Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PISZĄC

Następne hasło: [PISZCZAL] »

PISZĄCY (22) part praes act

piszący (19), pisząc (3) KrowObr, BielKron, SienLek.

Fleksja

sg
m	N		f	N	piszącå
	G	pisząc(e)go		G
	D	pisząc(e)mu		D
	A	pisząc(e)go, pisząc		A	piszącą, pisząc
	L	piszącym		L

pl
G		piszących
A	m pers	pisząc(e)

sg m G pisząc(e)go (7). ◊ D pisząc(e)mu (4). ◊ A pisząc(e)go CzechEp (2), pisząc (2) KrowObr, SienLek. ◊ L piszącym (1). ◊ f N piszącå (1). ◊ A piszącą (2) RejPos, KlonWor, pisząc (1) BielKron, ◊ pl G piszących (1). ◊ A m pers pisząc(e) (1).

Sł stp s.v. pisać, Cn notuje; poza tym s.v. pisarz prętko i krotkiemi znaki piszący; pisarz pięknie piszący, Linde brak.

Znaczenia

1. Wykonujący czynność pisania (6)
- W przen (4)
2. Formułujący i utrwalający tekst na piśmie (16)
- a. W funkcji rzeczownika: autor (2)

1. Wykonujący czynność pisania (6): Tedy przyiáchał do klaſztoru iego/ y [...] nálazł piſarze ſtárych kśiąg/ piſzące SkarŻyw 212.

W porównaniu (1): LubPs M2v cf Wyrażenie.

Wyrażenie: »pisarz prętko piszący« (1): Bo yęzyk moy ták yeſt ſpráwyon ná ten cżás ku temu/ Będąc rowny piſárzowi prętko piſſącemu [lingua mea calamus scriba velociter scribentis Vulg Ps 44/2]. LubPs M2v.

W przen (4):

Wyrażenie: »ręka pisząc(a) na ścianie« [Vulg Dan 5/5 i 5/25] (4): BielKron 91v; RejPos 185v; Aż mu [Nabuchodonozorowi] ſie cżáſu nalepſzey myſli ie^go vkazáłá ſroga ręka ná ſcienie piſząca ty ſlowá Mane tecel fares RejZwierc 46v; KlonWor 11.

2. Formułujący i utrwalający tekst na piśmie (16): CzechRozm 14v; Páweł S. przy Chryzoſtomie piſzącym był widzian SkarŻyw 87 marg, 87; pátrzyć bácżnemu trzeba: [...] ná rzecż y vmyſł piſzącego Ianá ś. á potym ná właſne ſlowá iego Greckie. CzechEp 408.

piszący na co, na kogo [= na temat czyjej wypowiedzi] (5): By wżdy choćiaż ſámego Dionizego Kártuſiáná tych flow ná wſzytkich 4. Ewánieliſtow piſzącego/ [...] przecżytáć był racżył CzechEp 154, 160, 243, 312, 367.

pisząc(y) o kim, o czym (4): thedy poſluchay iáſniey o tym Báránku żydowſkim wielkonocnym piſząc Páwłá Swiętego ktory tak mowi. KrowObr 182v; SienLekAndr a4; CzechEp 117; A ktoby ſámemu Lutrowi o ſobie piſzącemu wierzyć niechćiał/ niechay wierzy iego właſnemu vcżniowi Aurifabro ReszPrz 49.

Z przytoczeniem (1): bacżę to/ [...] iż I. M. X. K. [...] wedle náuki Piotrá ś. [...] ták piſzącego: Ieſli kto mowi niechże mowi iáko wymowy Boże: ſlowá tego y wymow Bożych nie mowi/ iákoby przyſtało CzechEp 107.

a. W funkcji rzeczownika: autor (2): gdyż ſie mądry nie náſáme [!] ſlowá ſpuſzcża/ ále rádſzey rzecży ſie cáley [!] y przedſięwźięćia [errata zmienia: przedſięwźięćiu] piſzącego pilnie przypátruie. CzechRozm 130v, 64.

Cf PISAĆ