[zaloguj się]
[pdf]

OGOLENIE (7) sb n

Oba o oraz pierwsze e jasne; końcowe e z tekstów nie oznaczających é oraz -é.

Fleksja
sg
N ogoleni(e)
G ogoleni(a)
A ogoleni(e)
L ogoleniu

sg N ogoleni(e) (4). ◊ G ogoleni(a) (1). ◊ A ogoleni(e) (1). ◊ L ogoleniu (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

1. Usunięcie włosów brzytwą (lub innym ostrym narzędziem); tonsura Mącz (6): Mącz 458a; A ogoliwſzy mu głowę/ myć go [...]. A názáiutrz po ogoleniu/ przywinąć mu ná głowę bobrowych ſtroiow SienLek 55.

ogolenie czyje [w tym: G pron (1), ai pass (1)] (2): iáko nie może być wedle litery rozumiáne [...] Ezechielowe ná bok lewy leżenie [...] ono iego ogolenie y włoſow ważenie CzechRozm 135; SkarKazSej 706a marg.

Wyrażenia: »ogolenie brody« (2): Oznáymuie co to rożumie [!] przez ogolenie włoſow y brody. BibRadz Ez 5 arg; SkarKazSej 706a marg.

»ogolenie głowy« (1): Ogolenie głowy y brody Ezechielowe. SkarKazSej 706a marg.

»ogolenie włos(ow)« (2): ktora [myśl złościwa] ieſt podobna ku oſtrey brzytwie/ ktora miáſto ogolenia włoz ku vrznieniu gárdłá ſie ſáma obráca. RejPs 78; BibRadz Ez 5 arg.

2. Wyłysienie lub łysina (1):

W przeciwstawieniu: »skędzierowane włosy... ogolenie« (1): SkarKazSej 704b cf Szereg.

Szereg: »ogolenie i łysość« (1): miáſto ſkędźierowánych włoſow/ ogolenie y łyſość [pro crispanti crine calvitium Vulg Is 3/24] SkarKazSej 704b.
3. [Pozbawienie czegoś ważnego, uszczuplenie stanu posiadania; tu: umniejszenie liczby ludności [kogo]: mogliby tesz rowną iaką lidzbe zwieść ych [ludzi do wojska] ze wsi wegierskich up⟨rzejmości⟩ w⟨aszej⟩ podleglych, bez ogolienia samego up⟨rzejmości⟩ w⟨aszej⟩, abis y tego mu nie bronił, wprzod iednak potrzebie swei y opatrzeniu ziemie swey dogadzaiac. CorfusDocum 1598 nr 203.]

Synonimy: 1. obłysienie, ostrzyżenie; 2. łysość, obłysienie.

Cf OGOLIĆ

ZCh