[zaloguj się]
[pdf]

POGRĘZNĄĆ (2) vb pf

pogręznąć (1), pogrężnąć (1); pogręznąć KlonFlis; pogrężnąć FalZioł.

o jasne. ◊ W inf [-grę-], w pozostałych formach -grę- (2), [-grą-].

Fleksja
inf pogręznąć
praet
sg pl
3 m m pers pogrążneli
f pogrążnęła m an
n pogrąznéło subst
conditionalis
sg
3 m by pogrązł

[inf pogręznąć.] ◊ fut 3 sg pogrężnie (1) FalZioł, pogręźnie (1) KlonFlis. ◊ [praet 3 sg f pogrążnęła. n pogrąznéło. ◊ 3 pl m pers pogrążneli. ◊ con 3 sg m by pogrązł. ◊ part praet act pogręznąwszy.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVII(XVIII) w.: pogrąznąć.

Zanurzyć się, utonąć (2): roztłucż nie kielko gałek bobku/ zawiąż gi w chuſtecżkę z iakiem cżiſtem kamykiem/ á wpuſć w piwo aż pogrężnie. FalZioł V 64v; Lecż kiedy iąż [lege: już] prąd [= pień] pogręźnie opiły/ Y bez gáłązek leży iuż ogniły/ Wilkiem to zową KlonFlis F3; [RadzPodróż 200; A iſz do nich przez odnogę morſką/ przyſtęp był: Biſkup krzyżem ſię świętym przeżegnawſzy/ W morze po nie pobieżał/ áni pogręznąwſzy/ áni ſukniey ná koniec zmacżawſzy SkarŻyw 228].
[Zwrot: »w przepaść morza pogrążnąć«: W puł ſie práwie na oſtrey okręt ſpádał ſkale/ Ták że ludźi zoſtáło iednák kilko cále Ná iedney połowicy/ drudzy potoneli/ Y w przepáść głębokiego morzá pogrążneli. ZbylDroga E.]
[Przen: Z garścią Polakow/ bithwę ſtoczył męznie/ Skąd ſława iego/ nigdy nie pogręznie B. Miazgowski, Pieśń nowa o Gdańsku z 1577 r. „Rocznik Gdański” XXIII, 1964, IX (po s. 248).

pogręznąć [w czym]: [Luter] Námawia nieuczone ludźi/ iż kthobykolwiek the wiárę ich oſobliwą przyiął/ iż ten/ nietylko by niemiał żadnych dobrych vczynkow/ ále też by we wſzytkich niecnotách pogrązł HozKsięgi 14.

a) O piekle:
Zwrot: »w piekle pogręznąć«: iako ten który od pewnośćy a prawdy/ ku niepewnośći y nieprawdzie przywiedzion/ przy takowei nauce roſpaczać/ y w piekle na wieki pogręznąć [musi]. UstKościel 52v.]
a. [Ugrzęznąć:
Zwrot: »w błocie pogręznąć«: Drzewóm przećię wyćiągnął/ bo ná wiérzchu béło/ Ale wizytko á wſzytko w błoćie pogrąznéło. Albertus Bv.]

Synonimy: potonąć, utonąć, zatonąć.

Formacje współrdzenne cf GRĄZAĆ.

Cf POGRĘZŁY, [POGRĘŹNION]

JDok