[zaloguj się]
[pdf]

ROZŁUPIĆ (5) vb pf

o jasne.

Fleksja
inf rozłupić
praet
sg
2 m -ś rozłupił
imperativus
pl
3 niechåj rozłupią

[inf rozłupić.] ◊ fut 2 sg rozłupisz (1). ◊ 3 sg rozłupi (1). ◊ praet 2 sg m -ś rozłupił (1). ◊ 3 sg f rozłupiła (1). ◊ imp 3 pl niechåj rozłupią (1). ◊ [part praet act rozłupiwszy.]

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów).

Rozbić (na kawałki), rozszczepić; podzielić [co] (5): Dziewiątégo dnia [z poprzedzających Sąd Ostateczny] kamie[ié] tak to tzo bylo w budowaniu iako ijnſſé ij wſſytki op[o]ki będą na cżęſci zlupány/ a iedna drugą bijątz rozlupi ij przywiedzie ku zſſcżépaniu. OpecŻyw 193v; [Jadwiga córka Mikołaja] wyeko v skrzynye wkthorey pyenyadze bely rozlupyla LibMal 1552/167v; Strum G; [Turcy mają swoję moscheę [tj. meczet] [...], w której jest pośrzodku prawie na kamieniu wyciśnienie stopy, gdy Pan Chrystus na niebo wstępował [...]. Druga stopa też tam była; ale rozłupiwszy ten kamień, tę drugą stopę Turcy wzięli do kościoła Salomonowego. RadzPodróż 77; Arborem in pulpam caedere ein baum nach der lenge ſpalten Drzewo rozłupić. ArtNom E6v; UrzędowHerb 138b].

W porównaniu (1): Bo więc cżáſem w birecie álbo w rewerendzye/ Wierz mi więcey ſzaleńſtwá niż rozumu będzye. [...] Nadobnyć będzye Káſztan álbo Orzech włoſki/ A kiedy gi rozłupiſz áli w nim ni troſzki. RejWiz 91.

Zwrot: »rozłupić na poły« (1): Vczyń opódal od łowiſká Báſztę/ włożyſz w nię tylé żłobów iákoćby óná Rzéká mogłá tymi złoby odchodźić. [...] A ty żłoby máią być tym ſpoſobem robióné: vpátrzywſzy ſobie drzewo miążſze/ [...] niechayże ié porąbią y rozłupią ná poły proſto/ y wyrobią óno drzewo iákoby dwá żłoby. ieno [...] Strum G.

Formacje współrdzenne cf ŁUPIĆ.

Cf ROZŁUPIENIE, ROZŁUPIONY

PP