[zaloguj się]
[pdf]

OSWOBODZIĆ (28) vb pf

Wszystkie o jasne.

Fleksja
inf oswobodzić
praet
sg
2 m -ś oswobodził
3 m oswobodził
n oswobodziło
imperativus
sg
2 oswob(o)dź
conditionalis
sg
3 m by oswobodził

inf oswobodzić (7). ◊ fut 2 sg oswobodzisz (1). ◊ 3 sg oswobodzi (2). ◊ 3 pl oswobodzą (1). ◊ praet 2 sg m -ś oswobodził (1). ◊ 3 sg m oswobodził (7). n oswobodziło (1). ◊ imp 2 sg oswob(o)dź (1). ◊ con 3 sg m by oswobodził (5). ◊ part praet act oswobodziwszy (2).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w.

Uwolnić od kogoś, czegoś, wyzwolić z niewoli; liberare PolAnt, Vulg, Cn; vendicare PolAnt; absolvere, assere, donare libertate, eximere, exsolvere, solvere, vindicare Cn [w tym: kogo, co (26)] (28): RejPs 160; Obiaẃ Pánu drogi twe ktoremi chceſz chodzić/ Boć ye on tobye ſnádnye racży oſwobodzić LubPs Kv; RejZwierc 126; Poniewaſz ludzie zárázliwi kroleſtwo oycow moich poſiedli/ vmyſliłem toſz Kroleſtwo ſobie oſwobodzić/ ábych ie poſtánowił y ku pierwſzemu ſtanu przywroćił. BudBib 1.Mach 15/3; iż on iáko ſędźia ſpráwiedliwy oſwobodźi wybráne ſwe [non faciet vindictam electorum suorum PolAnt Luc 18/7] wołáiące do niego we dnie y wnocy etc. CzechEp 284; pokilka kroc: ſtotiſiece gotowich Pieniedzi vtracil/ y ieſcze niewſzitkich dzierzaw ſwich oſwobodzil PaprUp F3, F3.

oswobodzić od kogo, od czego (7): RejPs 103; áby błogoſłáwił dziatki ony Pan Bog/ y Anyoł kthory go [tj. Jakuba] oſwobodził od wſzego złego. RejPos 150; Gdyż Bog/ vmie Zuzánnę wierną [...] w cżyſtośći mężowi iey záchowáć/ y onę záś falſzywie z potwarzoną/ y nieſłuſznie ná smierć ſkazáną/ od smierći oſwobodźić. CzechRozm 245; CzechEp 127, 294, 304, 365; Pánu Chriſtuſowi ſłużyć mamy. [...] Ktory nas od wſzech nieprzyiaćioł oſwobodził/ ábyſmy mu ſłużyli. WujNT Bbbbbb4v.

oswobodzić z czego (7): A wnet potym oſwobodził ie z onego niebeſpiecżeńſtwá ich/ thák iż wnet z wielkim dziwem wiátry y morze muſiáło ſie vſpokoić ná roſkazánie iego. RejPos 75, 34; Gdzie Bog obiecuiąc przywroćić więźienie Iudy y Izráelá/ to ieſt oſwobodzić ie z niewoley CzechRozm 115v; Cieſz mię łáſką ſwą/ y rácz mię z ich rąk oſwobodźić KochPs 184; CzechEp 206; CzechEpPOrz *4; A iż naniektorych dobrach złaski Bozey Krolowa Anna Prawo dozywotne y summę wianną miec raczy. Przeto gdy [...] z tego swiata zeydzie. tedy te dobra zwiana oswobodziwszy dostołu naszego przywrocic bedziem powinni. ActReg 45.

oswobodzić czym (2): BibRadz Ez 14/14; A ták bráćia/ nie ieſteſmy ſynámi niewolnice/ ále wolney: tą wolnośćią ktorą nas Chriſtus oſwobodźił. WujNT Gal 4/31.

Zwrot: bibl. »duszę swą, zdrowie swe oswobodzić« = ocalić się; liberare animam suam PolAnt [szyk zmienny] (1:1): BibRadz Ez 14/14; Idź á opowieday ludowi temu wolą moię/ ieſli im powieſz prawdę/ duſzę ſwą oſwobodziſz/ ieſli im nie powieſz prawdy/ tedy krwie ich będę pátrzył z ręku twoich. RejPos 14.
W przen (6): A tym ſię ćieſzę/ iż mię prawdá oſwobodźi/ ktorą mam CzechEp *3; Z ktorey potwarzy/ ták ich piſmo ś. oſwobodźiło CzechEp 206, 127, 365; Day wzrok ſerdecżny/ vſzy przecżyść moie/ Wiedź/ bieg leniwy/ gdźie twey łáſki zdroie. Oſwobodź związek moiego ięzyká GrabowSet N4v; Skoro/ grzechow troki (ktorymim związány Był) tyś oſwobodźił/ y polecżył rány. GrabowSet O2v.

Synonimy: uwolnić, wyzwolić.

Formacje współrdzenne cf ŚWIEBODZIĆ.

Cf OSWOBODZENIE, OSWOBODZONY

EW