[zaloguj się]
[pdf]

OPIĆ SIĘ (56) vb pf

sie (41), się (15).

o jasne.

Fleksja
inf opić się
praet
sg pl
3 m opił się m pers opili się
f opiła się m an
plusq
sg pl
3 m był się opił m pers byli się opili
conditionalis
sg pl
3 m by się opił m pers by się opili
f by się opiła m an

inf opić się (3). ◊ fut 1 sg opiję się (1). ◊ 3 sg opije się (4). ◊ 2 pl opijecie się (1). ◊ 3 pl opiją się (2). ◊ praet 3 sg m opił się (1). f opiła się (8). ◊ 3 pl m pers opili się (9). ◊ plusq 3 sg m był się opił (4). ◊ 3 pl m pers byli się opili (1). ◊ con 3 sg m by się opił (1). f by się opiła (2). ◊ 3 pl m pers by się opili (1). ◊ part praet act opiwszy się (18).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów) i XVIII w.

1. Wypić nadmierną ilość alkoholu; być pijanym; ebriari Mącz, PolAnt; inebriari, musto plenum esse PolAnt, Vulg; bibere PolAnt; obruere se vino Mącz (52): LibMal 1557/160v; MurzNT 111; Náturá álbo wnętrze v mámki gdi ſie opiye/ cuchnąć będzye GliczKsiąż D6; Kiedy ſie opijecie / záwżdy ciáſny będzye/ A kiedy ſráć poydziecie/ záwżdy go przybędzie. RejFig Aa2; RejZwierz 35v; BibRadz Gen 9/21; Mącz 359b, 362a, 444a; BielSat D3v, [I4]; ábo ow co ſie opiwſzy przewráca/ á ięcży/ á dwá pálcá ſobie w gębę tka/ áby co rychley ſkwárnę zrzućił. RejZwierc 144v; Károlus Ceſſarz [...] vyźrzał chłopá opiłego/ á on opiwſzy ſię na vlicy leżał WerGośc 245, 238; Na wſzyſtki zbytki ſwiátá młodzi ſie vdáli/ Drudzy z małżonek ſwoich ſzáty poprzegráli. Náoſtátek/ nie máią nád kimby ſie mśćili/ Iedno by żony ſwoie/ opiwſzy ſie/ bili. BielSjem 14, 22, 29; CzahTr K3v.

opić się czego (24): KrowObr 25; RejAp 122, 122v [2 r.], 140, 140v, 141 (12); RejPos 260v; RejZwierc 27, 62, 142; BudBib Is 29/9, 49/26; BudNT Act 2/13; CzechEp 9; Gorzałki ſie opiją/ śmierdzą nam przez ſkorę/ A wżdy chcą mieć nád námi trzeźwieyſzymi gorę. BielSjem 23; ábowiém nie iuż owo mężny ieſt/ kto ábo ſię rozgniewawſzy/ ábo máſłoku opiwſzy/ wpádnie w woyſko / iáko ſzalony ſzúkáiąc śmierći GórnTroas 4; WujNT Act 2/13.

opić się czym (2): RejWiz 28; że ſobie kiedy będę piwo wárzył/ y opiję ſię nim. CzahTr K4.

opić się z kim (1): A gdy powiedzyano o ludzyech Benádábowi/ ktory ſie był opił z inemi krolmi w namiecie. BielKron 85v.

W połączeniu szeregowym (1): Bo mu ſie chce ożrzeć/ opić/ prożnowáć/ roziewiwſzy gębę iáko woł leżeć/ áno mu muchy w nię lázą. RejZwierc 113v.

W porównaniach (5): RejWiz 28; A ten ſie drugi záſię iedno wala á przewráca iáko kiernoz w bárłogu kiedi ſie drożdzy opije/ á máło ſobie odpocżynąwſzy záſię znowu drożdzy ſzuka. RejZwierc 142; A drugi opiwſzy ſie chodzi iáko wiłá. RejZwierc 252, 62; Y nákarmię łupieżce twoie mięſá ich/ á iako moſzcżu krwie ſwey opiją ſię BudBib Is 49/26.

Zwrot: »przy dobrej myśli opić się« (1): ktory [Baltazar] przy dobreymyśli opiwſzy ſie/ roſkazał przynieść ſtátki złote y ſrebrne PowodPr 75.
Szereg: »obeżreć i opić się« (1): Onustus cibo atque vino, Obżárł y opił ſie. Mącz 264a.
W przen (18): KrowObr 25; BibRadz Hab 2/16; Beſtia ſie opiłá krwie męcżennikow. RejAp Ddv, 122, 122v [2 r.], 140, 140v (10); RejPos 260v; Zadumayćie ſię á zádziwuyćie ſię/ záślnęli y záślepiáią (inne)/ opili ſię/ á(le) nie winá/ záchwiali ſię á(lé) nie od ſzechárá. BudBib Is 29/9, Is 49/26; CzechEp 9.

opić się z czego (2): Y widziałem á oná ſie niewiáſtá opiłá ze krwie ſwiętych/ y ze krwie męcżennikow Iezuſowych. RejAp 140; WujNT Apoc 17/2.

Zwrot: »z mlekiem macierzyńskim się opić« (1): że ſię onych filozowſkich regułek y terminow/ práwie z mlekiem máćierzynſkim/ ták opili/ że ſię z nich wyſzumáć nie mogą CzechEp 9.
2. Wypić nadmierną ilość płynu [czego] (4): Redivivus [...] Klęſzcz/ To yeſt Robak który ſie w skórę wpiye á pirwey nie odpádnie áż opiwſzy ſie krwie zdechnie. Mącz 349a; RejZwierc 157.

W porównaniu (1): BibRadz Iob 34/7 cf W przen.

W przen (1): Y ktoryż ieſt człowiek táki iáko Iob? coby ſie opił pośmiewiſká iáko wody? BibRadz Iob 34/7.
a. Nasiąknąć [czego] (1): wſyp do nich pſzenicze do tego garncza, możeſz ie pobić/ á wſtaw na węgliſty ogień niechay ſie ſmażą/ aby ona pſzenicza opiłá ſie tłuſtoſci z onych wężow FalZioł V 94.

Formacje współrdzenne cf PIĆ.

Cf [OPICIE], OPICIE SIĘ, OPIŁY, OPITY

MMk