[zaloguj się]
[pdf]

POTESTAT (6) sb m

Teksty nie oznaczają ó oraz é; a pochylone.

Fleksja
sg pl
N poteståt poteståtowie
G poteståta poteståt(o)w

sg N poteståt (4). ◊ G poteståta (1). ◊ pl N poteståtowie (1). ◊ [G poteståt(o)w.]

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów).

1. Mocarz [potestates – mocarstwo, to jest wielcy a znamienici panowie Mącz 430c; panowie przedni, celni w Rzeczypospolitej – potestates Cn] (2): Przypominałćibych okolicżne kroleſtwá/ ony wielkie kſięſtwá á zacne Monárchie/ [...] iáko ſie oni poteſtatowie w nich łomili/ pádáli/ á w niwecż obrácáli RejZwierc 185.
a. Bóg (1):
Szereg: »książę a potestat« (1): Tu iuż możeſz ſnádnie zrozumieć co to ieſth zá Kſiążę á co to ieſt zá poteſtat/ przed ktorym drżą á pod nogi iego vpadáią wſzyſcy krolowie ſwiátá tego. RejAp 8.
b. [Mocarstwa, nazwa jednego z chórów anielskich: gdyż naſz kor Anyelſki Pryncypałow y poteſtatow/ w niebieſkiey ierárchiey/ záwżdy był przednieyſzy PostępekPrCzart 9v.

W połączeniu szeregowym: iże áni ſmierć/ áni żywot/ áni Anyołowie/ áni poteſtatowie/ áni ninieyſze/ áni przyſzłe/ áni żadne rzecży mogą nas oddalić od miłośći Bożey GilPos 264v.]

2. Podesta, burmistrz we włoskich republikach miejskich; zawsze w połączeniu z przymiotnikiem od nazwy miasta (4): A wżdy poteſtat Padewſki nie niemo ſądźi/ ále y pyta y rozmáitemi kſztałty dochodźi rżeczy GórnRozm F4, F4 marg.

W połączeniu z imieniem własnym [potestat + imię, imię + potestat] (2): Podáią teraz ſobie ludźie prżez ręce ſądy ná pismie onego Zacnego Poteſtata Padewſkiego Gobba Grimani, ktore ſądy rownáią ſię mądrośći Salámonowey GórnRozm F4, F4 marg.

Synonimy: 1. mocarz; a. włajca; 2. potentat.

KW, ZCh