[zaloguj się]
[pdf]

POKAJANIE (62) sb n

o jasne; -ka- (54), -kå- (7); -kå- SkarKaz (1); -ka- : -kå- BudNT (3:1), SkarŻyw (7:1), CzechEp (11:2), WujNT (3:2); -anie (60), -ånie (1); -anie : -ånie KrowObr (3:1); e z tekstów nie oznaczających é.

Fleksja
sg
N pokajani(e)
G pokajaniå
D pokajaniu
A pokajani(e)
I pokajani(e)m, pokajanim
L pokajaniu

sg N pokajani(e) (6). ◊ G pokajaniå (24). ◊ D pokajaniu (9). ◊ A pokajani(e) (18). ◊ I pokajani(e)m (2) CzechEp, SkarKaz, pokajanim (1) CzechRozm. ◊ L pokajaniu (2).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w. (cztery z niżej notowanych przykładów).

Ukorzenie się, uznanie się winnym; poenitentia PolAnt, Modrz (62): KrowObr 3v; BibRadz I 2c marg; BudBib Eccli 44/16; BudNT Act 13/24, 2.Tim 2/25; Cżyńćież tedy owoce godne pokáiánia CzechRozm 257v, 248v, 257, 257v [2 r.], 258, 267, **4; ModrzBaz 80v; A P. widząc grzech Lucyperá y Aniołow iego: nie przepuśćił im/ áni im dał cżáſu do pokáiánia SkarŻyw 258, 120, 262 marg, 263; Pánie Boże zmiłuy ſię nad nimi/ day im wcżás znácżne pokáiánie/ áby z świátem złym potępieni nie byli CzechEp 46, *4, 40; NiemObr 78; SkarKaz 3a; KlonWor 53 marg.

pokajanie czego (2): rácż pánie Boże/ oycże wſzego miłośierdźia/ dáć Antychriſtá poznánie: ſzcżere y prawdźiwe żywotá przeſzłego pokáiánie CzechEp 427. Cf »pokajanie grzechu«.

pokajanie czyje [w tym: G sb i pron (3), pron poss (2)] (5): Kogóż my w ták wielkim grzéchu [...] naydźiemy ſobie przyczyńcą/ zá którégoby przyczyną/ odpuśćił nam BOG wćielóny krzywdę y háńbę ſwą/ bes pokáiánia náſzégo? OrzQuin Z2v; SkarŻyw 172 marg, 338, 491. Cf »pokajanie grzeszącego«.

W połączeniach szeregowych (5): Iż żadna inſza nádzieiá nie ma być náſzá/ iedno w vznániu grzechu/ á w pokáiániu iego/ á w miłoſierdziu Páńſkim. RejPos 11v; SkarŻyw 491; CzechEp *4; NiemObr 15; rzecz iáſna/ iż pokutá nie ieſt proſte vpámiętánie/ vznánie/ ábo pokáiánie: y nie ſámo poprzeſtánie złego/ ábo záczęćie żywotá nowego WujNT 47.

Zwroty: »ku pokajaniu napominać, pobudzać, wzywać; do pokajania napominać, zwać, napominanie« = vocare ad poenitentiam PolAnt; exhortatio ad poenitentiam Modrz [szyk zmienny] (3:3:1;1:1:1): OrzQuin A3, Z3v; BudNT Luc 5/32; Chriſtus zás grzeſzne przyſzedł wzywáć ku pokáiániu CzechRozm 95, 107v, 108v; ModrzBaz 127; miał do niego [Bóg do ludu swego] poſły ſwe poſyłáć y przez nie ich też ku pokáiániu głośno pobudzáć. CzechEp 153, 153 [2 r.].

»uczynić pokajanie« [szyk zmienny] (3): A vczyny pokaianie Naidzie prętko zmiłowanie. RejKup k3v; RejPos 166 [2 r.].

Wyrażenia: »pokajanie ku Bogu« (1): Oświádcżáiąc y Zydom/ y Grekom/ pokáiánie ku Bogu/ y wiárę ku pánu náſzemu Iezuſowi Chriſtuſowi. NiemObr 86.

»pokajanie za grzechy, grzechu, z grzechów, grzeszącego« = poenitentia scelerum Modrz (2:1:1:1): będzye weſele w kroleſtwie nyebyeſkim nád iednym grzeſznikiem/ kthory vznawſzy ſie vcżyni pokáiánie za grzechy ſwoye/ więczey dáleko niżli nád dzyewiąciądzyeſiąt y nád dzyewiącią ſpráwiedliwych kthorzy nie potrzebuią pokuthy. RejPos 166, 11v, 166; ModrzBaz 127; SkarŻyw 100.

Szeregi: »pokajanie i nawrocenie się« (1): Pánie Boże day káżdemu rychłe y nieobłudne pokáiánie y náwrocenie ſię do ćiebie. Amen. CzechEp 63. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»pokajanie i odpuszczenie grzechow« = poenitentia et remissio peccatoria PolAnt (4): wſzyſtki piſmá ták Prorockie/ iáko y Apoſtolſkie/ nic innego nie vtzą/ iedno pokáiánia y odpuſztzenia grzechow KrowObr 44, 44v [2 r.]; BudNT Luę 24/47.

»(nie)upamiętanie abo (ani) pokajanie« (4): Nowowiernicy dziśieyſzy/ nieprzyiaćiele Pokuty ś. [...]/ áni ſámego ſłowá Pokuty śćierpieć nie mogąc/ miáſto pokuty vpámiętánie/ ábo pokáiánie (pro paenitentia reſipiſcentiam) omylnie y zdrádliwie podmietuią WujNT 11, przedm 8, 22, s. 243. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»uznanie a pokajanie« (1): wielkie weſele będzye przed oblicżnoſcią Anyołow Bożych nád iednym grzeſznikiem ktory vznánie á pokáiánie vcżyni w ſobye zá grzechy ſwoie. RejPos 166. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

Wyrażenie przyimkowe: »bez pokajania« (4): OrzQuin Z2v; gdźie [w papiestwie] śię tylko ná dźiećinny krzeſt oglądáią/ y ná to názwiſko Krzrśćiáánin [!]/ [...] báłwochwálſtwem grubym y ſproſnym/ procż inſzych niezlicżonych bez pokáiánia złośći y ſproſnośći imię Boże lżąc [...] Chriſtyány żadną miárą nie ſą CzechEp 340, 324, 325.
W przen (2): A záś ták rozumieymy/ że naprzednieyſza zbroiá y broń náſzá wpokáiániu á w Modlitwie należy ModrzBaz 128; CzechEp 154.

Synonimy: ukorzenie, ukorzenie się, upokorzenie.

Cf POKAJAĆ, POKANIE

ZCh, MZ