[zaloguj się]
[pdf]

POBIELONY (12) part praet pass pf

Oba o oraz e jasne (Cn e pochylone).

Fleksja
sg
mNpobielony fNpobielonå
D Dpobielon(e)j
A Apobieloną
I Ipobieloną
V Vpobielonå
pl
N m pers pobiel(e)ni
subst pobielon(e)

sg m N pobielony (5). ◊ f N pobielonå (1). ◊ D pobielon(e)j (1). ◊ [A pobieloną.] ◊ I pobieloną (1). ◊ V pobielonå (2). ◊ pl N m pers pobiel(e)ni (1). subst pobielon(e) (1).

Sł stp brak, Cn s.v. tynkowany, Linde bez cytatu s.v. pobielić.

1. Uczyniony białym; pomalowany na biało, potynkowany; dealbatus PolAnt, Mącz, Calep, Vulg, Cn; gypsatus Mącz, Cn; albarius, calcatus, calce litus a. politus, calicatus, decalitus, opere tectorio exornatus, tectorio praelitus Cn (12): Gypsatus, Potynkówány/ Pobielony. Mącz 150d, 78c; Dealbatus – Pobieloni. Calep 288b.

pobielony czym (1): Cretatus – Kretą pobielonij Calep 269b.

W porównaniach (2): iż ono kápłáńſtwo Zydowſkie obłudne y śćienie pobieloney podobne/ miáło iuż być obálone y zepſowáne WujNT 492. Cf »nad śnieg pobielony«.

Wyrażenia: »pobielona ściana« [szyk 1:1] (2): Dealbatus paries, Pobielona ſciáná. Mącz 78c; WujNT 492.

»nad śnieg pobielony« (1): Thedy nad ſnieg będą pobieleni [nive dealbabuntur] WróbŻołt 67/16.

Przen bibl. (5):
Wyrażenie: »grob pobielony« = kobieta piękna, lecz grzeszna (1): Swyęty Kryzoſtom ták o głádkyey mowi: Co práwi yeſt gładká żoná yeſt grob pobyelony/ yeſli práwi nye byłáby trzeźwya/ cżyſta/ á wſtydliwa. GliczKsiąż P7v.
a) O człowieku obłudnym (4):
Wyrażenia: »grob pobielony« (1): vſty iedno chwalą pana Boga [...] takie pyſmo zowie koſciołem złoſliwich: Groby pobyelone SeklKat Q2.

»ściana pobielona« = paries dealbatus PolAnt, Vulg (3): BibRadz Act 23/3; Tedy rzekł Páweł k niemu: Skarze ćię Bog śćiáno pobielona. WujNT Act 23/3, s. 492.

2. [Pokryty warstwą jasnego metalu [czym]: Widzial theſch tham [...] Wanną miedzianą czeną pobielioną ZapWpolActAdv 1550 153v.]

Synonimy: 1. potynkowany; 2. polewany.

MMk, MP