[zaloguj się]
[pdf]

PONIŻEJ (20) av

poniżej (19), poniży (1) ActReg.

o jasne, e pochylone.

Sł stp, Cn brak, Linde w objaśnieniu s.v. poniż, poniżu.

1. Niżej w stosunku do jakiegoś punktu odniesienia (16): [Bóg] Rozdźielił Chaos ná cżtery oſády [...] Niebem otocżył wſzytko ſwoie dźieło/ [...] Tám wieczne ognie ſwoie mieyſce máią [...] Puſte powietrze y wiátr nie ośiádły Poniżey záwiſł. KlonFlis B4; [Konarsczi po wzięciu posesyjej wzięli ugodę, aby się z tego kopca poniżej przesiedlili LustrPom 37].

poniżej czego (3): A z thego będzieſz miała barzo dobrą á doſwiadcżoną maſć/ ktorą poniżey pępka macicę y dymiona y krzyże poranu y na noc namazuy. FalZioł V 28v, V 27, 28.

a. W dół, z biegiem rzeki (10): V wśi Benowey Benowa też rzeká/ Co z práwey ſtrony z Wiſłą ſię też śćieka. Poniżey/ iákom wźiął ſpráwę od Stáchá/ Kokoſza łáchá. KlonFlis G3v, G, G2v, G3, Hv.

poniżej czego (5): Ieſli też rzeká idźie pod miáſtho álbo pod zamek/ [...] á ktemu miáſto w rowni álbo w dole ſiedźi/ po niżey miáſtá vſypią groblą/ záſtáwią wodę/ wytopi miáſto álbo zamek. BielSpr 62v; ActReg 173. Cf W połączeniu z nazwą miejscowości.

W połączeniu z nazwą miejscowości (3): Na oſtátek rzeká Obi/ w pada w Morze po niżey Złotey Báby BielKron 433v, 432; Poniżey Gniewá przy długim oſtrowie Popłynieſz KlonFlis G3v.

[W przeciwstawieniu: »poniżej ... powyszej«: Ták to Hiſtoria ktorą piſze prawdźiwa/ iáko oná/ iż Baran w rzece po niżey pijąc wodę/ mąćił ią Wilkowi powyſzey brodzącemu Respons Bv.]

b. W opisie gwiazdozbioru [czego] (2): IEſt ieſcze y drugi znák nád Skopem włożony/ Poniżéy Andromedy trzykątem ſádzony KochPhaen 9, 15.
2. W funkcji wyrazu odsyłającego do innego miejsca w tekście; w dalszej kolejności, następnie (4): SienLek 125; co przez figurę Melchiſedech Kápłan y Król w Salem dawno przed tym był przeznáczył: okáżęć to wſzyſtko ná oko poniżéy: gdy do wykłádu Swiątośći páńſkich przydźiemy BiałKat 126; BudNT przedm c5; Záś trochę poniżey ták piſze: Y owſzem y do przełożenia drugich kśiąg twoich/ offiárowałem pracę moię (temuż) zacnemu Krolowi ModrzBazBud n6.

Synonimy: 1. »na dole«, »w dole«.

Cf PONIŻ

MN