; MycPrz II A4v; ponieważ ták Chriſtus pan obiecał/ iż niecżyſty duch wygnány/ iesliby ſię do onego domu zkąd wyſzedł wroćił/ tedy ſię weń nie ſam ále ſamo oſm wprowadza. BudNT przedm a4; CzechRozm 24v, 185, 188v; To obiecał [Chrystus] co ſamemu Bogu ſłuży. SkarJedn 23; CzechEp 292; KochWz 137; ArtKanc P3v; Cóż? y możeſz ty obiecáć co nie ieſt twégo? ZawJeft 39; aby zsobą co mieli brać, trudno obiecac ma. ActReg 58; Acz Bog ktory kłámáć nie może/ obiecał był Páwłowi/ że miał przyść do Rzymu WujNT 493, 68, Act 2/30; PowodPr 13; SkarKaz 41a.

Z przytoczeniem [w tym z zapowiednikami: mowiąc (11), tak (2), rzekąc (2), tymi słowy] (34): bo ieden z was [o św. Piotrze i Pawle] ták obiecał: Podzćie zemną/ á dobrego nieprzebierzem. SkarŻyw 595.

~ obiecać co (21): RejAp 44v, 193v; WujJudConf 112; Bo to ſam obiecał: Mieſzkáć/ práwi/ z wámi ná tym mieyſcu y w domu tym będę. SkarKaz 455a, 159a. Cf obiecać co komu, »obiecać obietnicę«.

obiecać komu (23): Kuropátwy wſzytki ſtały/ Oracżowi obiecáły: Wſzytkęć winnicę ſkopamy/ Rodnieyſząć ią vdziáłamy. BierEz L4v; Leop 2.Par 7/18; doſyć ná tym iż nam Kryſthus obiecał mowiąc/ Oto wſzytki rzecży nowe cżynię. BibRadz II 88a marg; Obyecał też Moiżeſzowi: Iż ia po tobie wzbudzę Proroká RejPos 12v, 12v; BudBib 3.Reg 8/25; SkarŻyw 188; SkarKazSej 669a. Cf obiecać co komu.

obiecać co, kogo komu [w tym: za co (1)] (15): SeklKat P3v; KrowObr 167; záſię co im Pad [!] powiedzieć á obiecáć racżył/ zá tę ſtátecżność tego ſzáfárſtwá á tego páſterſtwá ich: Iż wy namileyſzy moi będziecie ſiedzieć podle mnie RejPos 124, 98v, 149, 317, 318v, 343; Gdyż to iáwnie obiecáć racżył káżdemu narodowi thákiemu/ iż dla złośći á nieſpráwiedliwośći ludzkich [...] narody w inſze narody odmienić muſzę. RejZwierc 189v; WujJud 87; SkarŻyw 194; ArtKanc G16v, M18; Bo mu [św. Bernatowi] to ſam Pan obiecał mowiąc: Iam prośił zá tobą/ áby wiárá twa nie vſtáłá. WujNT 288, 393.

obiecać przez kogo (3): KrowObr 4; Iáko przez Máláchiaſzá Proroká obiecał im Pan/ iż przed tym niżli cżás przydzie ſądu mego ſrogiego/ przyſlę do was Heliaſzá RejPos 12v; SkarKazSej 663b.

obiecać o kim (1): O duchu (marg) Ioan. 14. (–) śwyętym też obyecał/ Ten was náuczy wſſyſtkyey prawdy. KromRozm II ſ2.

cum inf [co] (1): ſtánieſz [...] przed ſtráſzliwym ſądem iego/ ktoryć obiecał Pan twoy nád tobą vcżynić tymi ſłowy: Iż idź nieſláchetny złoſniku z ocżu moich/ ná wiecżne potępienie twoie RejPos 163.

Fraza: »jako obiecał, obiecać raczył [= część zdania złożonego]« = sicut pollicitus est Vulg (4:1): KrowObr 4; Leop 2.Par 7/18; RejPos 12v; Przeſtań płákáć/ bo będźie zapłátá pracey twoiey. Iáko to y ſam P. Krytus obiecáć racżył mowiąc: Weſelćie ſie y ráduyćie ſie/ ábowiem zapłátá wáſzá obfita ieſt w niebie.WujJudConf 112; BudBib 3.Reg 8/25.
Zwroty: »obiecać obietnicę« (1): Y obiecał Iáákob obiethnicę [Et vovit Iohacob votum] mowiąc: ieſli będzie Bog zemną á vſtrzeże mię [...] y da mi chleb [...] tedy mi będzie Iehowáh Bogiem. BudBib Gen 28/20.

»usty swemi obiecać« (1): Tu iuż maſz iſtotność nieſmiertelnośći iego/ á vſty ſwemi ſam to przed tym obiecáć racżył: Iż gdziem ia ieſt tám będzie zemną wiecżnie y ſługá moy. RejAp 193v.

Szeregi:

»obiecać i rzec« (1): Tyś obiecał y rzekł przez ſługę twego: (Lácno náleść mądrość tym/ ktorzy ią miłuią: [...] ráno wſtawa/ náyduie ią v drzwi ſwoich.) SkarKazSej 663b.

»obiecać i zaślubić« (1): [Jefte] obiecał y záſlubił to Pánu Bogu/ iż ieſli mi daſz zwycięſtwo [...] będę ofiárował imieniowi twemu. RejPos 343. ~

W przeciwstawieniach: »obiecać ... mowić, odmowić« (2): Lámpert Biſkup Krákowſki był poſłan do Rzymá od Miecſławá proſząc o koronę kroleſtwu Polſkiemu/ ále obiecawſzy záſię iey odmowił rzekąc: Ieſzcże iey nie godzien BielKron 344, 68v.

W połączeniach szeregowych (2): Thákżeć też thobie pewnie nie mnieyſze obieca y wypełni/ y obiáſni Duchem ſwiętym ono wątpliwe ſercze twoie RejPos 126v; SkarKaz 384b.

W charakterystycznych połączeniach: obiecać cierpiącym, człowiekowi poććiwemu, czytelnikowi, grzesznikowi (grzesznym) (2), kaznodziei, każdemu (z osobna) (4), Kościołowi [= wiernym] (2), krolowi (3), ludowi bożemu, łaknącym, łotrowi, (każdemu) narodowi (ludzkiemu, swowolnemu) (3), ojcu (8), ojczyźnie, (Panu) Bogu (9), papieżowi (2), potomstwu, pragnącym, przodkom (2), rzecznikowi, (wiernemu) słudze (4), sobie (2), społeczności, sprawiedliwym, stronie pozwanej, swym, synowi (synaczkom) (2), uczniom, wiernym (wierzącym) (11), wszystkim (wobec) (2); obiecać baranka [= o Chrystusie] (2), biskupstwo, błogosławieństwo(-a) (wieczne) (błogosławić) (13), chleb (2), chęć swą, chwałę, cokolwiek, coś osobliwego, czystość (świętą, wieczną) (5), dań (Ducha św.) (2), dary (3), dobra (2), dobrodziejstwa (2), ducha (prawdy, pocieszyciela, świętego) (7), [ile] dukatow we złocie, dzierżawy, dziewkę, Ewanieliją, grosze, [ile] grzywien (złota, pruskich) (3), gwar, jedność (2), jutro [= dzień jutrzejszy], klenot(y) (2), klucze [= o królestwie niebieskim] (5), koncilijum, konie, koronę krolewską (żywota) (5), korzyść pieniędzy, krew [= o Chrystusie], krola [= o Chrystusie], krolestwo (niebieskie, wieczne) (krolować) (10), Krystusa, laskę (bogactwa łaski) (6), mądrość, Mesyjasza (2), miłosierdzie (3), moc, mor, mowę, naprawę, nawrocenie, niebo (3), nieśmiertelność, obronę, odpłatę (2), odpuszczenie (grzechow) (3), opatrzenie (opatrzyć) (3), opatrzność, opiekę, pannę, panowanie, pieniądze ([ile] pieniędzy) (8), pilność, plemię (a. nasienie błogosławione) [= o Chrystusie] (2), pocieszyciela [= o Duchu św.], poczciwość, pokoj (4), pokolenie (3), pomoc (wszelaką) (pomagać) (11), pomstę ((po)mścić się, rozciągnąć pomstę) (9), posag, posłuszeństwo (2), potomstwo (potomka) (2), swoję powolność, prawdę [= o nauce Chrystusa], przeklęcie, przełożeństwo, przełożonego (2), prześladowadnie, przyczynę (przyczynić się) [do kogo] (3), przyjaźń (być przyjacielem) (3), przymierze (3), przywilej, psałterz, radość (niebieską, wieczną) (3), raj (2), ratunek (2), rozkosz, zle rzeczy, skarby (odwieczne) (2), starostwo, strach(y) (2), syna(czka) (8), śmierć, tajemnice (5), usprawiedliwienie, usta, uzdrowienie, walkę, wesele rajskie, wieczność (2), wolność, wszystko dobre, zakon (2), zapłatę (zapłacić) (12), Zbawiciela (2), zbawienie (zbawić) (2), zdrowie (2), ziemię (niepłodną) (19), [ile] złotych (2), zwycięstwo, żywot wieczny (6); obiecać przez kanclerza, przez listy, przez posły (2), przez proroki (17), przez sługę; obiecać w błogosławieństwie, w Dyjalogach, w Ewanjelijej, w piśmie(ch) (świętym) (2); obiecać raczyć (71); obiecać głupie, istotnie (4), jawnie (2), jutro, już, łaskawie (2), miłościwie (4), mocnie (mocno) (4), na on ([jaki]) czas (2), na początku, na rozlicznych miejscach [= o tekście], niegdy, nieomylnie (12), niżej, obficie, osobnie (z osobna) (2), pierwej, pilnie, pokornie, przed czasy wiekuistymi, rowno (każdemu), rozlicznie (2), słusznie, społem, trudno, wczora (dnia wczorajszego) (4), wyżej (3), z dobroci, z łaski, z miłosierdzia, z przodku (2), źle; w różnych połączeniach strukturalnych z wyrazami wskazującymi spełnienie (bądź niespełnienie) tego, co ktoś obiecał: (nie) obiecać ... być, chować (2), nie czuć się, iść, (i) (ani) (nie) (moc) (od)da(wa)ć (31), dowodzić [czego], (nie) dzierżeć (2), (i) nagotować, w niwecz obrocić, (nie) oddać (5), odmowić, odwieść od nadzieje, ofiarować, okazać, opatrzyć, podać (2), skłamać (2), (nigdy) (nie) (s)pełnić (się) (17), sprawować, spuścić, stać się (3), starać się, stawić się, (s)trzymać (2), trwać, (nic) (dosyć) (mocen) (nie) (tak) (u)czynić (15), (nie) (wszytko) (u-, z)iścić (się) (14), umorzyć, (jest umorzono) (2), upewnić, utwierdzić, wykonać (2), (nie) wypdni(a)ć (się) (25), wyprawować, wysłuchać, wziąć przed się, zachować, (za)płacić (3), zdzierżeć słowo, zesłać (4), zgotować, z słowa nic; z wyrazami wskazującymi sytuację biorcy tego, co ktoś mu obiecał: obiecać ... czekać (3), (nie) dostąpić (3), dzierżeć, mieć (2), nadziewać się wypełnienia (wypełnić się) (2), nie mieć nadzieje, odnieść, odnosić (2), osiągnąć, otrzymać (3), przyjąć, nie wątpić, wierzyć, wypełnić się (2), wziąć (2), zasłużyć, znaleźć (2).

Fraza: »jako obiecał« = sicut locutus est PolAnt, Vulg; quemadmodum locutus est PolAnt [w tym: jako część zdania złożonego (120), jako zdanie wtrącone (5)] (108:17): bądz iuż blogoſlawioné ijmię twé ſwięté nawieki/ ijżes wielmożnie (iakos nám obietzál) powſtál zmártwych. OpecŻyw 166, 4v, 177v; LibLeg 7/36v, 10/64, 11/71v; WróbŻołt 55/9, aa3; RejPs 195v; SeklKat N4v; KromRozm II c, e2, tv; KromRozm III A4v; Księża IchM kontrybucyją na obronę dać mają, jako już obiecali. Diar 90, 41; BibRadz *7, Gen 24/51, Deut 9/3, 18/2, Ios 14/12 (8); BielKron 51, 54, 54v, 66, 66v (17); KwiatKsiąż Q2; Mącz 36b; OrzQuin Aa5, O2v, X; RejAp 24v, 43v, 106, l98v; więcżey niż mnimaſz náucżyć cie mogę/ iedno mi zdzierz ſłowo/ iákoś obieczał. GórnDworz T4v; HistRzym 95v; RejPos 85, 86, 98v, 103v, 110 (26); BiałKat 193v; GrzegŚm 45; RejZwierc [193], 236, 250v, 261v; WujJudConf I24v; BudBib b2v, 3.Reg 8/24; CzechRozm 2, 74v [2 r.], 82, 203v, 226v; KochOdpr A4; SkarŻyw 126; StryjKron 125; CzechEp 123, 174, 263, 329, 374, 404; KochFr 11; ArtKanc A17v, G16, M17v, M18, M20, R18; Mow o práwie iákoś mi obiecał wczorá. GórnRozm E; ActReg 61, 76, 131; LatHar 481; WujNT 191 marg, 622; Ale iż Ziemſkié práwo iest grunt wſzyſtkiégo, tedy ſie tu nieco więcéy zábáwić potrzebá, y ziśćić ſie w tym iákom z przodku obiecał. SarnStat 1265, 999, 1154; Zátym Pan Iezus/ ták iáko ſam obiecał/ chwalić dobre będźie SkarKaz 6b; SkarKazSej 689b. Cf Z przytoczeniem.
Zwroty: »z chęcią, z chucią, chętliwie obiecać« (1:1:1): SkarŻyw l7l; StryjKron 637; (nagł) Na niesłowną. (–) MIałem nádźieię że mi zyśćić miano/ Ták iáko było z chućią obiecano KochFr 11.

»dawno, z dawna, przed tym obiecać« = ante promittere Vulg [szyk zmienny] (5:4:4): BierEz B3v; OpecŻyw 177v; RejPs 88; KromRozm III N2v; [posłowie] to dawno obiecali [...] iż o obronie radzić mają. Diar 39, 38; RejPos l69v, 304; RejZwierc 261v; BudBibKaw A2v; CzechRozm 266v; ArtKanc G16; WujNT Rom 1/2.

»dość obiecać« (1): A Toliś dość obiecał/ Miłośćiwy Pánie/ Więc niewiém kiedy ſkutek twym ſye ſłowóm zſtánie. PudłFr 11.

»głosem obiecać« (1): Mjłoſierdzie ſobie obrał Wktorem nas nedzne chować miał A głoſſem nam to obieczał Iż [...] Chce być Miłoſcziw każdemu RejKup dd4.

»obiecać [kogo] za mąż, iść za mąż, za małżonkę dać« = promittere [aliquem] coniugio copulare HistAl [szyk zmienny] (3:1:1): HistAl E2v; BielKron 75v; Mącz 410a; Oćiec zápomniawſzy iey powołánia/ miłośćią potomſtwá z niey y wnucżąt vwiedziony/ zá mąſz ią obiecał. SkarŻyw 13; CiekPotr 44.

»obiecać obietnicę, w obietnicy, obietnicą [= czym]« = vovere votum Vulg, PolAnt; polliceri repromissionem Vulg; promittere sponsionem JanStat [szyk zmienny] (23:3:2): RejPs 158v; dufam pánu Kryſtuſowi/ [...] iż nas nye opuſći/ wedle ſwey ſwyętey obyetnice/ ktorą obyecał KromRozm III A5; KrowObr 87; Leop Ier 44/25, 1.Ioann 2/25; BielKron 13v; RejAp 19v; RejPos 75v, 111v, 146, 186, 203 (13); RejZwierc 188v; Wy Kośćiołowi práwemu Powſzechnemu wielką krzywdę cżynićie/ [...] przećiw obietnicy Bożey/ ktorą Chryſtuſowi wſzyſtkiego świátá dźiedźictwo obiecał. WujJud 118; BudBib 3.Reg 8/26, Ier 44/25; Wſzakże ſię to zá pewne miáło sſtáć/ co nam był Pan Bog racżył obiecáć/ w obietnicach ſwoich ArtKanc P6v; WujNT 1.Ioann 2/25; Kóronie/ Króleſtwu/ y obywátelóm Polſkim mocną wiárą y niezgwałconą obietnicą obiecáliſmy/ y przez ninieyſzy liſt obiecuiemy [firma fide et inviolabili sponsione promisimus JanStat 751] [...] przećiwko naiázdóm [...] przy nich ſtać SarnStat 993. Cf Z przytoczeniem.

»pilnie obiecać« (1): Nie omiéſzkałem do ćiebie przyść/ móy miły proeceptorze: ábyś mi wyłożył Modlitwę Páńſką/ ták iákoś mi to dniá wczoráyſzego pilnie obiecał. BiałKat 193v.

»pewnie, za rzecz pewną obiecać« (6:1): RejPos 166v, 189, 201 [2 r.]; RejZwierc 169, 270v; Wſzákże przytym/ to też zá rzecż pewną/ ſłuſzną/ y ſpráwiedliwą/ obiecano/ iż [...] oddána będźie pomſtá CzechRozm 185.

»poprawę, porawić się, polepszyć się obiecać« (4:1:1): Ormiáńſki Kátholik ná Zborze Ierozolimſkim popráwę obiecał. SkarJedn d7v; A on [...] do śmierći wzakonie zoſtáć y polepſzyć ſię obiecał. SkarŻyw 252, 86, 293, 354; Krol zfukány popráwić ſię obiecał. StryjKron 637 marg.

»obiecać posłuszeństwo« (1): Cyrus zwyćiężywſzy Aſsyryány/ [...] mowi do nich: Dobrze pri cżynićie mężowie/ żeśćie mi obiecáli posłuſzeńſtwo [ſactis viri, quod mihi parveritis] ModrzBaz 48.

»pod przysięgą, w przysiędze, z przysięgą obiecać« [szyk zmienny] = sub (cum) iuramento pollicitus esse, iureiurando iurare Vulg (8:3:1): [Izrael prosił aby go pogrzebiono] wgrobie oycow iego ktoremu Iozef ſprzýſięgą [...] obyecał HistJóz E3v; Leop Num 32/11, Deut 1/35, 6/10; A ieſliże to nam Krol pokaże/ że on to co w Przyśiędze ſwey obiecał/ wſzythko nam ziśćił/ [...] ná tym przeſtáć muśimy OrzRozm E4, F2v, S3v; BielKron 66; obiecáli mu pod przyſięgą/ thák ſie o to ſtáráć/ iż do bitwy nie przydzie GórnDworz O7; WujNT 60, Matth 14/7, Act 2/30.

»osobnym przywilejem obiecać« (1): A ták oſobnym przywileiem Piotrowi obiecano/ że ſtolicá iego nigdy nie vpádnie. WujNT 68.

»obiecać rad« [szyk zmienny] (2): SkarŻyw 135; (nagł) Ná niesłownégo. (–) POwiem ći prawdę/ że rad obiecuieſz/ A obiecawſzy potym ſię nieczuieſz. KochFr 20.

»obiecać się [= siebie] być Bogiem« [w tym: komu (3)] (4): [Pan Bóg] wſzytko ſtworzył przez Syná ſwego/ kthory też Abráhámowi/ Izáákowi/ y Iakobowi obiecał ſię być Bogiem GrzegRóżn E2v; RejPos 235v; CzechRozm 74, 263.

»(dobrym a. czeskim) słowem (i listem), słowy obiecać« (5:2) LibLeg 10/67; De me tibi spondere possum, Mogęć to dobrym słowem obiecać komu. Mącz 410a; RejPos 277v; Pirwey gdy co zacnego y w Polſzcze zmawiano/ Tedy to Czeſkiem ſłowem zdzierżeć to obiecano. RejZwierc 241; SkarŻyw A5v; WujNT 68; [złożyliśmy sejm dla tego] ábyſmy to wypełnili ſkutkiem poddánym náſzym/ cochmy im byli ſłowem y liſtem náſzym obiecáli [quod illis verbo et literis nostris promiseramus. JanPrzyw 54]. SarnStat 12.

»ślub{y), ślubem, zaślubieniem, w zaślubieniu obiecać« [szyk zmienny] (2:1:1:1): Sluby ty kthorem obyecał ku ćći Pánu memu/ [...] chcę ye oddáć LubPs aa2; Rácżże ſie poſpyeſſyć ku mnye z zmiłowánim ſwoim/ Iákoś to obyecáć racżył záſlubienim twoim LubPs aa6; Slub Dawidów/ ktori Pánu obiecał. LubPs dd2v marg; RejPos 179v; Gdy co ślubem obiecaſz Panu Bogu twemu/ nie mieſzkayże oddáć. PowodPr 49.

»usty, ustnie, przez usta obiecać; usta obiecały« (3:1:1;2): A co gdy tobye moye vſtá obyecáły [Ad ipsum ore meo clamavi Vulg Ps 65/17]/ Proſſę áby ſię s ſercem w tym záwżdy zgadzáły. LubPs P3v; Leop Ps 65/14; [Bazyli żałował się na Cesarza] ktemu/ ácż vſty obiecał pokoy záchować s krolem/ ale ſercem nic/ bo w Litwie cżynił ſzkody BielKron 416; Ut mihi coram recepisti, Iakośmi vſtnie/ álbo/ oblicznie obiecał. Mącz 36b; RejPos 104; Y podnioſł vpádłą moc zbáwienia náſzego/ [...] Ták iáko to był obiecał przez vſtá ſwych Świętych ArtKanc A17v. Cf Z przytoczeniem.

»wiarę obiecać« (1): Abowiem iuż tákowi [o zakonnikach] ſie poożeniáli: iuż oblubieńcowi niebieſkiemu wiárę obiecáli WujJud 210v.

»obiecać wszystko (uczynić)« [szyk zmienny] (4): [papież wysłał posła do krola Ferdynanda aby] Koncilium nieſkłádáli w Niemcech/ á ná wſzytkiey przekáźie byli Luteryanom/ obiecali tho wſzytko vcżynić BielKron 207v, 69, 119; wſzákże łákomy ná pieniądze/ wſzytko mu obiecał SkarŻyw [237].

Szeregi: »chcieć i obiecać« (1): [Bóg] krwie ich z ręku ich pátrzyć chce i obiecał. RejPos 23v.

»naznaczyć a obiecać« (1): [Mojżesz] wiodł żydy do oney zyemie obiecáney á roſkoſzney/ ktorą mu był Pan náznácżyć á obiecáć racżył. RejPos 141.

»objawić i obiecać« (1): to prawdá/ co nam Bog obiáwił y obiecał WujJud 98v.

»obiecać i (wiarą) ob(o)wiązać (się)« = promittere et spondere JanStat (2): [Skirgajłu] był Witołd obiecał y obwiązał ſię Kijow podáć StryjKron 497; SarnStat 950.

»obiecać i ręką się swoją podpisać« (1): Potym Ceſarzowa zmowiłá ſię znieiákim Wigiliuſem Archidyakonem kośćiołá Rzymſkiego: obiecuiąc mu do Papieſtwá dopomoc/ iedno żeby iey przyrzekł Antymá przywroćić. Obiecał y ręką ſię ſwoią podpifał. SkarJedn 136.

»obiecać i postanowić« (1): A obiecał był onegoż dniá Dawid y poſtánowił zápłátę [Proposuerat enim David in die illa praemium] onemu/ kthoby iedno zábił Iebuzeuſſá Leop 2.Reg 5/8.

»(nie) powiedzieć a (i, ani) obiecać« (3): pan Kryſtus powyedźyał y obyecał/ Iż ſnámi yeſt [...] áż do ſkończenya śwyátá. KromRozm I F; RejPos 124; CzechRozm 188v.

»przed się wziąć albo obiecać« (1): [Panie racz przebywać w twoich wiernych, aby] to wſzytko co z dáru twego przed ſię wźięli/ álbo obiecáli/ ochotnie wypełnili LatHar 628.

»nie przykazać ani obiecać« (1): Abowiem nie tákowego [aby słowa kapłańskie miały zmieniać rzeczy pozwirzchne w świątości] Pan Chryſtus nam nie przykazał áni obiecał WujJudConf 165.

»obiecać i (po)przysiądz« [szyk 2:1] (3); pan twoy wſkazal ze ono [przymierze] tak yako prziſſiagl y obyeczal trzimacz y chowacz mocznie chcze LibLeg 10/64; Leop Deut 11/21; PaprUp C4v.

»obiecać, (a, i) (po-, za)ślubić« = votum facere et nuncupare Mącz [szyk 13:9] (22): Leop Num 11/12; [Jefte poraził Ammonity] Przed poraſzką obiecał y ſlubił Pánu Bogu ofiarować thego kto napirwey przeciw iemu z domu iego wynidzye. BielKron 51; Mącz 363b, 508a; nicżego inego nie cżekamy iedno oney korony ktorąś wſzytkim wiernym [...] záſlubić á obiecáć racżył RejPos 286v, 146, 158, 159, 182, 200 (16); RejZwierc 198. Cf Z przytoczeniem.

»obiecać, (a, i) przyrzec« [szyk 5:2] (7): Leop Deut 11/21; Condico, Obiecáć/ Przirzec. Mącz 87b, 36c, 83b, 87a, 95c, 151a.

»ukazać i obiecać« (1): y vkazał mu [przeor św. Anzelmowi] wielką łáſkę y obiecał: y zátym dozwalał mu wſzytkiego SkarŻyw 333.

»obiecać a (i) utwirdzić (a. potwirdzać)« (2): iedno kreẃ ſwięta á kreẃ tá niewinna tego iego iedynego ſyná/ ktorego on ſam vſty ſwemi nam zeſłáć obiecał/ y przez Proroki mocno potwirdzać racżył [dosyć uczynić mogła]. RejPos 104, 75v.

W przen [co komu] (2): Więc z tegoż ſkárbu Rzeczypoſp: mogłoby ſię zá czáſem pokoiu co odłożyć/ ná popráwę y reſtaurácyą zamków pogránicznych/ [...] Aczći to ieſt właſna powinność Krolá Iego Miło: y pacta conuenta Krolá Iego Miło: przyśięgą vtwierdzone to nam obiecáły. VotSzl F; Wam ſię cżaſy ſzcżęśliwe obiecáły ſtáwić SapEpit A4v.
a. Ślubować (10):

obiecać kogo, co [w tym: na co (1)] (8): RejKup i3v; BielKron 62v; pánnie Máriey/ po przegrániu pieniędzy/ złorzecżył/ płácżliwemi ſlowy/ obiecał drogę do Lorethu pieſzo/ boſo/ y o czudzey ſtráwie GórnDworz T3v; S. Lucya mátkę ſwoię chorą do grobu ś. męczenniczki Agáthy obiecáłá/ y tám drogę czyniąc mátká iey/ ozdrowiáłá. SkarKaz 41b. Cf obiecać co komu.

obiecać co komu (4): to yeſt nyemáła rzecż Bogu co obyecáć/ á to [...] wypełnić GliczKsiąż L4; WujJud 212v; Duchowni/ ktorzy cżyſtość ſwą Bogu obiecáli/ bárzo grzeſzą ReszPrz 59. Cf cum inf co komu.

cum inf komu (2): [św. Bernardyn] obiecał Pánu Bogu ſlużyć iey [Bartolomei] áſz do śmierći. Y cżynił temu doſyć SkarŻyw 461, 535.

cum inf co komu (1): [św. Bamabasz] to co Pánu Bogu obiecał/ ſam nic niemieć/ [...] ſzcżerze y cále wypełnił. SkarŻyw 535.

W charakterystycznych połączeniach: obiecać czystość (2), drogę [= pielgrzymkę]; obiecać (Panu) Bogu (6); obiecać [kogo] do grobu [czyjego], na posługę; obiecać być ubogim, służyć [komu]; obiecać w niemocy, obiecać ... wypełnić (2).

Synonimy: obowiązać się, postanowić, przyrzec, ślubić, zapewnić; a. ślubić, ślubować.

Formacje współrdzenne: obiecać się, przyobiecać; naobiecować, obiecować, obiecować się, przyobiecować; obiecywać.

Cf OBIECANIE, OBIECANY

DJ