[zaloguj się]
[pdf]

POTRZEBNOŚĆ (7) sb f

Oba o oraz e jasne.

Fleksja
sg pl
N potrzebność
G potrzebności
A potrzebność potrzebności
L potrzebności potrzebności(a)ch

sg N potrzebność (2). ◊ G potrzebności (2). ◊ A potrzebność (1). ◊ L potrzebności (1). ◊ pl A potrzebności (1). ◊ [L potrzebności(a)ch.]

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów).

1. To, że coś, czego w danym momencie brak, jest konieczne do osiągnięcia czegoś (4): á ktore z prośbą byli wyrzućili/ te iáko zbiegi gonili. Abowiem ie kthemu końcu wiodłá słuſſna potrzebność [digna necessitas] Leop Sap 19/4.

[potrzebność czego ku czemu: potrzebność dobrych Vcżynkow ku zbáwieniu, iaſnie tu widźiſz HerbOdpow R5v.]

Zwrot: »czynić potrzebności« = być potrzebnym (1): á tak więcey cżini pokarm w cżłowiecże potrzebnoſci niż ſpanie. GlabGad Lv.
Wyrażenia przyimkowe: »dla [czyjej] potrzebności« (1): anieli prziſtąpili ku poſludze Iezuſa miłégo nie dlá ktoré iego potrzebnoſci/ ale dlá vcżliwoſcij. OpecŻyw 38.

»podle potrzebności [czyjej]« (1): abyſmy nie cżcili komu dlá dwomoſci iego albo téż nieſlużyli/ iedno podle potrzebnoſci ij dobroci onego komu má bytz poſluga. OpecŻyw 43.

2. Sytuacja wymagająca pomocy (3):
[Wyrażenie: »czasu potrzebności«: ieſli [...] zábijećie ſyná ſwoiego iedinego/ ktoryby was wſpomogł cżáſu potrzebnośći/ ieſliby kiedy potrzebá. HistPonc G7v.]
Wyrażenie przyimkowe: »w potrzebności(ach)« (1): ij ty máſs nawiedzatz ij pozdrawiatz iey ſwiętą miloſtz/ chtzątz iey poſlużytz w ktorey potrzebnoſcij OpecŻyw 25; [y w pothrzebnoſciach Boże ſwięty/ oycże wſzykiego [!] ſtworzenia/ iże ty ieſtes mogim y wſzitkich rzecży ſtworzycielem. Pozdraw Gv.]
a. Ubóstwo, bieda [w tym: czyja (1)] (2): bo niewierny ſtroż cżyſtoty ieſt potrzebnoſć. BielŻyw 109.
Szereg: »potrzebność i niedostatek« (1): ijż potrżebnoſtz ij niedoſtatek bácżyl onych ludzi ktorzy byli zdaleka k niemu na kázanijé przyſſli. OpecŻyw 53.

Synonimy cf POTRZEBIZNA.

Cf POTRZEBIZNA, POTRZEBIZNOŚĆ

RS, KW