[zaloguj się]
[pdf]

ORATORYJA (6) sb f

-ri- (4), -ry- (2).

Oba o jasne; -a- (5), -å- (1); -a- : -å- Mącz (1:1).

Fleksja
sg pl
N oratoryj(e)
G oratoryj(e)j
A oratoryją oratoryj(e)

sg G oratoryj(e)j (3). ◊ A oratoryją (1). ◊ pl N oratoryj(e) [zapis: -é] (1). ◊ A oratoryj(e) (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.

Sztuka pięknego mówienia, krasomówstwo, wymowa; eloquentia Mącz [oratoria – nauka wymowności albo sprawowania rzeczy Mącz 270a; kraso-mowstwo, kraso-mowska nauka – oratoria Cn] (6): Orator nye ſam dla ſiebye ma ſie orátoriey vcżyć/ ále dla inſſych ludzi/ prziyacyoł/ y ſámey wobec oycżyzny GliczKsiąż K5; Boże day áby wſzem przełożonym tákie przypominánia winſzowne bywáły/ á cżuć ſie w nich chćieli/ opuśćiwſzy wſzytki orátorye pochlebne/ ktore więcey iádu niż miodu przynoſzą. BielKron 403v; Daleko więcéy należy Królowi [...] ná to pieczą mieć, áby owe zbytnié Orátorie vſtáły, y owé zaloty niepotrzebné odćięté były SarnStat 46; [co zápotrzebá Orátoryiey? gdzie trzemi słowy może powiedźieć po proſtu PostępekPrCzart 64v].
Zwrot: »czytać oratoryją« (1): [w Rzymie] cżytáiąc Orátorią/ [Kwintylijanus] był doktorem v Włochow wdzięcżnym/ ktory de institutione oratoria ośmioro kſiąg ſpiſał/ y w ſpráwách ſądownych niemáłe kſięgi wydał. BielKron 280.
Szereg: »oratoryja a wymowa« (2): A facundia. Przes wymowę/ álbo/ Dla oratoryey á wymowy. Mącz 1a, 36d.

Synonimy: elokwencyja, krasomowstwo, wdzięcznomowność, wymowa, wymowność.

BK