[zaloguj się]
[pdf]

OBŻYWIĆ (24) vb pf

o prawdopodobnie jasne (tak w ob-).

Fleksja
inf obżywić
praet
sg
3 m obżywił
f obżywiła
imperativus
sg
2 obżyw

inf obżywić (7). ◊ fut 1 sg obżywię (1). ◊ 2 sg obżywisz (1). ◊ praet 3 sg m obżywił (5). ◊ f obżywiła (2). ◊ imp 2 sg obżyw (8); -w (4) Leop (2), BibRadz (2), -ẃ (4) LubPs (3), ArtKanc.

Sł stp, Cn brak, Linde XVI i XIX w.

1. Obdarzyć życiem; vivificare Vulg, PolAnt (21):

obżywić kogo (4): RejAp 94; mieć bowiem żywot doſkonáły w ſobie/ ktorym nie tylkoby ſam żył/ ale y kogoby chćiał obżywić mogł/ izaż to nie ieſt Bogiem być? NiemObr 109, 109, 144.

obżywić czym (1): Pan ná tho mieyſce náſtáwił inſze boiowniki á obżywił ie y obiáſnił ie mocą á zwirzchnoſcią Boſtwá ſwoiego nigdy nie zwyciężonego RejAp 94.

W przeciwstawieniach: »obżywić ... umorzyć, zabić« (2): Obácżcieſz to niebożątká iedenciem ią Bog ſam [...] Iać zábiję y obżywię zrániwſzy zdrowie dam LubPs gg5v; izaż nie Bog tylko ſam ieſt/ ktory może obżywić/ y vmorzyć: á tey mocy zupełnie/ tylko ſynowi ſwemu Panu Iezuſowi vżycżył NiemObr 153.

Szereg: »obżywić i objaśnić« (1): RejAp 94 cf obżywić czym.
a. O życiu duchowym, uczestnictwie w łasce bożej [kogo, co] (15): DAwnoćby ſie duſſycżká ma yuż w proch obroćiłá/ Iedno iż prawdá ſłow twoich tá yą obżywiłá LubPs aa5v; Obżyẃ nędzne zmyſły moye ktore błądzą ſrodze LubPs aa6v, aa3v, aa6v, bb6v, dd6v, ee5; Náchyl [Panie] ſercá mego ku ſwiádectwam twoim/ á nie ku łákomſtwu: Odwroć oczy moie by niewidziáły márnośći: ná drodze twey obżyw mię. Leop Ps 118/37, Ps 118/40; Słuchayże Pánie głoſu moiego według miłoſierdźia twego/ á obżyw mię wedle ſądu twego. BibRadz Ps 118/149, Ps 118/153, 142/11; ArtKanc P19.

obżywić komu (1): Boże náwroć ſie ku nam á obżyẃ nas ſobye/ A rozráduye ſie tu lud twoy wyerny w tobye. LubPs Tv.

Zwrot: »duchem obżywić« (1): rácż duſſycżkę moyę duchem twym obżywić LubPs cc.
2. Przywrócić do życia [kogo] (3):

[obżywić czym: Iáko Ociec obżywia vmárłe/ thák theż Syn obżywia/ etc. Iákoſz obżywił ich niemáło mocą ſwą/ tylko záwoławſzy thák ná młodzieńca: Młodzieńcże tobie roſkázuię wſtań/ y wnet ożył y ſiadł ná márách. GilKat 64 (Linde).]

Przen: O wyzwoleniu z grzechu przez śmierć Chrystusa (3): A kreẃ też Chriſtuſowa ktorą dla nas wylał/ y oną nas ocżyśćił/ ieſt też kreẃ Bożá. [...] á to z tąd iż Chriſtus wſzyſtek ieſt Boży. Przez ktorego też/ z nim weſpołek nas ſobie obżywił CzechRozm 221v; PAn Kryſtus [...] ſwoią śmierćią śmierć wiecżną wygłádźił/ á ták nas obżywił. ArtKanc E20, F14.

Synonim: 2. wskrzesić.

Formacje współrdzenne cf ŻYĆ.

Cf OBŻYWIENIE, OBŻYWIONY, OŻYWIĆ

DDJ