[zaloguj się]
[pdf]

OKOPAĆ (14) vb pf

Oba o prawdopodobnie jasne (tak w okopanie); a jasne.

Fleksja
inf okopać
praet
sg
3 m okopåł

inf okopać (4). ◊ fut 1 sg okopåm (1). ◊ 2 sg okopåsz (2). ◊ 3 sg okopå (1). ◊ 3 pl okopają (3). ◊ praet 3 sg m okopåł (2). ◊ part praet act okopåwszy (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w.

1. Skopać, spulchnić ziemię dookoła; circumfodere Vulg, Cn; fodere circa aliquid Vulg; ablaqueare, excidicare Cn (6);
a. Przy uprawie roślin [co] (6): Bo gdy przypádnie Wioſná/ ázaſz owo nie roſkoſz [...] ſzcżepkow náſzcżepić/ drobne drzewká rozſádzić/ [...] krzacżki ochędożyć/ okopać/ trzaſkowiſkiem oſypáć RejZwierc 107; A mowię/ okopáć ſzcżep/ ieſli był ná źimę obłożony gnoiem/ álbo iáką mierzwą: bo trawę od niego odgárnąwſzy co mu z roſą wilgotność dawa/ vſuſzyłbyś ſzcżep. GostGosp 98, 98; WujNT Luc 13/8.
Przen (1): Abowiem ią [winnicę pańską] ták ſpuſtoſzę/ Wſzyſtek iey korzeń roſproſzę: Bo iey nie okopáią/ ták iey zániedbáią. A zroſtą ná niey ćiernie, y oſtre ieżyny ArtKanc K5v.
b. O zwierzęciu: łapkami (1): Tám miał iámę Ież/ y wychował Ieżętá/ y okopał/ á wychował w ćieniu iey Leop Is 34/15.
2. Wykopać dookoła rów lub usypać wał ziemny; circumdare Cn (8):
Przen [co czym] (1):
Szereg: »ogrodzić i okopać« (1): A ogrodźi y okopa tę winnicę [pańską] ſwoię wedle obietnic ſwych ták mocnym murem/ iż żadny dźiki źwierz áni żadny nieprzyiaćiel o nię ſie nigdy nie będźie śmiał pokuśić WujJudConf 19.
a. Dla celów wojskowych [w tym: kogo (1), co (4)] (7): BielKron 398v; BielSat N; Gdzie iuż Woyſko położyſz/ trzebá ie okopáć/ choćia wozami otocżone będzie/ okopawſzy wozy ſpiąć mocno łáńcuchy/ by nieprzyiaćiel nagle nie przypadł w nocy á wozow nie rozerwał BielSpr 8; [Polacy] Gdźie im dádzą mieyſce tám ſie popiſuią/ po popiſie położą ſie Obozem rozbiją Namioty w mieyſcu dobrym/ obronnym [...]. Wozmi ſie obtocżą w koło/ Láncuchy wozy zewrą y okopáią BielSpr 70v, 65v; Toć ſą ſzańce naprędſze/ Litewſkie koláſy/ Gdy w nie źiemie nátłocżyſz ſtoią zá táráſy. Gdzie chceſz prędko przytocżyſz/ okopaſz ie w nocy BielSjem 36.
[Zwrot: »wałem okopać«: Ale ſtráſzna rzecż ieſt/ kiedy nieprzyiaćiel oblęże miáſto y wáłem okopa/ y ták śćiśnie/ iż żaden przyſtęp áni wyſtęp nie będzie do niego. WujPosN 1584 II 166 (Linde).]

Formacje współrdzenne cf KOPAĆ.

Cf OKOPANIE, OKOPANY

LWil (i KW)