[zaloguj się]
[pdf]

OSOCZNIK (8) sb m

-cz- (7), -c- (1).

Teksty nie oznaczają ó.

Fleksja
sg pl
N osocznik osocznicy
G osocznika osocznik(o)w
A osocznik osoczniki
I osoczniki(e)m

sg N osocznik (1). ◊ [G osocznika.] ◊ A osocznik (1). ◊ I osoczniki(e)m (1). ◊ pl N osocznicy (2). ◊ G osocznik(o)w (2). ◊ A osoczniki (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVII w.

1. Oskarżyciel; często fałszywy oskarżyciel, potwarca (6): O nędzny Idumeycżyku/ iákoż ſie thu vſtráſzyć nie maſz/ kthory/ iáko cie thu Pan iáwnie ſwiáthu obwoływać racżył/ iż kłamliwie/ pochlebnie/ á omylnie ſzcżypieſz wierne Páńſkie/ á radbyś ie/ iáko Saulowi w ręce/ przywiodł ná káżde zátrácenie ich. (marg) Oſocżnik y pomſtá iego. (–) RejPos 266v; [rolnik od dworu] Cierpi Kuny/ Biſkupy/ Korbácże/ Gąśiory/ Oſocżniki/ pochlebce/ podátki/ pobory. Y Pany furyaty/ opiłe tyrány KlonWor 77; [Ze richley możemy wierzyć koniowi wykiełznánemu/ niż płonnemu ſlowu ktorego oſocżniká/ káżdić ſie ſtrzeże ná wykiełznánym koniu ſyedzieć/ aleć dáleko więcey niebezpiecżnośći ieſt od niepowśćięgliwego ięzyká LorichKosz 57b (Linde)].

osocznik kogo (2): ábowiem zrzucon á potłocżon ieſt oſocżnik [= szatan] bráciey náſzey [proiectus est accusator fratrum nostrorum PolAnt Apoc 12/10]/ ktory ie oſkarżał vſtáwicżnie przed oblicżnoſcią Páńſką RejPos 332, 250.

osocznik do kogo (1): Iáko wiele cżłowiek ma oſocżnikow do Páná. RejPos 192 marg.

Szeregi: »nie skaźca ani osocznik« (1): [Krześcijanin] Iuż nie może być zawiſnym/ ſędzyem nieſpráwiedliwym/ ſkaźcą áni oſocżnikiem żadnego. RejPos 250.

»żałobnik a osocznik« (1): iáko wiele żałobnikow á iáko wiele oſocżnikow ſthoi przed Máyeſtatem Páná twego/ ſkárżąc ná cię vſtáwicżnie o to márne á nierozmyſlne włodárſtwo twoie. RejPos 192.

2. Biorący udział w nagance myśliwskiej, naganiacz (2): Zwierzęthá [...] ćwicżą ye [swoje dzieci] álbo ná byeg/ álbo ná latánie/ álbo ſkakánye/ o cżym álbo oſocżnicy/ mylliwcy y ptáſſnicy dobrze powyedzieć mogą. GliczKsiąż F3; Oſocnicy ktorzy źwierz w puſzczy gwoli Kazimierzowi obſtępowáli StryjKron 597.

Synonimy: 1. oszczerca, ożuwca, potwarca, skaźca.

Cf OSOCZCA

AK