Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: OKUPION

Następne hasło: [OKUPNOŚĆ] »

OKUPIONY (8) part praet pass pf

Pierwsze o jasne; drugie o w formach złożonych jasne; formy nie złożone z tekstów nie oznaczających ó.

Fleksja

sg
m	N		f	N	okupionå, okupi(o)na	n	N	okupion(e), okupi(o)no
	D	okupion(e)mu		D			D
	A			A			A	okupion(e)
	L	okupionym		L			L

pl
G		okupionych
inne formy
pl G a. L - okupionych

sg m D okupion(e)mu (1). ◊ [L okupionym.] ◊ f N (attrib) okupionå (1) Mącz, (praed) okupi(o)na (1) BibRadz. ◊ n N (attrib) okupion(e) (1) Mącz, (praed) okupi(o)no (1) BudBib. ◊ A okupion(e) (1). ◊ pl G okupionych (1). ◊ G a. L okupionych (1).

Składnia dopełnienia sprawcy: okupiony od kogo (1).

Sł stp s.v. okupić, Cn, Linde brak.

Znaczenia

1. Za który zapłacono (6)
- a. Nabyty, kupiony (1)
  - Przen (1)
- b. O swojej dawnej własności: odkupiony (1)
- c. Wykupiony z niewoli (2)
- d. Przekupiony (2)
2. Za którego zadośćuczyniono, wynagrodzono materialnie lub moralnie (2)
- a. W Starym Testamencie: za którego złożono ofiarę Bogu (o pierworodnych potomkach płci męskiej u ludzi i zwierząt); w funkcji rzeczownika (1)
- b. Za których grzechy Chrystus się ofiarował (1)

1. Za który zapłacono (6):

a. Nabyty, kupiony (1): [aby [...] przerzeczonym Żydom ploczkim cmyntarz na własnym placu ich okupionym według prawa ich dopuścieli mieć DokumPłock 498.]

Przen (1):

Wyrażenie:»drogo okupiony« (1): Y mi dla Boga kochaimi ſie wſwei [wolności] drogo od przodkow naſzich okupionich [!] krwia oblanich [1] PaprUp L4v.

b. O swojej dawnej własności: odkupiony (1): á ieſli mieniáiąc odmieni [to, co ma być dane jako dziesięcina]/ tedy y ono y odmiáná będzie święte/ á nie (będzie mogło być) okupiono [non redimetur] BudBib Lev 27/33.

c. Wykupiony z niewoli (2): [z listu wojewody wołoskiego do króla polskiego:] yeſcze proſym v.k.m. gdzie zvrzedv yednemv memv okvpyonemv czlowiekv na ymye Syenkowy ktori od nas vcziekl ſwielkym skarbem naſchim do panſtwa v.k.m. [...] abi v k m. roſkazal zebi my od thego Syenka wſithko wroczono bilo LibLeg 10/63v.

Szereg: »nie okupiony ani wolnością darowany« (1): Ieſliby ktho zelżył niewiáſtę niewolną zmowioną za mąż/ ktoraby nie byłá okupioná/ áni wolnoſćią dárowaná [redimendo non redempta fuerit, vel manumissio non data fuerit]/ tedy oboie máią być bićiem karáni BibRadz Lev 19/20.

d. Przekupiony (2): Suffragium vitiosum, Okupione/ przedárowáne. Mącz 500a.

Wyrażenie: »pieniądzmi okupiony« (1): Sordidum consilium, Rádá pieniądzmi okupiona. Mącz 403a.

2. Za którego zadośćuczyniono, wynagrodzono materialnie lub moralnie (2):

a. W Starym Testamencie: za którego złożono ofiarę Bogu (o pierworodnych potomkach płci męskiej u ludzi i zwierząt); w funkcji rzeczownika (1): Y dał Moiżeſz (ono) śrebro okupionych [argentum redemptionum] Aharonowi y ſynom iego BudBib Num 3/51.

b. Za których grzechy Chrystus się ofiarował [przez co komu] (1): racz nas miłoſciwie przywłaſſczyc ſobie iako prawe dziedzictwo twoie: przez drogą zapłathę niewinney krwie twey tobie ſprawiedliwie okupione. RejPs 194.

Synonimy: 2.b. wybawion, wyzwolony, zbawiony.

Cf OKUPIĆ

JDok