[zaloguj się]
[pdf]

POCHWA (20) sb f

pochwa (1) [w znacz. 1.], pochwy pl t (16), pochwa a. pochwy (3) (może właściwa funkcja pl); -a : -y Calep (1:2).

o jasne; a prawdopodobnie jasne (tak w -a).

Fleksja
sg pl
N pochwa pochwy
G pochew, pochw(o)w
A pochwy
L pochwach

sg N pochwa (1). ◊ pl N pochwy (9). ◊ G pochew (3), [pochw(o)w]. ◊ A pochwy (3). ◊ L pochwach (4); -ach (2) BielKron, WyprPl, -åch (2) RejWiz, StryjWjaz.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Futerał na broń; vagina Calep, Vulg, Cn; theca Calep, Cn (9): przed káżdym z nich z oſobná nieſiono miecż Ellektorſki w pozłoćiſtych pochwách. BielKron 330; Krol wziąwſzy Miecż trzaſnął nim/ dał go Miecżnikowi/ Miecżnik w pochwach záś oddał Arcybiſkupowi. StryjWjaz C3, Cv; Vagina – Pochwa. Calep 1099b, 1063a; Rzekł tedy Ieſus Piotrowi: Włoż twoy kord w pochwy. WujNT Ioann 18/11; [kord przez pochwów InwMieszcz 1559 nr 87].
Przysłowia: Bo nie pomoże ſzkápie pozłoćiſta vzdá/ áni złemu miecżowi nowe pochwy RejZwierc 135v.

[Iż to bárzo ſzpetna rzecż/ kto ze śrebrnych pochew ołowiánego miecżá dobywa. WerReguła 110.]

Przen (2): ábowiem widzi Pan B. wſzyſtki rzetzy y ieſt ſprawiedliwy ſędzia kto[r]y iuſz mietz ſwoy s pochew wyrwał KrowObr 1v; Leop Ez 21/15.
2. Podogonie, tj. rzemień podtrzymujący uprząż końską, biegnący wzdłuż grzbietu i zakończony pętlą zakładaną pod ogon; postilena Mącz, Calep, Cn; averta Calep (10): bo nie napochwy ani na vzdy względamy, ale na nogi pilnie patrzymy BielŻyw 92; RejWiz 53v; RejFig Bbv; Mącz 11c; Calep 826b; Nie mówię o poſzwy/ Ale o rzemiéń zádni/ co go zową pochwy. WyprPl B, B [2 r.]; [Nie bárzoć tho koſztowny á okázáły koſzt/ Kryſthuſowi w iecháć w Ierozolimę ná oſle/ y tho okrom ſiodłá y pochew/ ábo złotych naſthołek y munſtukow FalcSpr 180v].

pochwy u czego (2): Postilena, [...] Pochwy v ſiodłá. Mącz 315b; Calep 114a.

3. Rodzaj torby podróżnej (1): Cassidilae, Nomen thecae in Bibliis, Pochwy. Mącz 40a.

Synonimy: 3. tajstra, torba, worek.

Cf POSZWA

MP