[zaloguj się]
[pdf]

POGNIĆ (9) vb pf

o prawdopodobnie jasne (tak w po-).

Fleksja
praet
sg pl
3 m m pers pognili
f pogniła, pogni(e)ła m an
n pogniło, pogni(e)ło subst pogniły
plusq
pl
3 subst były pogniły
conditionalis
sg
3 n by pogniło

fut 3 pl pogniją (2). ◊ praet 3 sg f pogniła (2), [pogni(e)ła]. n pogniło (2), [pogni(e)ło]. ◊ 3 pl [m pers pognili ]. subst pogniły (1). ◊ plusq 3 pl subst były pogniły (1). ◊ con 3 sg n by pogniło (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w.

Ulec procesowi rozkładu, zbutwieć (o wielu); computrescere, putrescere Vulg (9): Rzepá w dole ſprochniáłá bo kápáło ná nię. Kápuſtá też pogniłá RejWiz 92; Widziſz onego ſkępcá/ coż mu potym było/ A wſzák to dármo leżąc ná poły pogniło. RejWiz 191v, 56v; á wziąwſſy z tamtąd wiotche płáty y wiotche ſſáty: ktore iuż były pogniły: ſpuśćił ie do Ieremiaſſá do dołu po powroſkach. Leop Ier 38/11; BielKron 81v; Tákże też y oracż który ma zboża wiele/ y kupiec ktory ma kramy bogáte/ muśi ludziom káżdy z nich dobrze cżynić/ bo muſzą przedáć/ boby obiemá pogniło RejZwierc 95; GostGosp 68; [LustrMalb I 145; ale teraz nie stoi to wszytko budowanie za 20 mc., a prawie za nie, bo wszytko pognieło LustrWpol I 22, 70].

pognić od czego (1): A zátym omięſzkawſzy ośiać wedle czáſu, W błoto sieią, koſtrzeẃ żną, á niſz kopy z polá Zwiozą, tym w mokre láto ode dżdżow pogniią. CiekPotr 30.

Przen (1): Bogáctwa wáſze pogniły (bo ſie prze zbytki w gnoy obracáią) y ſzáty wáſze od molow (włáſniey proznych páchołkow) wytrawione ſą. PowodPr 69.
a. [O procesie chorobowym ciała żywego; przen:

pognić od czego: WujBib Ps 37/6 cf »pognić i popsować się«.

Szeregi: »pognić i pokazie się«: Pogniły y pokáźiły ſie [putruerunt et corruptae sunt] blizny moie/ prze głupość moię. Leop 1577 Ps 37/6 (Linde).

»pognić i popsować się«: Pogniły y popſowáły ſie blizny moię/ od oblicza głupſtwá moiego WujBib Ps 31/6.]

b. [O procesie rozkładu ciał po śmierci:
Zwrot: »pognić w grobie«: Aleć to mała krzywda, gdy wspomnicie sobie Ony dawniejsze króle, co pognili w grobie PismaPolit 29.]

Formacje współrdzenne cf GNIĆ.

Cf POGNIŁY

MP