[zaloguj się]
[pdf]

OBWOD (2) sb m

Pierwsze o jasne; -w(o)d, -wod-.

Fleksja
sg pl
N obwod
G obwodu obwodów
A obwod
I obwody

[sg N obwod.] ◊ G obwodu (1). ◊ [A obwod.] ◊ pl G obwodów (1). ◊ [I obwody.]

Sł stp hasło wątpliwe w innym znaczeniu, Cn notuje, Linde XVI – XIX w.

1. Okrążenie, otoczenie; przen: ucisk, przeciwności (1):
Szereg: »pomsta i obwod« (1): NIechćiey bácżyċ ná páńſtwá nieſluſzne/ á niemow/ mam doſtátecżny żywot: ábowiem nic niebędzieć to pożytecżno cżáſu pomſty y obwodu [nihil enim proderit in tempore vindictae et obductionis]. Leop Eccli 5/1.
2. Stwierdzenie, poświadczenie (1): [Ci już nie tylko [nie] przepuszczą drzewu godnemu barciam, ale i pszczoły porębują, jakoż tego jest obwód w księgach Tomizieńskich. LustrMaz II 88.]
a. praw. Stwierdzenie przez urzędnika sądowego dokonania przestępstwa lub szkody na podstawie oględzin; testium publicorum Cn (1):
[Zwrot: »czynić obwod«: Jedno iż te lasy barzo spustoszono i wyrąbano, czego pan żupnik krakowski notę przed rewizory pokazował z ksiąg zamku krakowskiego, gdzie natenczas, gdy to starostwo przymował, czynił obwód i oświadczenie woźnem i ślachtą tego wyrąbania i spustoszenia lasów. LustrKrak I 66.]
Wyrażenie: »protestacja obwodu« (1): Woźnowie [...] wedle zwyczáiu dawnégo máią ſie záchowáć/ á nie [...] bráć więcéy ieno od wnieśienia pozwu/ od mile groſz/ od pułmile pułgroſzá. A od proteſtáciiéy obwodów wſzelákich/ tákże od przyśięgi y od świádów/ [...] tákże po groſzu/ á nie więcéy ma bráć SarnStat 1162.
[Szereg: »obwod i oświadczenie«: LustrKrak I 66. Cf Zwrot.]
3. [To, co otacza:
Wyrażenie: »obwod murow«: Iáko miáſtho otworzyſte/ bez obwodu murow [sicut urbs patens et absque murorum ambitus]: thák mąż który gdy mowy niemoże wśćiągnąć duchá ſwoiego. Leop Prov 25/28 (Linde).]
4. [Dlugi, rozbudowany wywód okres w sensie retorycznym; krążenie wokół tematu: Myśl iednák wáſzá/ áby wielkimi á nie porządnémi obwody tám y ſám rozerwána nie byłá/ rzecz ſwą témi opiſzę opłotkámi MalaspJan A3v (Linde).]

Synonim: 4. obchod.

Cf OBOD, OBWODZENIE

MN