[zaloguj się]
[pdf]

POGORSZYĆ SIĘ (6) vb pf

sie (6), [się].

Oba o prawdopodobnie jasne (tak w pogorszyć).

Fleksja
inf pogorszyć się
praet
sg
3 m pogorszył się
conditionalis
pl
3 m pers by się pogorszyli

inf pogorszyć się (2). ◊ fut 3 sg pogorszy się (2). ◊ praet 3 sg m pogorszył się (1). ◊ con 3 pl m pers by się pogorszyli (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

1. Zmienić się na gorsze, ulec ujemnym zmianom (3): iż kiedyby ták ſzło/ co dáley to gorzey/ tho ieſt/ iżby záwdy ociec był/ niż ſyn lepſzy: iużbyſmy byli nie teraz ále dawno do onego oſthátniego kreſu złośći przyſzli/ gdzieby ſie pogorſzyć nie mogło. GórnDworz H5.

W przeciwstawieniu: »polepszyć się ... pogorszyć się« (1): [Erazm z Rotterdamu] nápiſał kſiążki przećiw tym ktorzy ſie miánuią fałſzywie Ewángeliki/ iż powiáda ieſzcżem niewidział żadnego znich by ſie ktory polepſzył/ iedno káżdy pogorſzył BielKron [206]v; [A ſnac by ſię zły a zawiſtni ludzie ſtąd niepolepſzyc/ ale pogorſzic (ſamiſiebie y ine) mogli FlinsCunDzień E5v].

a. Ulec demoralizującym wpływom (1):

[pogorszyć się z czego: Cżego gdy y W. M będźie prágnął/ thedy nie tylko WM z tego ſię nie pogorſzy/ co ieſt mowiono fáłſzywym Prorokom ku pohańbieniu/ ále też będźie ſię rádowáł/ że ludzki śmiáły á vporny domyſł ſwą ſłuſzną zapłátę wźiął/ poháńbienie/ á Bog ſłuſzną chwałę PiotrGonSyn )(****)(v.]

Przen: Bo iuż y oko/ y vcho/ y ręká/ y káżdy cżłonek/ gdy ſie on imie iáko ſzpak w klatce ſzcżebiotáć/ pogorſzyć ſie muśi. RejZwierc 140v.
2. Zwątpić, stracić zaufanie do kogoś (3):

pogorszyć się komu (1): Gdyż to ieſt nieomylna rzecż/ iż on [Pan Bóg] ſtrzeże wiernych ſwoich/ y vprzedza ich z łáſką ſwoią/ áby ſie nápotym nie pogorſzyli iemu RejPos Ooo3.

pogorszyć się w kim (2): á błogoſłáwiony tho ieſt ktory ſie we mnie nie pogorſzy. RejPos 8, 8.

Synonim: 2. zwątpić.

Formacje współrdzenne cf GORSZYĆ SIĘ.

Cf POGORSZENIE

MP