« Poprzednie hasło: ROZMYŚLAJĄC | Następne hasło: ROZMYŚLAJĄCY SIĘ » |
ROZMYŚLAJĄCY (5) part praes act
rozmyślający (4), rozmyślając (1) BudNT.
o jasne; -ający, -åjąc.
Fleksja
sg | |||||
---|---|---|---|---|---|
m | N | rozmyślający | f | N | rozmyślając(a) |
G | rozmyślając(e)go | G |
pl | ||
---|---|---|
N | m pers | rozmyślåjąc |
sg m N rozmyślający (2). ◊ G rozmyślając(e)go (1). ◊ f N rozmyślając(a) (1). ◊ pl N m pers (attrib) rozmyślåjąc (1).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde brak.
Znaczenia
1. Myślący, zastanawiający się, rozważający; volvens Mącz; ratiocinans PolAnt; cogitabundus, meditabundus Calep (5): Volvens, [...] Rozmyśláyący. Mącz 506c; Calep 646b; á na przeſzłe/ ninieyſze/ y przyſzłe rzecży oko máiąc/ z nich rozmáitych áffektow pobudkę bierze/ Páná Bogá proſząc o to/ álbo owo/ według rzecży y máteryey/ álbo według zmiękcżenia y ſpráwienia ſercá/ cżłowieká rozmyśláiącego. LatHar 663.
W przen (1):
Wyrażenie: »rozmyślając w sercu swym« [z przytoczeniem] (1): A byli tám niektorzy kśięża śiedzący y rozmyślaiąc w ſercach ſwych [sedentes et ratiocinantes in cordibus suis]. Cżemu ten ták mowi bluznierſtwo? BudNT Mar 2/6.
Przen (1): Estimativa – aestimativa vis, rosmyslyayącza, szhaczviącza, rozeznavaiącza BartBydg 52.
2. [O życiu: wypełniony myśleniem, zastanawianiem się, rozważaniem; contemplativus Cn:
W przeciwstawieniu: »pracujący ... rozmyślający«: DesidWilkow 99v cf Szereg.
Szereg: »kontemplujący abo rozmyślający«: Przyſtąpmy do drugiey cżęśći ſtron/ ktore ſą ná wierzchniey dece/ to ieſt ktore do żywotá Contempluiącego/ ábo Rozmyſláiącego należą. DesidWilkow 99v.]
Cf ROZMYŚLAĆ
RS