Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: POKŁANIAĆ SIĘ

Następne hasło: POKŁAŚĆ SIĘ »

POKŁAŚĆ (7) vb pf

o prawdopodobnie jasne (tak w pokładać); w formach fut a jasne, w formach praet a pochylone.

Fleksja

praet
	sg		pl
1	m	-m pokłådł	m pers
3	m	pokłådł	m pers	pokłådli
3	n		subst	pokłådły

fut 2 sg pokładziesz (1). ◊ 3 sg pokładzie (1). ◊ 3 pl pokładą (1). ◊ praet 1 sg m -m pokłådł (1). ◊ 3 sg m pokłådł (2). ◊ 3 pl m pers pokłådli (1). [subst pokłådły.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w. s.v. pokładać.

Znaczenia

Położyć wiele (7)
- 1. Umieścić gdzieś (6)
  - a. Umieścić na powierzchni czegoś (4)
  - b. Wetknąć, włożyć w otwór (1)
  - c. Rozstawić wojsko, rozłożyć obóz wojskowy (1)
- 2. [Przewrócić, powalić (o zbożu)]
- 3. Sprawić, spowodować (1)

Położyć wiele (7):

1. Umieścić gdzieś; ponere Vulg, PolAnt [co (pl)] (6):

a. Umieścić na powierzchni czegoś (4) : [Agatop do towarzysza:] Więc kiedy Pan będzie pytał/ Aby mu naprzod figi dał: Rzecż/ gdym ie oto tu pokładł/ Przyſzedł Ezop wſzyſtki poiadł. BierEz A2.

pokłaść na co (1): A przychodząc thak ku ołtarzowi/ podawáli kſięża. ony świątośći/ ktore nieſli dwiemá kápłanom v ołtarzá/ [...] ná oſtátek przyſtąpili y oni pánowie/ kthorzy ornámentá Krolewſkie nieſli/ podáli ie też kápłanom/ ktorzy ie też ná ołtarz pokładli BielKron 329.

pokłaść na czym (2): Tákże y ſtoł oblicżny nákryią [Aaron i jego synowie] ſuknem modrym a pokłádą ná nim miſy BudBib Num 4/7.

Zwrot: »pokłaść na kupie« (1): CHłop łycżánych powrozow/ nákręćił niemáło/ By mu ſie też co zá nie/ nápotym doſtáło. Y pokładł ie ná kupye RejZwierz 117.

b. Wetknąć, włożyć w otwór (1): [Pan do Mojżesza] Vcżyniż y Lámp ſiedḿ/ á pokłádzież ie ná Lichtarzu áby oświecáły przećiwko ſobie Leop Ex 25/37.

c. Rozstawić wojsko, rozłożyć obóz wojskowy [gdzie] (1): Przyidźie [Asyryjczyk] do Aiáth/ á przeydźie przez Mágron/ v Máchmás pokłádzie [commendabit] ſwe zbroie. BibRadz Is 10/28.

2. [Przewrócić, powalić (o zbożu) [co (pl)]: Tegoż roku na Świątki wielkie śniegi spadły, Na dwa łokcie wzwyż zboża iż wszystkie pokładły. StryjPocząt 211.]

3. Sprawić, spowodować (1):

Zwrot: »pokłaść [co (pl)] jako owce« = rozmnożyć (1): I rátował [Pan] vbogiego w niedoſtátku: y pokładł fámilie iáko owce [posuit sicut oves]. Leop Ps 106/41.

Synonimy: 1.a. położyć, b. wetknąć, włożyć, wsadzić; c. rozbić, rozłożyć.

Formacje współrdzenne cf KŁAŚĆ.

EBo, IKar