[zaloguj się]
[pdf]

OBIECANIE (42) sb n

o, pierwsze e oraz a jasne, końcowe e pochylone.

Fleksja
sg pl
N obiecani(e) obiecaniå
G obiecaniå
D obiecaniu
A obiecani(e)
I obiecani(e)m
L obiecaniu
V obiecanié

sg N obiecani(e) (14). ◊ G obiecaniå (6). ◊ D obiecaniu (8). ◊ A obiecani(e) (8). ◊ I obiecani(e)m (2). ◊ L obiecaniu (1). ◊ V obiecanié. ◊ pl N obiecaniå (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.

1. Mówienie (lub powiedzenie) komuś, że zrobi się coś, co dla tego kogoś na ogół jest pożądane (lub dobre); przyrzekanie; pollicitatio, promissum Mącz, Cn; pactum, sponsio Mącz; stipulatio Modrz; repromissio, sponsus Calep; receptus, vadimonium Cn (36): Lotrze zapráwdę mowię tobie/ dzis ſemną będzieſs w raiu, O ſſcżęſné obietzanié OpecŻyw 145; Uberius promissum, Hoyne á łáskáwe obiecánie. Mącz 227a, 192d, 227a, 272b; Sponsus – Obieczanię, przirzeczenie. Calep 1000b, 915a.

obiecanie kogo, czego (5): GroicPorz v3; BibRadz Is 1 arg; GrzegRóżn M2v; Bo ledwieby ſię ktora miedzy ludźmi ſpráwá náleść mogłá/ ktoraby ſię niezámykáłá [...] obiecániem cżego ModrzBaz 77. Cf obiecanie czego komu.

obiecanie czego komu (1): Sponsio, Wſzelákie dobrowolne komu czego obiecánie. Mącz 410a.

obiecanie czyje [= kto obiecał] [w tym: G sb (1), ai (2), pron (10)] (13): Kryſtus wzbudzony roſkazał zwolennikom áby cżekáli obiecánia oycowſkiego Duchá S. ktorem mieli być krzcżeni. GrzegRóżn M2v; Mącz 264b, 384c, 431b; Weyźrzyſz ná to wiecżny miły Pánie/ Syná twego obiecánie/ á w ták wielkie zámieſzánie/ miey nád nami zlutowánie. ArtKanc I18v, I18, K14v, M16, P5v. Cf Wyrażenia przyimkowe.

W charakterystycznych połączeniach: obiecanie dobrowolne, hojne, łaskawe, szczęsne; obiecanie cesarskie, Krysta Pana, ojcowskie [= Boga Ojca]; obiecanie zapłacić; obiecania czekać.

Zwroty: »mieć [czyje] obiecanie« (1): Zbaw nas ode wſzego złego/ [...] Amen w prawdźie ſię to sſtánie/ gdyż mamy twe obiecánie ArtKanc M16.

»obiecanie spełnić« (1): Patrare promissa. Obiecánie ſpełnić. Mącz 284c.

»spuścić się na [czyje] obiecanie« (1): Caesaris fidem sequutus, Spuśćił ſie ná Ceſarskie obiecánie. Mącz 384c.

»obiecaniu dosyć czynić (5), uczynić (3)« [szyk zmienny] (8): Persolvere promissum, Zápłáćić obiecánie/ to yeſt doſić mu vczinić. Mącz 401c, 237b, 264b, 304c, 389a, 417b, 431b, 446b.

»upewnić [kogo] obiecaniem« (1): Y vpewnił nas Twym obiecániem/ w Piśmie świętym nápiſánym/ co przezeń żędáć będźiemy/ że to wſzytko odźierżymy. ArtKanc I18.

Wyrażenie: »słowo obiecania« (1): A przeto zapomniáwſſy Iezus iego [łotra] wſſytkich zloſci/ rzekł mu wtoré ſlowo/ ktoré zowiémy obietzaniá. Łotrze [...] dzis ſemną będzieſs w raiu. OpecŻyw 145.
Wyrażenia przyimkowe: »podług obiecania [czyjego = kto obiecał]« (1): [modlitwa Panny Maryjej] Przeto proſſę twé boſkié dobroci/ podług obietzaniá iego/ racży mi go [Syna] przywrocitz OpecŻyw 163v.

»wedle, według obiecania [czyjego = kto obiecał]« [pron (3)] (3): ocżekáwáycież [...] daru niebieſkiégo/ wedle obietzaniá iego [Jezusa]. OpecŻyw 174v, 5v; CzechRozm 90v.

a. Ślubowanie; religio Mącz; devotio, votum Calep (3): Deuotio – Oddanie ſamego ſziebie, obiecanie, offiarowanię. Calep 316b.
Zwrot: »od obiecania wolno czynić« (1): Resecro, religione absolvo, Wypuſzczam z ślubu álbo od obiecánia yákiego wolno czinię. Mącz 363d.
Wyrażenie: »obiecanie Bogu« (1): Votum – Obiecanie bogu. Calep 1140b.
Wyrażenie przyimkowe: »przez obiecanie« (1): [rzekłem] żem ſie w tey chorobie obiecał náwiedźić mężá iákiego/ ktoregoby ludźie zá Swiętego mieli/ á obiáwić mu ſwoię chorobę/ iż przez tho obiecanie ieſtem vzdrowion. BielKron 459.
2. Przeznaczenie; fatum, praedicatio Mącz (6):

obiecanie czyje [= komu obiecano] (1): Si te fata vocant, Ieśli ták pan Bóg chce/ yeśli to yeſt twoye obiecánie. Mącz 504b.

Wyrażenie: »obiecanie boskie, boże« [szyk 3:2] (3:2): Fatum, Obiecánie álbo zrządzenie Boże. Mącz 118c; Fata isthec [!] me premunt, Boże obiecánie mie ktemu ciśnie. Mącz 320c, 87d, 118c. Cf »przez boskie obiecanie«.
Wyrażenie przyimkowe: »przez obiecanie« (1):
~ Wyrażenie: »przez boskie obiecanie« (1): Fatiliter, Przes boskie obiecanie/ Náznáczenie. Mącz 118c. ~

Synonimy: 1. obietnica, przyrzeczenie; a. ślub, ślubowanie; 2. fatum, fortuna, los, naznaczenie, przeznaczenie.

Cf OBIECAĆ

DJ