[zaloguj się]
[pdf]

OFIAROWNIK (190) sb m

ofiarownik (189), ofierownik (1); ofiarownik: ofierownik Mącz (3:1).

-f- (180), -ff- (10).

Oba o, a oraz e jasne (w tym w a 6 r. błędne znakowanie).

Fleksja
sg pl
N ofiarownik ofiarownicy
G ofiarownika ofiarownik(o)w
D ofiarownikowi ofiarownik(o)m
A ofiarownika ofiarowniki
I ofiarowniki(e)m ofiarowniki, ofiarownikami
L ofiarowniku ofiarownikach

sg N ofiarownik (52). ◊ G ofiarownika (26). ◊ D ofiarownikowi (7). ◊ A ofiarownika (9). ◊ I ofiarowniki(e)m (28). ◊ L ofiarowniku (1). ◊ pl N ofiarownicy (20). ◊ G ofiarownik(o)w (14). ◊ D ofiarownik(o)m (4). ◊ A ofiarowniki (17). ◊ I ofiarowniki (9), ofiarownikami (2); -ami CzechEp; -i : -ami BudBib (5:1). ◊ L ofiarownikach (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przyładów) – XVII w.

Kapłan; sacerdos PolAnt, Vulg; immolator, sacrificus Mącz (190): Immolator, Ofiárownik. Mącz 166b, 229b.
A. W kulcie Boga judeo-chrześcijańskiego (178): iż tu znaydźieſz kilka ſłow nowych od nas zá niewolą wynáleźionych. Iako ſą/ Offiarnik albo Offiárownik/ napletek/ całopalenie BudBib b4; WujNT przedm 8, 22, s. 736.
a. W judaizmie Starego Testamentu (140): Leop 1.Par 6 arg; y Aharona y ſyny iego poświęcę/ áby mi ofiárownikámi (byli.) BudBib Ex 29/44; y przynieſie ofiárownik wſzytko/ y ſpali ná ołtarzu cáłopalenim BudBib Lev 1/13; Bo onego dniá ocżyśćiáć was będzie (ofiárownik) áby was ocżyśćił od wſzech niecżyſtot wáſzych/ ábyśćie byli cżyśći przed Iehową. BudBib Lev 16/30, Ex 19/22, 24, Lev 1/5, 8, 9 (66); Piſarz liſtu do Hebreow mowi káp. 7. ν 12. Iż zá odmianą Ofiárowniká/ muśi też idź y zakonu odmiáná. CzechRozm 86v; Wſzákże zoſobná to dwoie pokolenie Iudźine á Lewiego ábo Aaronowe potomſtwo/ było oſobną krewnośćią miedzy ſobą ſpowinowácone/ á to gdy ofiárownicy z domu Iudźinego y Dawidowego żony ſobie bieráli CzechRozm 154, 86v, 99v, 180v, 181, 244; Tákże/ iáko ondźie trędowátego cżłeká/ gdy iuż zá ſtárániem ofiárownikow nie mógł być vlecżony/ od domu y od towárzyſtwá ſpolnego ſwych ſąśiad odłącżano CzechEp 48, 123, 301, 332.

ofiarownik czyj (2): A dla grzechow náſzych/ y przodkow náſzych ieſtechmy poddáni zbráćią náſzą/ zkrolmi y ofiárowniki náſzemi Krolom ziemie/ pod miecż BudBib 3.Esdr 8/75; Bo ná ten cżás Ian przyſzedł/ gdy ſie rozmáitych ſekt miedzy Izráelcżyki námnożyło było / gdy iedni ſtárych Ofiárownikow ſwych náfládowáli: drudzy/ zá Fárizeuſzmi/ trzeći zá Sáduceuſzámi [...] biegáli CzechRozm 108v.

W połączeniu z imieniem [zawsze: imię + ofiárownik] (26): Y ſkłádą ſynowie Aharoná ofiárowniká ogień ná ołtarzu j vłozą drwá ná ogniu. BudBib Lev 1/7; A dowiedziawſzy ſię Dawid że nań cżyha Saul ná złe/ tedy rzekł do Aw-iáthára ofiárowniká/ przybaw Efod. BudBib 1.Reg 23/8; á (ták) posłał krol Acház do Vryiaſzá ofiárowniká wizerunk (onego) ołtarzá y wyobráżenie iego BudBib 4.Reg 16/10, Lev 21/21, Num 4/16, 7/8, 33/38, Ios 17/4 (15); A ták Elżbietá żoná Zácháryaſzá Ofiárowniká/ krewną iey [Maryjej] byłá CzechRozm 153v; O Páwłowey pomśćie nád Anániaſzem Ofiárownikiem. CzechRozm **3v, 152, 154 [2 r.], 243v. Cf »ofiarownik wielki«.

W połączeniach szeregowych (8): A ma ocżyśćiáć świątnice świątnic/ y namiot zgromádzenia/ y ołtarz ocżysći/ y ofiárowniki/ y wſzytek lud zboru ocżyśći. BudBib Lev 16/33, 3.Esdr 8/68; Ale iż ſie iuż wſzyſtko to ſpełniło/ iuż im Bog Krole/ Kśiążętá/ Sędzie/ Ofiárowniki/ Proroki/ Skrzynię/ Efod odiął CzechRozm 79v, 81v, 97v [2 r.], 103; CzechEp 332.

Fraza: »ofiarownik ofiaruje (a. będzie ofiarować), sprawuje (a. uczyni) ofiarę; ofiárownik ofiarujący ofiarę« = offert sacerdos, sacerdos qui expiat; sacerdos expians PolAnt [szyk zmienny] (4:2; 1): Ofiárownik ofiáruiący (ofiárę) zá grzech ieść ią będzie ná mieyſcu świętym BudBib Lev 6/26; A (ták) vcżyni ofiárownik ofiárę zá grzech/ y ocżyśći ocżyśćiáiącego ſię od niecżyſtoty iego BudBib Lev 14/19; gdy ofiárownicy ſprawowáli zwykłe ofiáry/ roſkazał im áby mu wydáli męża onego. BudBib 2.Mach 14/31, Lev 7/8, 9, 14/12, 20.
Wyrażenia: »ofiarownik Jehowy« = sacerdos Domini PolAnt (3): Potym rzekł krol drábantom ſtoiącym przy nim/ obróćcie ſię á pobiyćie ofiárowniki Iehowy. BudBib 1.Reg 22/17, 1.Reg 22/17, 21.

»ofiarownicy lewitscy (a. Lewitowie)« = sacerdotes Laevitae PolAnt (3): Y mowił Moiżeſz y ofiárownicy Lewicſcy do wſzego Izráelá rzekąc BudBib Deut 27/9, Ios 8/33; ieſliby onże zakon Moyżeſzow miał był wiecżnie ſtáć/ doktorego ofiárownicy Lewitowie przydáni byli/ wedle porządku Aáronowego. CzechRozm 86v.

»ofiarownik niższy« (1): A (potym) roſkazał krol Chylkijahowi ofiárownikowi wielkiemu/ y ofiárownikom niżſzym [sacerdotibus secundis] (marg) wł/ wtorym/ y ſtrożom progu (álbo nácżyniá iáko niektorzj chcą) (—) BudBib 4.Reg 23/4.

»ofiarownik wielki, przedniejszy, nawyższy, starszy« [w tym: w połączeniu z imieniem (5)] = arcykapłan; sacerdos maior a. magnus, senior sacerdotum PolAnt [szyk 6:4] (4:3:2:1): Y bywáło gdy widzieli mnoſtwo śrebrá wſkrzyni/ tedy w chodził piſarz krolewſki/ y ofiárownik wielki y licżyli (á do mieſzkow) bráli śrebro BudBib 4.Reg 12/10; A (zatym) posłał El-iakimá márſzałka/ y Sewnę piſárzá/ y ſtárſze ofiárowniki oblecżone w wory do Ezáiáſza proroká BudBib 4.Reg 19/2; Symon Syn Oniaſzow offiárownik nawyſzſſy/ ktory dom święty zá żywotá ſwego pobudował BudBib Eccli 50/1, Lev 21/10, 4.Reg 23/4, 1.Mach 15/1; Bo Krol/ bes wielkośći Sędziow y rádnych pánow/ gránić bronić y ludu ſwego rządzić nie mogł: tákże Ofiárownik przednieyſzy bes inſzych pomocnikow nie mogł być CzechRozm 181, 243v, 252; NiemObr 9.

»ofiarownik wtory« (1): BudBib 4.Reg 23/4 cf »ofiarownik niższy«.

Szeregi: »ofiarownik i ofiara« (1): Moyżeſz [...] potrzebował wiele ku ſobie Ofiárownikow/ y ofiar rozlicżnych. CzechRozm 94v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»ofiarownik i prorok« [szyk 1:1] (2): Mieli ná on cżás ſtárſze przełożone nád ſobą ći co byli pozoſtáwieni w ſwey źiemi: mieli Proroki y Ofiárowniki CzechRozm 79; CzechEp 49. [Ponadto w połączeniach szeregowych 4 r.]

α. O Melchizedeku (4): To ieſt/ iż iáko Melchiſedek był Ofiárownikiem Bogá náwyżſzego/ bez ogránicżenia cżáſu ktorego gdyby ſie vrodził y Ofiárownikiem zoſtał/ y kiedyby też záś vmárł/ y Ofiárownikiem być przeſtał. CzechRozm 35.
Wyrażenie: »ofiarownik Boga na(j)wyższego« (2): Melchiſedek był záraz y Krolem ſpráwiedliwym y ſpokoynym y záś Ofiárownikiem Bogá naywyżſzego? CzechRozm 180v, 35.
b. W chrześcijaństwie (34):

W połączeniach szeregowych (3): tedyć [...] Kryſtus niepotrzebuie/ innego kápłaná/ pomocniká/ y żadnego innego offiárownika/ ná mieyſcu ſwoim? KrowObr 181v, 129v; nie będźie żaden inſzy Pośrzednik/ Krol/ Ofiárownik y przycżyńcá do Bogá/ nád Páná náſzego Iezuſa Chriſtuſá. CzechRozm 181v.

Wyrażenie: »ofiarownik pański« (1): Ieſli co ſpráwiedliwego [czynić]/ ieſli ſłuſznego/ ieſli nie przećiw ſámemu pánu/ tedy to ma być cżyniono od Ofiárowniká páńſkiego CzechEp 132.
Szeregi: »kapłan i ofiarownik« (3): odpowiec proſzęcię ná tzyimże tedy mieyſcu ieſt Papieſz/ y ſwámi kàpłany ſwoimi/ y offiárowniki? KrowObr 181v, 181v; iż tym ſámym dał moc y ſpoſob [apostołom] [...] poświącánia y ofiárowánia tey nowey ofiáry nowego Teſtámentu: vczyniwſzy ie támże kápłany y ofiárowniki. WujNT 114. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»ofiarownik i mszarz« (1): I rzetze [Pan Krystus] tym offiárownikom y Mſzarzom. Izalim ia ták był vſtáwił/ y roſkazał/ ábyśćie mię znowu/ dla pieniędzy [...] offiárowáli KrowObr 125v.

Przen: Każdy wierny (2):

ofiarownik komu (1): y vcżyniłeś nas BOgu náſzemu Krolmi y Ofiárowniki CzechRozm 200v.

Wyrażenie: »ofiarownik Boży« (1): Ieſliſmy Ofiárownikámi Bożymi y Chriſtuſowymi/ kogóż więcey nád Bogá y Chriſtuſá naśladować mamy. CzechEp 131.
α. O Chrystusie (24): y to przyſięgą ſwą obwárował: iż tenże potomek iego poſádzony po práwicy Bożey/ miał być Ofiárownikiem wedle porządku Melchiſedekowego. CzechRozm 180v, 35, 175, 181v, 264v.

ofiarownik czyj [pron poss] (5): tenże náſz iedyny Ofiárownik/ dla tego wźięty ieſt do niebá/ [...] áby ſie záwżdy przed oblicżnośćią BOżą vkazował zá nas. CzechRozm 181, 194, 210v, 264v; ofiárownik náſz ná wieki trwa/ przetoż też wiecżne ofiárownictwo ma CzechEp 329.

W połączeniach szeregowych (4): álé wſzyſtek liſt ten [do Hebreów] ná to ieſt náſádzony/ áby Náucżyćielá/ Pośrzedniká/ Wodzá/ Ofiárowniká/ przymierze/ vſtáwy/ náuki/ y nabożeńſtwo lepſze y doſkonálſze nád ono Moyżeſzowe wyſtáwił CzechRozm 92v; ieſliby teraz widźieć y ſłyſzeć niemiał: tedyby też niemogł być Głową náſzą/ Pánem/ Miſtrzem/ malżonkiem/ Páſterzem/ Dożorcą/ Pośrzednikiem/ Przycżyńcą/ Ofiárownikiem etc. CzechRozm 193v, 11v, 143.

W przeciwstawieniu: »krol ... ofiarownik« (2): y ták wyznaẃam/ iż Iezuś Chriſtus ſyn Dawidow y Abráhámow/ nie tylko ieſt Krolem/ ále też y Ofiárownikiem nazacnieyſzym CzechRozm 176v, 180v.

W charakterystycznych połączeniach: ofiarownik jedyny, nazacniejszy, prawdziwy; ofiarownik wedle porządku Melchisedekowego (4); czynić [kogo] ofiarownikiem, postanowić (2).

Wyrażenia: »przedniejszy, najwyższy, wielki ofiarownik« = Chrystus [tu być może analogia do starotestamentowej funkcji arcykapłana] [szyk 3:2] (3:1:1): Aniby on mogł być onym przednieyſzym náſzym Ofiárownikiem/ według tego iáko w liśćie do Hebreow cżytamy CzechRozm 264v; CzechEp 289, 290; Máiąc tedy bráćia wolność weśćia do przybytkow świętych/ przez kreẃ Chriſtuſowę/ tą drogą ktorą nam obnowił świeżą y żywą/ przez [...] ofiárowniká wielkiego/ przełożonego nád domem Bożym. NiemObr 84; ktorzy [ludzie Chrystyjańscy] [...] wolność máią/ przyſtępić/ nie do przybytkow ręką vcżynionych: ále do ſámego niebá przez wiárę y nádźieię/ kędy ieſt ich naywyżſzy Ofiárownik NiemObr 84.

»ofiarownik na wieki, wiekuisty« [szyk 1:1] (1:1): y Chriſtus Pan według porządku Melchiſedekowego wiekuiſtym Ofiárownikiem zoſtał CzechRozm 35v, 180v.

Szeregi: »apostoł i ofiarownik« (2): ktory [Bóg] Iezuſá Chriſtuſá Apoſtołem y przednieyſzym ofiárownikiem poſtánowił CzechEp 290, 289.

»ofiara i ofiarownik« (1): A Chriſtus Iezus ſamże wodzem ieſt y Hetmánem/ ſam ofiárą y Ofiárownikiem CzechRozm 95.

»przyczyńca i ofiarownik« (1): iż on będąc náſzym przycżyńcą/ y ofiárownikiem/ záwſze ſię zá námi przycżynia/ y okázuie przed oblicżnośćią Bożą CzechEp 329. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

B. W kultach pogańskich i w odszczepieństwach od judaizmu zawierających elementy pogańskie (10): Y położył to Iozef zá vſtáwę [...] áby Fáráonowi piątá cżęść (byłá) oprocż ziemie ofiárownikow BudBib Gen 47/26; Zwiodł też wſzytki ofiárowniki z miaſt Iehudſkich/ y ſplugáwił wyſzki/ w ktorych kádzili od Gewy áż do Beer-ſzáwy BudBib 4.Reg 23/8, Ex 2/16, 3/1, 1.Mach 7/9.

ofiárownik czyj [= komu służący] (1): Potitius [...] qui Herculi sacra faciebat Romae, Mieſzczánim [!] Rzimski/ ofiárownik Herculis. Mącz 316b.

Wyrażenie: »ofiarownik wyszek, do wyszek« = sacerdos excelsorum PolAnt (2:1): y nácżynił z poſpolitego ludu ofiárownikow (do) wyſzek/ kto ſię mu ſpodobał tego święćił BudBib 3.Reg 13/33; Wſzákze nie wſtępowáli ofiárownicy wyſzek ku ołtarzowi Iehowy w Ieruzalimie/ ále iadáli przaſniki w pośrzodku bráćiey ſwey. BudBib 4.Reg 23/9, 3.Reg 13/33.
Szereg: »kapłan albo ofierownik« (1): Sacrificus, Kapłan álbo ofierownik. Mącz 363c.

Synonimy cf OFIARNIK.

Cf OFIARCA, OFIARNIK

AŻ