[zaloguj się]
[pdf]

OSIEDZIEĆ SIĘ (17) vb pf

sie (11), się (6).

o oraz pierwsze e jasne, drugie e pochylone.

Fleksja
inf osiedzieć się
praet
sg
3 m osiedziåł się
f osiedziała się
conditionalis
sg pl
2 m m pers byście się osiedzieli
3 m by się osiedziåł m pers
con praet
sg
3 m by się był osiedziåł

inf osiedzieć się (7). ◊ fut 1 sg osiedzę się (1). ◊ 3 sg osiedzi się (2). ◊ 2 pl osiedzicie się (1). ◊ praet 3 sg m osiedziåł się (1). f osiedziała się (1). ◊ con 3 sg m by się osiedziåł (2). ◊ 2 pl m pers byście się osiedzieli (1). ◊ con praet 3 sg m by się był osiedziåł (1).

Sł stp brak, Cn s.v. osiadam się, Linde XVI i XVIII w.

1. Utrzymać się w jakimś miejscu lub warunkach, ostać się, zadomowić; consistere, manere, persidere, subsidere, tenere se Cn [w tym: gdzie (11)] (14): Widząc Opolſkie Kſiążę przeciw ſobie moc nie odpártą/ przedał Pruſom oſtátek zamkow w Polſzce/ rozumieiąc iżby ſie był ná nich nie oſyedzyał BielKron 382v; á ieſli chcemy ſye w Polſzce ośiedźiéć/ y Polſką Koronę poſtánowić/ ſłuchaymy Kápłaná: bo ieſli tego ſłucháć nie będźiemy/ ták nas Polaki roſtyrk domowy roſproſzy/ iáko wiátr proch roſpraſza. OrzQuin G2; RejPos 287v; Vkáż mi ktorą nácią/ ieſliże ſie ná kthorym mieyſcu záſádziwſzy do końcá oſiedziáłá? RejZwierc 155; w oney celli ośiedzieć ſię pokorny ſtárzec y pokoiu żadnego mieć niemogł. Bo Papieſz Bonifacyuſz oſmy [...] gonić go kazał á do śiebie przywieść. SkarŻyw 473; NiemObr 176; PowodPr 5, 85; [która [wieś] jeśli nie będzie opatrzona pastwiski, które przedtem mieli, nie może się osiedzieć. LustrRaw 86].
Zwroty: »osiedzieć się [przed kim] nie moc« (2): CzechRozm 249; V ktorego [u papieża] iuż pewnie lepſzy muśi być Zyd [...] y Tátárzyn/ niżeli wierny y pobożny Chriſtyánin. Bo wżdy ći/ ták mniemam od I. M. pokoy ſwoy máią: á my ſię nieborácżkowie przed I. M. ośiedźić [errata zmienia: ośiedźieć] nie możemy. CzechEp 14.

»osiedzieć się z pokojem, w pokoju« = innoxium esse PolAnt (2:1): A nád iego wolą nieoſiedzi ſie wpokoiu naymożnieyſſy krol RejPs 48; BibRadz Ier 25/29; Bo gdyby go [urzędu] nád ſobą ludźie zli nie cżuli [...]: tedyby bárzo prętko Niebo z źiemią (iż ták rzekę) pomieſzáli. Zeby ſie nigdźie/ nalepſzy y naſkromnieyſzy cżłowiek oſiedźieć z pokoiem przed nimi nie mogł. CzechRozm 249.

Szereg: »osiedzieć się, ostać się« (1): ośiedzę ſye/ oſtoię ſye ia ná mieyſcu ſwym bes was/ byśćie téż dobrze wy wſzyſcy poginęli Królowie ná świećie/ tedy ia [papież] przedśię ſtać muſzę OrzQuin K3v.
a. Utrzymać się siedząc [gdzie] (1): Vix equo propter aetatem poterat uti, Ledwey mógł ná koniá wſieść dla ſtárośći/ álbo ledwey ſie mógł ná koniu oſiedzieć. Mącz 51 Ob; [Tám Glińſki doſyć z śiebie cżynił/ gdy áż ná trzećim koniu ſie ośiedźiał/ gdy dwu pod nim zábito. BielKron 1597 502 (Linde)].
2. Osiedlić się, zamieszkać [gdzie] (3): RejKup aa3v; abyſćie ſię oſiedźieli w źiemi dobrey [ut possideatis terram bonam; ábyśćie pośiedli źiemię dobrą WujBib] y zoſtáwili ią w dźiedźictwo potomſtwu ſwemu ná wieki. BibRadz 1.Par 28/8; częſto ſie tám o ty Kráiny zachodnie iáko ciepłe/ wceśne [!] y bogáte vbiegáli/ á ktory był Narod mocnieyſzy/ ten ſie tám oſiedział. StryjKron 16.

Synonimy: 1. obyć się, ostać się; 2. osiedlić się.

Formacje współrdzenne cf SIEDZIEĆ.

Cf OSIEDZENIE

AK