[zaloguj się]
[pdf]

POMYLIĆ (27) vb pf

o jasne.

Fleksja
inf pomylić
praet
sg pl
3 m pomylił m pers pomylili
f pomyliła m an
imperativus
sg
2 pomyl
conditionalis
sg
2 m pomyliłby
3 m by pomylił

inf pomylić (1). ◊ fut 1 sg pomylę (1). ◊ 2 sg pomylisz (1). ◊ 3 sg pomyli (7). ◊ 3 pl pomylą (3). ◊ praet 3 sg m pomylił (4). f pomyliła (2). ◊ 3 pl m pers pomylili (3). ◊ imp 2 sg pomyl (1). ◊ con 2 sg m pomyliłby (1). ◊ 3 sg m by pomylił (2). ◊ part praet act pomyliwszy (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w.

1. Błędnie coś zrobić lub zrozumieć, omylić się (18): Nárzekáią ná iákieś záwżdy prokuraty/ Ze ie ktemu zwodzili iákiemiś páraty. Co tám ſpráwiedliwoſcią przed nimi kręćili/ Aleć tám teraz bárzo wſzyſcy pomylili. RejWiz 162, 161, 173v; RejZwierc 241; pánie Hetmánie/ Przeſtań fukáć ná náſze chociaż tho zyemiánie. Iáko woyſko ſzykowáć záraz tu pomyliſz/ Gdy cie ſzáblą obłoży zárázem ſie ſchyliſz. PaprPan Ccv.

pomylić co (14): RejKup i4; Ceſarz ſławny Máximilian/ gdy mu w Tyrolu páłac iákiś budowano/ tedy thám czoś murárze á cieſle pomylili RejZwierc 169v; PaprPan M2; CzahTr E3v. Cf Zwroty, W przen.

W charakterystycznych połączeniach: pomylić spowiedź, wici; pomylić barzo (4), czasem (3), prętko (prędziuchno) (2).

Zwroty: »krok(i) pomylić« (2): śmierć zá nim chodząc ſtopki licży/ Dybiąc ćicho z zegárkiem/ á wiernie mu życży/ Aby kroki pomylił/ iákoż to nie minie/ A przytrefi ſie to więc cżáſem y w godzinie. RejWiz 189; RejZwierc 241.

»rozumki, zmysły pomylić« = stracić słuszne rozumowanie (1:1): IAzoná y z vrody y z vdátney śiły/ Oni zacni Troiánie wielce go chwalili. Znáiąc w nim wielką chćiwość y przeważne zmyſły/ Iákoż nacż ſie náſádził záwſze dobrze wyſzły. Ale gdyby poſpołu z náſzym Stáchem byli/ Zgubi Iazon vrodę y zmyſły pomyli. PaprPan X2v, M2.

W przen (6):
Zwrot: »pomylić szyki« = znaleźć się w trudnej sytuacji [szyk zmienny] (6): Pátrzże co wicher cżyni/ gdy ſie wzgorę kręći/ Y drzewinę połomi/ y wodę pomąći. Ryby wzgorę wynieſie ſpołu y z żábámi/ A cżáſem więc pomyli ſzyki przed bábámi. Ktore też iákieś cżáry więc ná to miewáią RejWiz 150, 69; RejPos 76v; PRzez tego [Iwonię, wojewodę wołoskiego] Bog vkazał wſzytkim Krześćiánom/ Iáko máią odpor dáć bezecnym pogánom. Tylko przeſtrzegáć trzebá áby zgodá byłá/ Ktora iemu do wſzytkich iego wiernych miłá. Aby we wſzyſtkich cnotach ſtárſzym równi byli/ Prętko ten niecny narod ſwe ſzyki pomyli. PaprPan Ff, V4; PaprUp A3v.
2. Pomieszać komuś coś, pokrzyżować, popsuć [w tym: co komu (7)] (9):
Zwroty: »pomylić [czyje] przedsięwzięcie« (1): Variavit sententiam timor, Boyaźń mi pomyliłá moye przedſię wzięcie/ álbo niemogłem od boyáźni ták rzeczy wypráwić yákom chciał. Mącz 475c.

»pomylić szyki« [szyk zmienny] (7): Skáżone przyrodzenie/ á ſwawola ktemu/ Tá wnet ſzyki pomyli cżáſem namędrſzemu. RejWiz 180v; Chłopićby byli mężni lecż przypraw nie máią/ Srogo ſie poſtáwiwſzy/ potym vciekáią. Iedno trzeba wſkok ná nie bo ſwemi ſzypiki/ Iáko im daſz pocżekáć/ wnet pomylą ſzyki. RejZwierc 243, 251v; głowá [...] Gdy ſye winem nápuſzyłá/ Szyki mi wnet pomyliłá. By ná niebie we łbie grzmiáło/ Tchu áż názbyt doſtawáło. PudłFr 21; LatHar 361, 641; Gdy będźieſz w cechu/ Zá łáſką/ co ſłowo/ Mow cżapkę ziąwſzy. Bo nie dobra owo/ Gdy ſię więc ſtárſzy y cechmiſtrze ſchylą Sżykić pomylą. KlonFlis F; [wnet im [Gigantom] Pan ſzyki pomylił/ ięzyki pomieſzał/ y one ſáme po świećie roſproſzył WerReguła 85].

»pomylić zamysł [czyj]« (1): Włádyſław wtory. [...] Gdy wybić bráćią y wniwecz obroćić Myślił, y wolność do ſczędu wywroćić. Nie zdárzyło ſię: bo Bog Oćiec práwy, [...] Pomylił zamyſł brátá łakomego, Y nań obroćił właſnie śidłá iego. KlonKr C4v.

Synonimy: 2. pogmatwać, pomieszać, popsować, powikłać.

Formacje współrdzenne cf MYLIĆ.

Cf POMYLONY

JR