[zaloguj się]
[pdf]

NAWĄTLONY (12) part praet pass pf

nawątlony (11), nawątlon (1).

a jasne; -on-, -ón.

Fleksja
sg
mNnawątlony, nawątlón fNnawątlonå nNnawątloné
A A Anawątloné
L Lnawątlon(e)j Lnawątlon(e)m
pl
N subst nawątlon(e)
D nawątlonym

sg m N nawątlony (2), nawątlón (1); ~ (praed) nawątlony (1) NiemObr, nawątlón (1) Mącz. ◊ f N nawątlonå (1). ◊ L nawątlon(e)j (1). ◊ n N nawątloné (3); -é (1), -(e) (2). ◊ A nawątloné (1). ◊ L nawątlon(e)m (1). ◊ pl N subst nawątlon(e) (1). ◊ D nawątlonym (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde brak.

Osłabiony, wyczerpany, pozbawiony dotychczasowego znaczenia; fractus Mącz; affectus, delibatus, infractus, quassatus Cn (12):
a. O siłach fizycznych człowieka, zdrowiu (4):

nawątlon od czego (1): Intabescere morbo, Nawątlón być od choroby. Mącz 231d.

nawątlony czym (2): Ktorym ták zbytnim pićiem/ nie tylko duſzá bywa zábijáná/ ále też ćiáło bywa náwątlone. WerGośc 270. Cf Wyrażenie.

W przeciwstawieniu: »dobry ... nawątlony« (1): tak wdobrem zdrowiju iako y wnawatlonem nieomieſkiwa bic pozitetznem R:P PaprUp L4.

Wyrażenie: »czasem nawątlony« (1): [miłość] y ſtárcóm czáſem náwątlonym Rzéſko ogniá dodáie GosłCast 31.
b. O sile politycznej lub militarnej (5):

nawątlony czym (3): Fractus praelio, Náwątlony woyną. Mącz 135d; OrzJan 47, 74.

Szeregi: »osłabiony i nawątlony« (1): iuż o drugiey [chorobie Rzeczypospolitej] zá pomocą Bożą mowmy/ ktora ieſt ná głowę/ to ieſt o krolewſkiey władzey oſłábioney y náwątloney. SkarKazSej 689a.

»nawątlony i przełomiony« [szyk 1:1] (2): páńſtwo téż tureckie/ woyną náwątloné y przełomioné bydź może OrzJan 47, 74.

»znędzony i nawątlony« (1): [Turczyn] potym woyſko ſwoie znędzoné y náwątloné/ muśiał dwákroć do domu odwodźić OrzJan 80.

c. O Kościele; w przen (2): bárzoby śie bać potrzebá/ áby poniekąd náwątlone [budowanie chrześcijańskie] nieupádło KuczbKat 120; NiemObr 32.
d. O abstraktach (1): Matko Boza barzo ſa na watlone mores Polonorum PaprUp I2.

Synonimy: osłabiony, znędzony.

Cf NAWĄTLIĆ, NIENAWĄTLONY

(ASt