[zaloguj się]
[pdf]

POROWNYWAĆ (16) vb impf

Pierwsze o oraz a jasne; -row- (5), -rów- (1) SarnStat (5:1).

Fleksja
inf porownywać
indicativus
praes
sg pl
1 porownywåmy
3 porownywå porownywają
praet
sg
3 m porownywåł
conditionalis
sg
3 m by porownywåł

inf porownywać (5). ◊ praes 3 sg porownywå (1). ◊ 1 pl porownywåmy (6). ◊ 3 pl porownywają (2). ◊ [praet 3 sg m porownywåł.] ◊ con 3 sg m by porownywåł (1). ◊ part praes act porownywając (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde bez cytatu s.v. porownać oraz w objaśnieniu s.v. porownacz.

1. Zrównywać, stawiać na równi; adaequare, aequare, coaequare, complanare, degrumare, deplanare, exaequare, exigere, inaequare, ad aequalitatem redigere Cn [w tym: kogo, co z kim, z czym (10)] (11): Diar 50; tedy też wielekroć piſmo o nim [o Chrystusie] mowi porownywáiąc go z Oycem/ iuż nie iáko o bogu/ ále iáko o Poſrzedniku SarnUzn F4; Gdy oni porownywáią Syná Bożego z ludźmi álbo z Anyoły/ tu go chwalą y wynoſzą. SarnUzn H4, [G2], H4; [Obywatele Ziemi Podlaskiej] od wſzyſtkich podatków/ [...] wedle Przywileiów y wolnośći Koronnych wolnémi czyniémy: ták iż w téy mierze ich z innémi Koronnémi obywátelmi porownáliſmy/ y od tego czáſu porownywamy. SarnStat 1039 [idem (2)] 1060, 1189.

porównywać czemu z strony czego (1): ZA pozwoleniem Stanów Koronnych/ porównywamy [miasto Przemyśl] miáſtu Krákowſkiému/ Poznáńſkiému/ Lwowſkiému/ ták z ſtrony dochodzenia krzywd perſon ná vrzędźie Rádźieckim/ y Przyśiężniczym będących/ iáko z ſtrony wolnośći od Podwód y koni dawánia. SarnStat 1049.

porownywać w czym (2): POdkomorzégo Czérſkiégo y iurisdicią iego we wſzyſtkich pręrogátywách porownywamy z inſzémi Koronnémi SarnStat 460; Tóż téż miáſto Kroſno y oſoby ná Vrzędźiéch/ ták Rádźieckim iáko y Przyśiężniczym będącé porownywamy z drugimi miáſty głównémi Koronnémi w dochodzeniu krzywd gwałtownych SarnStat 1050.

[Szereg: »wytrącać i porownywać«: my – szkody wszystkie z obydwu stron uczynione jedne za drugie obyczajem spólnem wytrącamy i porównywamy. OrdynWiej 51.]
2. Zestawiać dla stwierdzenia podobieństwa lub różnicy; comparare Modrz, Vulg; aequare, certare, coaequare, componere, exaequare Cn (3):

porownywać co (pl) (1): Bo ſą niektore rzecży/ ktore śię y ná tę y ná owę ſtronę w tey mierze mowić mogą/ ktorem śię ma pilnie przypátrzyć/ á porownywać ie/ ten ktoby chćiał ná to ſpráwiedliwie á z pożytkiem Rzecżypoſpolitey wotowáć. ModrzBaz 27v.

porownywać kogo z kim (2): WujNT 2.Cor 10/12; iákoż tego co w pokućie iednego dniá ábo iedney godźiny vmiera: z onym dobrym ktory cáły żywot oſtrą pokutę y dobre vczynki czynił/ porownywáć? SkarKaz 383a.

Szereg: »w poczet kłaść abo porownywać« (1): Abowiem nieśmiemy ſámych śiebie w poczet kłáść ábo porównywáć z niektorymi/ ktorzy ſámi śiebie zálecáią [Non enim audemus inserere, aut comparare nos quibusdam] WujNT 2.Cor 10/12.
3. Jednać, godzić; componere Modrz, Cn; reddere Cn [kogo, co] (2):

porownywać przez co (1): NiemObr 17 cf Szereg.

W połączeniu szeregowym (1): ModrzBaz 47v cf Zwrot.

Zwrot: »spory porownywać« (1): obieráli miedzy ſobą iednego/ ktorego mędrſzym y potężnieyſzym być rozumieli/ áby ie rádą ſwoią rządźił/ ſpory ich porownywał/ á od poſtronnego nieprzyiaćielá ich bronił [qui eos consiliis gubernaret, lites inter eos componeret et ab externo hoste defenderet] ModrzBaz 47v.
Szereg: »zgadzać i porownywać« (1): [Bogu] to właśnie należy/ ludźi przez Ewánielium ſyná ſwego miłego/ y przez oświecenie duchá ś. w prawdźiwym wyrozumieniu/ y ziednocżeniu wiáry/ zgádzáć y porównywáć. NiemObr 17.
4. [Fraza: »księżyc swoje rogi porownywał [= osiągnął pełnię]«: Iuż trzykroć cżtery rázy Kśiężyc ſwoie rogi/ Porownywał/ iákom ſie podiął ſwoiey drogi. ZbylPRozm A4.]

Synonimy: 3. godzić, jednać, spokoić, śrzodkować, ugadzać, zgadzać.

Formacje współrdzenne cf ROWNAĆ.

MN