[zaloguj się]
[pdf]

OSIEWEK (7) sb

osiewek m (7), [osiwek m, osiewka f].

o jasne, pierwsze e pochylone; drugie e prawdopodobnie jasne (tak w -ek).

Fleksja
sg pl
N osiéwek
G osiéwku, osiéwki osiéwków
D osiéwkowi
A osiwek, osiéwkę osiéwki
I osiéwki(e)m
L osiéwkoch

sg N osiéwek (1). ◊ [G osiéwku, osiéwki.] ◊ D osiéwkowi (1). ◊ [A osiwek, osiéwkę.] ◊ I osiéwki(e)m (1). ◊ pl G osiéwków (1). ◊ A osiéwki (1). ◊ L osiéwkoch (2).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI – XVII(XVIII) w.

1. Zasiew, obsianie; nasienie (4): [á trzjdzieśći korcy oſiewki [sementis; naśienia WujBib]/ dádzą trzy korce Leop Is 5/10 (Linde); Abowiem iáko Oracż miece ná źiemię oſiewkę obfithą [semina multa; wiele naśienia WujBib]/ [...] ále podcżás nie wſſyſthko co wyſiał dochowano bywa/ [...] ták y ći co náſwiećie náſiani ſą/ nie wſzyſcy będą zbáwieni. Leop 4.Esdr 8/41 (Linde); Jest też rólka pusta, którą na dwór zasiewają. Bywa bróg żyta albo owsa, [...] odprawiwszy osiwek, tedy [...] facit mc. 6/0/0 LustrSand 120; Wszakże jednak poddanym [...] szkody nagradzając skazujemy, aby ks. Brodziński kustosz krakowski osiewku tego, który teraz na tę przyszłą zimę tam siał, tak zgoła odstąpił bez żadnego zboża ziarnem od poddanych sobie wyciągania, albo odbierania, ażeby tym poddanym, którym się większe szkody poczynieły, z tego osiewku teraźniejszego nagroda być mogła. OrdynWiej 52; LustrLub 100.]

W przeciwstawieniu: »osiewek ... kąkol« (1): thák/ iż by nie byłá oſobna łáſká á miłolierdzie Páná tego nád thym nędznym oſiewkiem ſwoim/ trudnoby miał wytrwáć od ták gęſtego kąkolu tego/ ktorego náſiał then ſprzećiwnik iego RejPos 54.

Przysłowie: A iako więcz kto ſieie tak też żniwo bywa (marg) Iaki oſiewek takie żniwo (–) RejJóz E5v.
Szereg: »osiewek albo nasienie« (1): [kościół] yuż śyeći w morze wpuſſczoney/ yuż ośyewkowi álbo náſyenyu [...] przyrownawa KromRozm III C7v.
W przen (2): RejPos 54; na ktorych [= proroków] też robotę Apoſtołowie náſtąpili/ ich ośiewki zżynáiąc (iáko pan Chriſtus przypomina.) NiemObr 35.
2. Pole obsiane, miejsce zasiane (3): Azaż ſrogie ſzáráńcże nie łatały [!] po oſiewkoch náſzych? RejZwierc 192; tedy Státutá piérwſze w tym vczynioné/ ták decláruiemy/ że defenſio nie ma ſie rozumieć pſowániém laboris proprij, ták ośiéwków/ iáko y budowánia/ y káżdéy roboty/ któraby przez rok bez przekázy Stárośćinéy ſtałá SarnStat 847; [Tenże przerzeczony Błażej Domasz zostawił sobie osiewek wszytek, który siał na zimę KsięgaSądIwk 1586 nr 94, 1586 nr 97].
W przen (1): Słuchayże iáko thy nieſláchetne wymyſlácże á wywrotniki prawdy Páúſkiey Duch ſwięthy przyrownywa ſzáráńcżey [...]/ ktora áni ku chwale Bożey/ áni ku obronie Krześćiáńſkiey/ áni ni nacż fie dobrego nie przygodzi/ iedno thyie iáko ſzáráńcża ná cudzych oſiewkoch/ nie dobrego nie dziáłáiąc. RejAp 78.

Synonimy: 1. nasienie, zasiewek.

Cf OSIANIE, [OSIEW]

MŚ