[zaloguj się]
[pdf]

OBŁY (10) ai

obły (7), obli (3); obły GlabGad (2), SienLek, GórnDworz, Strum, KlonFlis; obły : obli Mącz (1:3).

o jasne.

Fleksja
sg
mNobły fN nNobł(e)
G G Gobłégo
A A Aobł(e)
Ioblim Iobłą I
pl
G oblich
L oblich

sg m N obły (4). ◊ [I oblim.] ◊ f I obłą (1). ◊ n N obł(e) (2).◊ G obłégo (2); -égo (1), -(e)go (1). ◊ A obł(e) (1). ◊ [pl G oblich. ◊ L oblich.]

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Mający kształt podłużny i zaokrąglony; walcowaty; rotundus in longitudinem, teres Mącz, Cn; cylindraceus Cn (10): Cżemu ſerce ieſt tak oble niemaiąc koncow ani ſtarku żadnego. GlabGad E3v; Mącz 477a; bo iż cznoty zdádzą ſie cżáſem iákoby miedzy ſobą były przećiwne/ kiedy ie poſpołu/ iáko ná ſztychu/ poſtáwi/ iedná drugą zdobić będzie: iáko dobry málarz/ cienięm/ wyſádzi rzecż/ y vcżyni ią oblą GórnDworz I5v; [lepiey ie [dziury] cżynić świdrem oblim iákoby kołodźieyſkim Cresc 1571 303; Cervus E; Volck Nnn3v; Teres Obli/ to ieſt okrągły wzdłuż UrsinGramm 160 (Linde)].
Wyrażenie: »obłe drzewo (a. drewno)« [szyk 2:1] (3): wźiąwſzy ſurowe drewno oble leſzczynowe/ wywierć dźiurę we drżeniu SienLek 70; Strum G3; Do tego przydał rzemięśnik vcżony/ Z oblego drzewá ták máſzt wyniesiony KlonFlis E4v.
Szereg: »obły, (i, abo) okrągły« [szyk 2:1] (3): Nos długi á zewſząd iednako okrągły abo obli znamio⟨nuje⟩ cżłowieka ku dobremu proſtego á na złe mądrego GlabGad N8; Totus teres atquae rotundus, Wſziſtek obli y okrągły. Mącz 449d, 449d.
a. O budowli w kształcie rotundy (1): Quicquid videlicet rotundum oblungumque est, Teres structura. Okrągłe/ oble budowánie. Mącz 449d.
b. [Wyrażenie: »obłe skały« = rozpadlina skalna: Grozá twoiá zwiodłá ćie/ hárdość ſercá twego/ ktory mieſzkaſz ná oblich ſkáłach [qui habitas in turribus aedificatis super petram; w iamach ſkálnych BibRadz; w iáſkiniach w ſkále Leop; in cavernis petrae Vulg]/ ktory dzierżyſz wyſokość pagorkow BudBib Ier 49/16 (Linde).]
c. [O zwierzętach: [koń ma być] we wſzytkim też ćiele wſzędy obli/ á okrągły. Cresc 1571 525 (Linde); WOły gdy chceſz kupić/ miey to ná bácżnośći/ żeby oblich á nie máłych cżłonkow były Cresc 1571 551.]

Synonimy: okrągły, podługowaty.

DJ