[zaloguj się]
[pdf]

PONIŻAĆ SIĘ (14) vb impf

się (9), sie (5).

o oraz a jasne.

Fleksja
inf poniżać się
indicativus
praes
sg
2 poniżåsz się
3 poniżå się
praet
sg
3 m poniżåł się
imperativus
pl
1 niechże się poniżåmy

inf poniżać się (2). ◊ praes 2 sg poniżåsz się (1). ◊ 3 sg poniżå się (6). ◊ praet 3 sg m poniżåł się (1). ◊ fut 1 sg będę się poniżåł (1). ◊ imp 1 pl niechże się poniżåmy (1). ◊ part praes act poniżając się (2).

Sł stp, Cn, Linde brak.

1. Umniejszać swoje znaczenie, ważność; upokarzać się; se humiliare Vulg (13): BielKron 70; CzechEp 326, 333; Niechże śię v śiebie ſámi záwſze poniżamy/ á ku tobie Pánie przybliżamy ArtKanc P8v; Poniżać ſię bárzo mamy/ gdy co dobrego w ſobie czuiem/ nic ſobie nie przypiſuiąc áni śile ſwey/ iedno łáſce Bożey SkarKaz 352a.

W przeciwstawieniu: »poniżać się ... być po(d)wyszszon« (5): wſzelki ktory śię powyſzſzá/ będźie poniżon/ a ktory śię poniżá będźie powyſzſzon [omnis extollens seipsum humiliabitur ... humilians seipsum exaitabitur]. MurzNT Luc 14/11; Leop Luc 14/11; RejPos 199, 199v, 225 [zawsze przekład tego samego tekstu].

W porównaniu (1): O dziwny robotniku: o nieſłychány do roboty Iozephow towárzyſzu: tyś vrobił niebo y ziemię y co ná nich ieſt/ á ták ſię ná náſz przykład pokornie iáko ieden rzemieśnik vbogi/ poniżaſz. SkarŻyw 245.

Zwrot: »pokornie, pokorą się poniżać« [w tym: komu (1)] (1:1): [św. Niceta] pokorą niezmyſloną káżdemu ſię poniżał SkarŻyw 298, 245.
Szereg: »poniżać się i za podlejszego się podawać« (1): Nic nie máſz pięknieyſzego/ iáko gdy ſię wyſokiego ſtanu człowiek poniża/ y v podłych zá podleyſzego fię podáie. SkarKaz 515b.
2. Dręczyć się [komu czym] (1): poſtem ſię poniżáć Pánu Bogu nie zániechaymy. SkarKaz 120a.

Synonimy: 1. pokorzyć się, upokarzać się; 2. dręczyć się.

Formacje współrdzenne cf NIŻYĆ.

MN