[zaloguj się]
[pdf]

KRASOMOWSTWO (6) sb n

-ſo- (5), -ſzo- (1).

a jasne; wszystkie o prawdopodobnie jasne (tak w krasomowa itp. oraz w -o; tak też Cn).

Fleksja
sg pl
N krasomowstwa
A krasomowstwo
I krasomowstw(e)m
L krasomowstwie krasomowstwach

sg A krasomowstwo (2). ◊ I krasomowstw(e)m (1). ◊ L krasomowstwie (1). ◊ pl N krasomowstwa (1). ◊ L krasomowstwach (1).

Sł stp brak, Cn: krasomostwo, Linde XVII – XIX w.

1. Piękne, ozdobne mówienie, przemawianie; mówienie przypochlebne, obłudne, wykrętne (4): Ná to twoie ſubtylne kráſomowſtwo/ nie z ſłowá Bożego/ ále z rozumu ludzkiego vprzędzione: á terminámi Antychriſtowych mátheologow [erratata zmienia: Máteologow] przyháwtowáne [...] odpowiem CzechRozm 58v.

W połączeniach szeregowych (2): ábychmy zwątpiwſzy o tych náſzych kráſomowſtwách/ dowćipách/ náukách/ y dzielnośćiách dźiśieyſzych/ rádſzy ná oney ſtárey proſtoćie Stárſzych náſzych przeſtawáli. WujJud A5v, A3v.

Szereg: »krasomowstwo i oracyje« (1): W ten ſię cżás obłudnego cżłowieká nawięcey ſtrzeż/ kiedy naſmácżniey y napowabniey mowi: kiedy ięzykiem pochlebia [...] kiedy ſię kráſomowſtwem y oráciámi báwi. KlonWor ded **2v.
2. Umiejętność, sztuka pięknego przemawiania; retoryka; ars oratoria a. rhetorica a. rhetoris, eloquentia (forensis, popularis), oratoris facultas, oratoria, professio a. ratio (bene) dicendi, rhetorica, sciencia orandi, copiose loquens sapientia Cn (2):
Wyrażenie: »w krasomowstwie professor« = nauczyciel retoryki (1): Będąc w kráſomowſtwie bárzo ſławnym profeſſorem: [św. Jan Chryzostom] w Athenách miał wielce ſławie ſwey zawiſnego/ zacnego drugiego/ tegoſz rzemieſłá miſtrzá SkarŻyw 86.
Szereg: »wymowa albo krasomowstwo« (1): Ku tym [historii i filozofii] (ieſli ſię niemyle) trzećią cżęść przydaiem/ to ieſt Wymowę/ albo kraſzomowſtwo/ Ktore ieſt ciuilis ſcientiae nieiaka cżęść. KwiatKsiąż H3v.

Synonimy: 1. elokwencyja, wdzięcznomowność, wymowa, wymowność; 2. elokwencyja, retoryka, wymowa, wymowność.

Cf [KRASOMOWA], KRASOMOWIENIE, KRASOMOWNOŚĆ

MB