[zaloguj się]
[pdf]

OŚWIECIĆ SIĘ (25) vb pf

się (16), sie (9).

-ś- (15), -ſ- (8), -ſz- (2); -ć- (22), -cz- (2), -c- (1).

Teksty nie oznaczają ó oraz é; o prawdopodobnie jasne (tak w oświecić).

Fleksja
inf oświecić się
praet
sg pl
3 f oświeciła się m an
n oświeciło się subst oświeciły się
imperativus
sg
2 oświeć się
conditionalis
sg
3 f by się oświeciła

inf oświecić się (1). ◊ fut 3 sg oświeci się (8). ◊ 3 pl oświecą się (1). ◊ praet 3 sg f oświeciła się (7). n oświeciło się (2). ◊ 3 pl subst oświeciły się (1). ◊ imp 2 sg oświeć się (4). ◊ con 3 sg f by się oświeciła (1).

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu s.v. oświecić.

1. Stać się jasnym; illuminari PolAnt, Vulg; elucescere PolAnt (9): Gdyć ſie tędy oſwieći gmách/ Pomyſl pilnie ná przyſzły ſtrách. RejZwierc 236v.

oświecić się od czego (4): PatKaz III 97; RejPs 143; BudNT Apoc 18/1; A Potymem widźiał drugiego ániołá sſtępuiącego z niebá/ máiącego moc wielką: y oświećiłá ſię źiemiá od iáſnośći iego. WujNT Apoc 18/1.

oświecić się czym (2): nyetylko duſſa ale y czyalo yey [Maryi] boſkyey ſzwyatloſzczy yaſnoſzczyą oſzwyeczylo ſyą PatKaz III 97; RejAp 108v.

W przen (3): nie może być znácżnieyſze á iáſnieyſze ſwięte imię iego [Boga]/ iedno gdy ſie oſwieći á záfarbuie krwią niewinną męcżennikow iego RejAp 108v.
Fraza: bibl. »aż się dzień oświeci« (2): Ktemu mamy namocnieyſze ſłowo prorockie/ ktorego pilnuiąc dobrze cżynić ie/ iáko kágáńcá świecącego ná ćiemnym mieyſcu/ aż ſię dzień oświeci [usque quo dies elucescat] (marg) To ieſt Kryſtus słońce ſpráwiedliwoſći okaże ſię w zupełney ſwoiey świátłośći. (–)/ a iutrzenká wzeydźie w ſercách wáſzych. BibRadz 2.Petr 1/19; BudNT 2.Petr 1/19.
2. Zapalić się, zajaśnieć; circumfulgere, refulgere PolAnt, Vulg; allucere Vulg (8): A oto Anioł Páńſki przyſzedł/ á iáſność ſię oświećiła w ćiemnicy BibRadz Act 12/7; WujNT Act 12/7.

oświecić się około kogo (2): gdy [św. Paweł] iuż był bliſko Damáſzku/ tedy z prędká oświećiłá ſię około niego świátłość z niebá. BibRadz Act 9/3; WujNT Act 22/6.

oświecić się na czym (1): Alluxerunt corruscationes tuae orbi terrae [...]. Oſwiećiło ſie błyskanie twoie na ſwiecie WróbŻołt 76/19.

W porównaniach (2): iż ſpráwiedliwość cżłowieká cnotliwego oſwieći ſie nad nim iáko ſłońce RejPos 20; á prawdá ſwięta záwżdy iáko ſłońce oſwiećić ſie muśi RejZwierc 84.

W przen (1): Ale proſſym [...] aby ſię iego [Boga] prawda vnas oſwieciła SeklKat Sv.
3. Zmienić się, dokonać w sobie przemiany wewnętrznej (7): Leop YY4v; SkarJedn 8 [2 r.]; Wſtań oświeć ſię Ieruzálem/ mowi Izáiaſz/ bo przyſzłá świátłość twoiá SkarKaz 516a.

oświecić się z czego [= dzięki czemu] (1): Ktemu náuká y rozum twoy prędzey ſie z tych żywotow oświeći SkarŻyw A3.

Szereg: »oświecić się i odmienić« (1): Dobrzy máiąc duſze iuż świetne/ ćiáłá też z duſz ſię oświecą y odmienią. SkarKaz 6b.
W przen (1): Oko/ powiáda [św. Efrem]/ wiáry gdy ſię w ſercu cżyiem iáśnie oświeći na báranká Bożego/ ſzcżerze pátrzy SkarŻyw 119.
4. Nabrać blasku, rozjaśnić się, lepiej widzieć (1): [Jonatan] ſkoſztował miodu/ y oświećiły ſie iego ocży [et illuminati sunt oculi eius Vulg 1.Reg 14/29] BielKron 64v; [widźieliśćie ſámi że ſie oświećiły oczy moie [quia illuminati sunt oculi mei]: dla tego żem vkuśił trochę miodu tego WujBib 1.Reg 14/29].

Synonimy: 1. objaśnić się; 2. zapalić się; 4. rozjaśnić się.

Formacje współrdzenne cf ŚWIECIĆ.

MMk