[zaloguj się]
[pdf]

OSŁABIĆ (15) vb pf

o oraz a jasne.

Fleksja
inf osłabić
praet
sg pl
3 m osłabił m pers osłabili
n osłabiło subst osłabiły

inf osłabić (5). ◊ fut 3 pl osłabią (1). ◊ praet 3 sg m osłabił (2). n osłabiło (1). ◊ 3 pl m pers osłabili (2). subst osłabiły (1). ◊ pass praet 3 sg n osłabiło się (1). ◊ part praet act osłabiwszy (2).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde bez cytatu.

1. Zmęczyć, zwątlić, wyniszczyć [kogo, co] (5): bo tym ſpoſobem/ nápełniwſzy/ á oſłábiwſzy wnętrznośći/ [...] o mglenie [!] przyść może. Oczko 19v; iż ták bárzo dobre vcżynki w kátolikách ty ięzyki ſzátáńſkie oſłábiły/ iż tylo wierząc á nic niecżyniąc/ wniść do niebá chcą SkarŻyw A4; y śiły ſwe ná ich krwie rozlaniu ták oſłábił/ iſz podáć ręce/ á dáć ſię w moc Chryſtuſowi muśiał. SkarŻyw [407].
Szeregi: »osłabić a zeszpecić« (1): [choroba] ćiáło wewnątrz y po wiérzchu oſłábiwſzy/ á zeſzpećiwſzy/ do vpadku przywiedźie Oczko 12v.

»zranić a osłabić« (1): a iáko tárcżą od tych ſtrzał wiárą ſię S. zákładał. [!] ták/ że go tym nigdy zránić á oſłabić [!] nie mogli. SkarŻyw 56.

2. Zmniejszyć siłę czegoś, zwątlić [w tym: co (7)] (10): gniewał ſie oń Papież/ [...] dlathego dał Interdict do Węgier/ wſzákże oſłábił thę ſwoię ſrogość BielKron 317; Lecż to nie iego świętego przedśięwzięćia nieoſłábiło. SkarŻyw 200; Lecż Sędzia zátwárdziáły/ znowu ſię názáiutrz pokuśił y wymęcżyć ieſzcże co/ á oſłábić ſtátek iego chćiał. SkarŻyw 441, 134; godźi ſię [...] miłość y vczynność ku namilſzym náſzym zmárłym wzbudzáć/ którą [...] ći ludźie v ſiebie zgubili/ á w nas ią bárzo oſłábili. SkarKaz 381b.

osłabić kogo w czym (1): Cżarćie [...] zá pomocą Bożą zetrę głowę twoię: á ſtrzáły pokus twoich w ſłuſzbie mię Bożey nie oſłábią. SkarŻyw 135.

Szeregi: »osłabić i naruszyć« (1): To práwo [przyrodzone] grzechámi/ á zwłaſzczá pierworodnym/ y grubośćią á niedbáłośćią/ á zdrádámi ſzátáńſkimi oſłábiło ſię w ludźiách/ y náruſzyło. SkarKazSej 696b.

»osłabić i (abo) nawątlić (a. powątlić)« [szyk 1:1] (2): SkarŻyw 261; Co ſam Bog zbudował/ á zbudował ná wieki/ kto táki będźie/ co by náwątlić ábo oſłábić mogł? ReszPrz 5.

»abo rozerwać, abo osłabić« (1): y podmioty wſzelákie w ſercu iey pokładáł/ ktoremi by iey vmyſł y przedſięwzięćie/ ábo rozerwáć/ ábo oſłábić mogł. SkarŻyw 14.

Synonimy: nadwątlić, nawątlić, powątlić, zwątlić.

Formacje współrdzenne cf SŁABIEĆ.

Cf OSŁABIENIE, OSŁABIONY

MŚ