[zaloguj się]
[pdf]

OSŁABIONY (16) part praet pass pf

Pierwsze o oraz a jasne; -ony Mącz (2), -óny (1) Oczko.

Fleksja
sg
mNosłabiony fNosłabiona nN
Aosłabiony A Aosłabion(e)
L Losłabion(e)j L
pl
N subst osłabion(e)
G osłabionych
A m pers osłabion(e)
subst osłabion(e)

sg m N osłabiony (5). ◊ A osłabiony (1). ◊ f N osłabiona (1). ◊ L osłabion(e)j (1). ◊ n A osłabion(e) (1). ◊ pl N subst osłabion(e) (2). ◊ G osłabionych (2). ◊ A m pers osłabion(e) (1). subst osłabion(e) (2).

Składnia dopełnienia sprawcy: osłabiony od kogo (1).

Sł stp s.v. osłabić, Cn brak, Linde XVII w. s.v. osłabić.

1. Wątły, wyniszczony; abiectus, demissus Mącz; enervatus, labefactus Calep (11): Tenże żywot ieſli phlegmą zbytnią ſye nádmie/ á od wątroby zátkány á oſlábióny/ opuchlinę zácznie/ nic miéć nad wodę tę [...] lepſzégo niemoże. Oczko 15; młodośći ſwego ćiáłá burzliwość/ niewcżáſy/ y wielkimi poſty/ nie ſpánim/ y zimnem/ ſkroćił. ták iſz iáko zdrowia był záwżdy ſłabego/ ieſzcże więcey oſlábiony był. SkarŻyw 86; Calep 363a, 574a; SkarKaz 205a; Ták też piiáne dymy/ płomyk przyrodzony Rozumu cżłowiecżego bárzo oſlábiony Záćmiáią KlonWor 69.

osłabiony czym (1): áby ſię z náſzych roſterkow weſelili/ á rozdwoione y niezgodą oſlábione opanowáć/ y kośćiol [!] Chryſtuſow gubić mogli. SkarJedn 336.

Wyrażenie: »osłabiony umysł« (1): Demissus animus alias abiectus, Osłábiony vmysł Mącz 226a.
Szereg: »zemdlony a osłabiony« (1): kthorać [śmierć] nic żadnemi ſthrzelbámi vcżynić nie może/ boć bárzo zemdlona á oſlábiona ieſt. RejZwierc 178.
a. Słaby, lichy (2): Ale one przyrodzone [przywileje]/ ktore idą zá wzorem twarzy Bożey ná nas zoſtały: lecż bárzo osłábione/ zoſtáłá nieśmiertelność duſze/ ále w niełáſce ná piekło y wiecżną śmierć [...]: zoſtáł rozum/ ále iuſz ćiemnieyſzy SkarŻyw 262; W ktorych nápráwuiąc diſcyplinę y porządki oſłábionych obycżáiow y żyćia zakonnego/ wielką pracą podiął. SkarŻyw 411.
2. Poluzowany; solutus PolAnt, Vulg; effusus Mącz (4): Effusa substringere, Osłábionych rzeczy przypiąć. Mącz 422b; Przeto opuſzcżone ręce y oſłábione koláná ſprawćie. BudNT Hebr 12/12; Był bárzo zdumiáły/ od oney wielkiey rádośći/ y ſtáwy cżłonkow iego oſłábione zoſtáły. SkarŻyw 173; WujNT Hebr 12/12.
3. Uszczuplony, ograniczony (1):
Szereg: »osłabiony i nawątlony« (1):iuż o drugiey [chorobie Rzeczypospolitej] zá pomocą Bożą mowmy/ która ieſt na głowę/ to ieft o krolewſkiey władzey oſłábioney y náwątloney. SkarKazSej 689a.

Synonimy: 1., 2. nadwątlony, nawątlony, zemdlony, znędzony, zwątlony.

Cf OSŁABIĆ

MŚ