[zaloguj się]
[pdf]

PODEPTANY (24) part praet pass pf

podeptany (16), podeptan (7), podeptany a. podeptan (1).

o oraz e jasne; w formach złożonych -a- (13), -å- (1) SkarŻyw; w formach niezłożonych a pochylone.

Fleksja
sg
mNpodeptany, podeptån fNpodeptanå, podeptåna, podept(a)n(a) nNpodeptané, podeptåno
Gpodeptan(e)go G G
Apodeptan(e)go A Apodeptan(e)
Ipodeptanym I I
pl
N m pers podeptani, podeptany
subst podeptan(e)
A subst podeptan(e)

sg m N podeptany (3), podeptån (2); ~ (praed) podeptany (1) SzarzRyt, podeptån BielKron (2). ◊ G podeptan(e)go (1). ◊ A podeptan(e)go (1). ◊ I podeptanym (1). ◊ f N podeptanå (2), podeptåna (2), podept(a)n(a) (1); ~ (praed) -å (2), -a (2); -å WujNT; -å : -a KrowObr (1:2). ◊ n N podeptané (4), podeptåno (3); ~ (attrib) -é (1); ~ (praed) -é (3) RejKupSeJd, BibRadz (2), -o (3) Leop, RejPos, WujNT; -é (1), -(e) (3). ◊ A podeptan(e) (1). ◊ pl N m pers podeptani (1), [podeptany]. subst podeptan(e) (1). ◊ A subst podeptan(e) (1).

Składnia dopełnienia sprawcy: podeptany od kogo, [od czego] (10)

Sł stp s.v. podeptać, Cn s.v. podeptać, Linde XVI – XVII w. s.v. podeptać.

1. Stratowany, deptaniem zniszczony, zdruzgotany; protritus Mącz, Cn; conculcatus Vulg (14): vpadáli ludzie Perſcy przed wozmi iáko zboże ná polu/ bo od wielkoſći ieznych byli podeptáni [conculcabantur]. HistAl F4v; KrowObr 106, 118v, 187v; gdy rozſiewał [nasienie]/ iedno vpádło przy drodze/ á podeptano ieſt Leop Luc 8/5 [przekład tego samego tekstu RejPos]; BibRadz 4.Reg 7 arg; Semitritus, Nápoły podeptány álbo prochem opierſzáły. Mącz 382a, 451b [2 r.]; RejPos 62; ieſli ſię ſol ſkáźi/ czymże ſolić będą? Ni nacz ſię więcey nie zgodźi/ iedno áby byłá precz wyrzucona/ y podeptána [concucetur] od ludźi. WujNT Matth 5/14[13] [przekład tego samego tekstu KrowObr (3)] Luc 8/5.

W porównaniu (1): Abowiem ręká Páńſka odpoczynie ná they gorze/ á Moáb będźie ſtárt pod nią iáko zgoniny podeptáne w gnoiu [sicut conculcatur palea in sterquilinio]. BibRadz Is 25/10.

Przen (1):
Wyrażenie: peryfr. »nogą śmierci podeptany« = umarły (1): TV on napięknieyſzy kwiát pánieńſkiey młodośći [...] leży pochowány/ Nogą nielutośćiwey śmierći podeptány. SzarzRyt D2.
2. Skrzywdzony, pokonany; pohańbiony; przen; calcatus PolAnt (10): PatKaz III 102v; y będźie Ieruzálem podeptáne od pogánow BibRadz Luc 21/24; Miedzy inemi proroctwy ták mowi [Sybilla]: Ecce beſtia conculcaberis et caet. to ieſt/ Oto cżárcie będzieſz podeptan BielKron 132v, 87v; SkarŻyw 56; Tákże Heliaſz gdy miał Páná Bogá widźieć/ y napráwę kośćiołá/ od heretykow podeptánego/ y báłwochwálſtwem záráżonego/ vprośić/ poſtem ſię przygotował. SkarKaz 119a; Pewnie P. Bog o tákie śieroty y wdowy y inne podeptáne y złupione/ ktorzy do niego we dnie y w nocy wołáią/ czynić będźie SkarKazSej 703b.

W połączeniach szeregowych (2): [do stolnika Wielkiego Księstwa Litewskiego:] racziłes [...] naprzod wlitwie (niż kto yny) ſłowo pańſkie od nieprzyacioł bożich wyrzuczone zatlumione/ y podeptane/ zaleczać SeklKat A2v; gdy ludzie Bogá wzgardzonego/ vbogiego/ nieſławnego y podeptanego od świátá y wdziewictwie żywiącego vyzrzeli: hurmem ſie do zámiłowánia nędze dla Bogá [...] rzućili SkarŻyw A5.

[Wyrażenie: »na dno podeptany«: Kiedy drudzy od pokuſy Będą ná dno podebtany [!] SenekaMymer H2v.]
Szereg: »zatłumiony a podeptany« (1): ktorę [słowo boże] przeſdługi ċas od Satana yſług yego było Zatłumione a podepłane [!]/ a namieſczu yego niċżemne wymyſli byli poſtawione RejKupSekl a5. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

Cf PODEPTAĆ

KW, (ZCh)