[zaloguj się]
[pdf]

ODRADZAĆ SIĘ (17) vb impf

sie (11), się (6).

o prawdopodobnie jasne (tak w od-); pierwsze a pochylone.

Fleksja
indicativus
praes
sg pl
1 odrådzåm się odrådzåmy się
3 odrådzå się odrådzają się
conditionalis
sg pl
3 m by się odrådzåł m pers by się odrådzali
n by się odrådzało subst

praes 1 sg odrådzåm się (4). ◊ 3 sg odrådzå się (2). ◊ 1 pl odrådzåmy się (5). ◊ 3 pl odrådzają się (2). ◊ con 3 sg m by się odrådzåł (1). n by się odrådzało (1). ◊ 3 pl m pers by się odrådzali (1). ◊ part praes act odrådzając się (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII(XVIII) w. s.v. odrodzić się.

1. Rodzić się ponownie; renasci Mącz, Calep, Cn; pullulare, recreari, recrescere, regerminare, repullescere, repullulare, repullulascere, se reseminare, resurgere, reviviscere Cn (12): Renascor, rursus nascor, Z nowu ſie rodzę/ odradzam ſie. Mącz 242a.
Zwrot: »znowu się odradzać« (1): Renascor – Znowu ſie odradzam. Calep 911a.
Przen (10): by ſowity iemu Ztąd ſie grzech nieodradzał GosłCast 47.
a) Odradzać się duchowo przez wiarę (8):

odradzać się komu (1): Bo kiedy wſzyſcy tymże Krztem omyći Pánu Chriſtuſowi śie odradzamy/ [...] KuczbKat 225.

odradzać się na kogo (1): ktorego iednego [Boga] imieniem/ chrzeſt bierzem/ y mocą ſię iego odradzamy ná ſyny Bożé [!]. SkarKaz 276a.

odradzać się przez co (2): ták z Chryſtuſa przez chrzeſt S. w dziećińſtwie ſię odradzáiąc/ mamy zbáwienie. SkarŻyw 3; SkarKaz 275a.

Zwroty: »w nowy żywot, na żywot wieczny się odradzać« (1:1): Pirwſzy pożythek mieſzkánia w ludzioch Páná Kryſthuſowego/ iż ſie w nowy żywot odradzamy. RejPosWiecz2 93v marg; SkarKaz 516a.

»odradzać się z wody i z Ducha (Świętego)« [szyk zmienny] (2): RejKup r7; Ktorego też wyrozumienia/ przezeń/ my ſie też vcżeśnikámi ſtawamy: gdy ſie z wody y z duchá odradzamy. CzechRozm 27v.

»znowu się odradzać« (1): Lieċz my to s ſyebie ſgładzamy Gdy ſyę znowu odradzamy Zwodzy [!] y zducha ſwietégo [!] RejKup r7.

b) Zmartwychwstawać po śmierci [przez co] (1): Iák ſię Phoenix przez ogień/ przez popioł odmładza: Ták ſię cżłowiek przez źiemię/ przez prochno odradza KlonWor 82.
2. Być lub stawać się innym, gorszym niż rodzice, wyradzać się; degenerare Mącz, Cn (5):

odradzać się od kogo, od czego (2): Degenero, Odradzam ſie od ſwego rodzáyu/ to yeſt/ nie náſláduyę w záchowániu y w cnocie. Mącz 143d. Cf Zwrot.

W połączeniu szeregowym (1): áby znać było/ iż gdyby ſie co ſnich vrodzić myáło/ nic ſie nye odradzáło/ áni odſtrzeláło/ áni też odpadáło. GliczKsiąż D2v.

Zwrot: »od rodzicow [w czym] odradzać się« (1): co yeſt wtym iż cżęſto ſie ſynowye od rodzicow w żywocye á w obycżáyách odradzáyą? GliczKsiąż D3v.
Przen [od czego] (2): tedy też tego od nich potrzebuie/ áby robili á roſli według woley iego/ á nie odradzáli ſie od ták błogoſławionego ſzcżepu máćice ſwoiey RejPos 59v; Iáko bowiém źrzódło ſkoro z brzegów wyleie, dźieli ſie ná wiele częśći/ á kożda część náyduie ſobie właſné drógi, którémi bieży, y iuż ſie odradza od onégo źrzódła ſwégo JanNKar C3v.

Synonimy: 1. odnawiać się; 2. odpadać, odstrzelać się.

Formacje współrdzenne cf RODZIĆ.

Cſ 2. ODRADZANIE

MP, RS