[zaloguj się]
[pdf]

ODDYCHANIE (27) sb n

o oraz a jasne, e pochylone.

Fleksja
sg
N oddychanié
G oddychaniå
D oddychaniu
A oddychani(e)
I oddychani(e)m

sg N oddychanié (5); -é (1), -(e) (4). ◊ G oddychaniå (8); -å (2), -(a) (6). ◊ D oddychaniu (1). ◊ A oddychani(e) (12). ◊ I oddychani(e)m (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVIII w. s.v. odetchnąć.

Wciąganie powietrza do płuc i wypuszczanie go; inspiratio Vulg; halitus, spiritus Mącz; aspiratio, reflatus, respiratio Cn (27): FalZioł V 20a; Dał mu Konrad vcżynić krotką ſkrzynię żelázną/ w ktorey [...] iedno dwie dziurze były/ iedná ku oddychániu/ druga ku potrzebie BielKron 367.

oddychanie czego [= co oddycha] (1): Też vrina rumiana v białych głow [...] Znamionuie obphitoſć krwie/ á zwłaſzcża gdy ſkarży na obciążenie głowy w ciemieniu/ y na cięſzkie oddychanie pierſi. FalZioł V 5v.

Wyrażenia: »(ciasne a) ciężkie, trudne oddychania; ciężkość, trudność oddychania« = angustus spiritus, halitus gravis Mącz [szyk 9:3] (9:1;1:1): ſama para onego korzenia w vſta brana/ cżyni vlżenie cięſzkiego oddychania w pierſiach FalZioł I 110a, I 86b, V5, 5v, 66v; Halitus gravis, Cięſzkie oddychánie. Mącz 149b, 408c; Boki álbo pierśi gdy bolą á ćięſzkie oddychánie maſz/ Gorczyce náwierć á ná bolące mieſtce przyłoż SienLek 87v, 20v, 90, 93v, S[ss]3v.

»wolne, łatwie, mocne oddychanie; wolność oddychania« [szyk 11:1] (6:1:1;4): Też oleiek iałowczowy [...] cżyni wolne oddychanie/ y bolenie pierſi odeymuie. FalZioł I 68b; Też Simphicum w miedzie vwarzone pierſi cżiſci y wolne oddychanie czyni FalZioł I 140d; A wſzakoſz ona niewiaſta ieſt przytym ſiły dobrey/ oddychania mocznego/ niezaduſzliwego FalZioł V 18d, ‡6a, I 22b, 44c, 109d, 112a (11); SienLek 21v.

Szereg: »żywot i oddychanie« (1): Bog [...] nie mieſſka w Kośćielech rękomá ſpráwionych/ áni bywa ććion ludzkimi rękoma/ iákoby cżego potrzebował/ gdyſz on ſam dawa wſſyſtkim żywot/ y oddychánie [vita et inspiratio] Leop Act 17/25.

Cf ODDECH, ODDYCHAĆ

LWil