[zaloguj się]
[pdf]

PORACHOWAĆ SIĘ (11) vb pf

porachować się (10), porachnować się (1) ZapKościer.

sie (6), się (1).

Oba o oraz oba a jasne.

Fleksja
inf porachować się
praet
sg pl
1 m -m się porachowåł m pers
3 m m pers porachowali się
plusq
pl
3 m pers byli się porachowali
imperativus
sg pl
1 porachujmy się
2 porachuj się
3 niech się porachuje
conditionalis
pl
1 m pers bysmy się porachowali

inf porachować się (3). ◊ praet 1 sg m -m się porachowåł (1). ◊ 3 pl m pers porachowali się (2). ◊ [plusq 3 pl m pers byli się porachowali.] ◊ imp 2 sg porachuj się (1). ◊ 3 sg niech się porachuje (1). ◊ 1 pl porachujmy się (2). ◊ con 1 pl m pers bysmy się porachowali (1).

Sł stp brak, Cn s.v. rachuję się z sumnieniem, Linde XVIII w. s.v. porachować.

1. Dokonać rozrachunku, rozliczyć się; dissolvere Mącz; inquirere, remetiri Cn (10): Convenit inter eos ratio accepti et expensi, Zgadza ſie ſummá wzięcia s ſummá [!] wydawánia poráchowáli ſie/ nie mniey ſie wydáło yáko y wzięło. Mącz 481c.

porachować się z kim (1): Dissolvere alicui, Poráchowáć ſie s kim y zápłáćić. Mącz 401a.

Zwrot: »przed prawem się porachnować« (1): tedy ſię przed terasneyſzym prawem tak zgodzyly y porachnowaly [Błażej Fafrink i Piotr Pek] ZapKościer 1595/88.
Szereg: »zgodzić się i porachnować« (1): ZapKościer 1595/88 cf Zwrot.
Przen: Ocenić swoje czyny, możliwości itp. (7): MycPrz II A4; Práwy Chrześćijánin ma ſię poráchowáć/ gdyby ná táki hak przyſzedł (czáſu prześládowánia) żeby ſię ráczey odrzekł wſzytkiego co ma y mieć może: á niżliby miał vtráćić wiárę Kátholicką. WujNT 256; [BusLic 42v].
Zwroty: »z mieszkiem się porachować« = ocenić swoje zasoby pieniężne (1): PRzyśiągłbyś ty/ iżeś mię w téy drodze ſtráwował: A ia záśię/ kiedym ſye z miéſzkiem poráchował/ Widzę/ żeś ty ku moiéy w ów czás był potrzebie/ Boś nie ty mnie ſtráwował/ lecz ia ráczéy ćiebie. PudłFr 34.

[»z pamięcią się porachować«: A mowiali ci, co byli albo z sumnienim swym, albo z pamięcią źle się porachowali, bo nikt z senatu niczemu się nie przeciwił. AktaSejmikPozn 1590/121.]

»(sam) z sobą się porachować« [w tym: w czym (1)] (2): Y zda mi ſye/ że o tákowéy Wieży [= Kościele] mówi Pan Kryſtus/ gdy nas vpomina/ chcęmyli táką Wieżę budowáć/ ábyſmy ſye przed tym á niżli budowáć poczniemy/ vśiadſzy ſámi z ſobą poráchowáli/ á tego ſye dowiedźieli/ doſtánieli nam ná budowánie nakładu/ czyli nié [Vulg Luc 14/28] OrzQuin I3v; CzechEp 25.

»porachować się z swym sumieniem« = in se descendere, explorare latebras conscientiae, lustare animi recessus, scrutari diem secum Cn [szyk zmienny] (1): Niech ſię poráchuie z ſwym ſumnieniem: ieſli dobrze wierzy/ y ieſli w czym Bogá nie obráził. WujNT 607; [AktaSejmikPozn 1590/121].

»porachować się z wolnością« (1): Poráchuyże ſię teraz z tą twoią Wolnosćią/ zdrowali wſzyſtkim ieſt/ czy nie zdrowa. GórnRozm Cv.

2. Porównać się [z kim] (1): ARitreus bogaty [...] gdyby z náſzymi chciał ſie poráchowáć/ [...] nie dałby ſie piſáć iuż zá bogátego/ Gdyby ſkárby oglądał tu Suchodolſkiego PaprPan T.
3. [W funkcji strony biernej: Być policzony: Czwarty wiek był/ którégo króleſtwo Zydowſkié trwało/ od początku króleſtwá Dawidowégo/ áż do niewoléy Bábilońſkiéy/ ten ſie łátwie poráchowáć może z kśiąg y inſzych WujBib 61b.]

Synonim: 2. porownać się.

Formacje współrdzenne cf RACHOWAĆ.

MN