[zaloguj się]
[pdf]

POBIELANY (7) part praet pass pf

o prawdopodobnie jasne (tak w po-); a jasne; teksty nie oznaczają é (Cn e pochylone).

Fleksja
sg
mN fNpobielan(a)
Apobielany A
I Ipobielaną
pl
N m pers pobielani
subst pobielan(e)
G pobielanych
D pobielanym
I f pobielanymi
V subst pobielan(e)

sg m A pobielany (1). ◊ f [N pobielan(a).] ◊ I pobielaną (2). ◊ pl N m pers pobielani (1). subst pobielan(e) (1). ◊ G pobielanych (1). ◊ D pobielanym (1). ◊ [I f pobielanymi. ◊ V subst pobielan(e) (2).]

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVIII w. s.v. pobielić.

1. Pomalowany na biało; dealbatus Vulg, Cn; albarius, calcatus, calce litus a. politus, calicatus, dealbatus, decalicatus, gypsatus, opere tectorio exornatus, tectorio praelitus Cn (7): Ieſt ten kośćioł [tj. meczet] záſklepiony ná dłuż ſto krokow/ ná ſzerz ośḿdźieſiąth/ dwoie drzwi do niego/ ſłupow około pobielánych cżterzy ſtá BielKron 456v.
Wyrażenie: »groby pobielane« (1): Biádá wam Doktorowie y Pháryzeuſzowie obłudni: iż ieſteśćie podobni grobom pobielánym [sepulcris dealbatis]/ ktore zwierzchu zdádząć ſię piękne/ ále wewnątrz pełne ſą kośći vmárłych WujNT Matth 23/27.
Przen bibl.: O hipokrycie (5) :
Wyrażenia: »grob pobielany« (3): Stąd iuſz káżdy wierny obátzyć może/ iákich Mſzy słucha/ y iákowi ieſteśćie ſludzy/ [...] Ieſli vtzyćielowie wierni/ tzyli grobowie pobielani? KrowObr 194; Błogoſláwione otzy/ ktore widzą [...] robotniká przewrotnego/ grob pobielány/ Doktorá Dyabelſkiego/ Proroka fáłſzywego. KrowObr 242v, C3.

»słup pobielany« (1): Złodzieie/ lotrowie/ ſlupy y groby pobieláne/ narod zmiiowy álbo iáſztzorcy KrowObr C3.

»ściana pobielana« = paries dealbatus Vulg [szyk zmienny] (2): A cżemuż ſie Páweł nie ták mśćił/ gdy ono Anániáſzowi przednieyſzemu Ofiárownikowi pomſty od BOgá życżył/ y śćiáną go pobieláną názwał? CzechRozm 243v; WujNT Act 23 arg; [Strach też w oczy puszczają, niech znają Rzymiany [tj. katolików]! Znamy bardzo dobrze was, pobielane ściany. Apolog 60].

2. [Powlekany warstwą jasnego metalu; incoctus argento a. stanno Cn: Polvis seu scutella parva aerea pobieliana, manibus lavendis ad altare. InwKatWaw 204; Szor czyrwony poczwórny i drugi czarny z pobielanymi przenczkami i łańcuchy Cochan II 71.]

Synonim: 2. polewany.

Cf POBIELAĆ

MMk, MP