[zaloguj się]
[pdf]

OBMOWCA (20) sb m

Oba o jasne; a prawdopodobnie jasne (tak w -ca).

Fleksja
sg pl
N obmowca obmowcy, obmowce
D obmowcom, obmowcåm
A obmowcę obmowce
I obmowcą
L obmowcåch

sg N obmowca (3). ◊ A obmowcę (5). ◊ I obmowcą (1). ◊ pl N obmowcy (2) SkarŻyw, Calep, obmowce (1) WujNT. ◊ D obmowcom (3) KochPs (2), KrowObr, obmowcåm (2) RejPs, NiemObr, ~ -om (1), -óm (1), -(o)m (1); -om:-óm KochPs (1:1). ◊ A obmowce (2). ◊ L obmowcåch (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w.

Znaczenia
Oszczerca, potwarca; abydocoma, calumniator, detractor Calep; oblocutor, obtrectator, susurrator, zoilus Cn (20): GlabGad M5v; (nagł) Ná obmowcę. (–) RAdzęć byś nie ſzácował/ nikogo po ſtronie/ [...] Ale lepiey moẃ w oczy gdy co nietrefnego/ Słyſzyſz álbo ſam widziſz do ſąſiádá ſwego. RejZwierz 123, bb; Człowiek niewinny/ człowiek vprzéymégo Sercá/ ktory ſpráwiedliwość miłuie/ [...] Przeciw obmowcóm ſąśiádá rátuie KochPs 19, 181; Obloquutores – Cziktorzi vwłaczaią, obmowczi. Calep [714]b, 10b, 315a.

W połączeniach szeregowych (5): Brwi cżyrwone cżłowieka nie wſtydliwego vkazuią zawiſnego/ obmowcę/ zdradnego ktory też pomſtę zachowawa do cżaſu ſwego. GlabGad N5; KrowObr 64v; Lud on poddáne ſwe ktorych mu Pan Bog zwierzył/ choćiaſz byli zli/ krnąbrni/ obmowcy iego y nieprzyiaćiele/ [...] miłował SkarŻyw 482; Phil Q2; Bog podał ie w vmyſł bezrozumny: áby czynili to co nie przyſtoi: [...] zauſznicy/ obmowce/ Bogu przemierzli/ potwarce/ pyſzni/ chlubni/ wynálaźcy złośći/ rodźicom niepoſłuſzni [detractores, Deo odibiles, contumeliosus, superbos, elatos, inventores malorum, parentibus non oboedientes] WujNT Rom 1/30.

Wyrażenia: »obmowca fałeczny, fałszywy« (1:1): RejPs 17 marg; Calumniator – Obmowca fałſziwy. Calep 154a.

»obmowca kłamliwy« (1): Bodłá ta rzecż bárzo cżártá/ iſz grzechow v dworu vbywáło: y nápráwił nań obmowce kłamliwe do vchá Krolewſkiego/ ták bárzo/ iſz go z dworu z zelżywośćią wygnáć śmiał. SkarŻyw 508.

»zazdrościwy obmowca« (1): Lecż nie zeſzło y ná zazdrośćiwych obmowcach/ ktorzy go v dworu/ y vſamego/ Krolá/ iáko zá cżárowniká/ iſz tak wiele vmiał/ odnośili SkarŻyw 507.

»obmowca złościwy« (1): niechay nie będzie dworzánin obmowczą złośćiwym: zwłaſzcżá o pánie o ſwym GórnDworz K6v.

Szeregi: »obmowca, naśmiewca« (1): Ręka z palczami krotſza niż ciało potrzebuie [...] vkazuie dowcipnego ale przechyrę, [...] á będąli palce cienkie znamio⟨nują⟩ obmowcę/ naſmiewcę/ paſorzyta y też zawiſnego á złey fortuny. GlabGad P2.

»obmowca i szacunkarz« (1): trzebáby pámiętáć/ náżáłoſne vſkárżenie Dawidá ś. ktorym ſię vſkárżał/ przed Bogiem/ ná przećiwko obmowcam/ y ſzácunkarzom ſwoim NiemObr 150.

Synonimy: kalumnijator, naśmiewca, oszczerca, podstępnik, potwarca, szacunkarz, uwłoczca, uwłoczyciel, złorzecznik, zwodnik.

Cf OMOWCA

MC