[zaloguj się]
[pdf]

POTY (194) av

-ó- (10) Strum, Oczko (2), KochFr, KochEpitCat, PudłFr (2), KochWr (2), GórnTroas, -o- (7) Mącz (4), OrzQuin (2), KochTr.

Sł stp: póty a. poty, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Do tego miejsca; hucusque Pol Ant, Cn; ad id locorum, eatenus, usque eo Cn (60): yako then strvmyen Strzenyecznycza yesth granycz snak nasich hy pothy schą nasze granycze ZapWar [1534] nr 2526; BielRozm 5.

Połączenia: »aż poty« (1): BudBib Iob 38/11 cf »poty a nie dalej«.

»poty a nie dalej« (1): Y rzekłem [morzu]/ áż poty [huc usque] wylewáć będzieſz á nie dálej BudBib Iob 38/11.

»kędy ... poty« [szyk zmienny] (4): yako pothy są granycze hy snaky hymyenya nasego Lasy kandy vyedzemy vedlie stharych snakow ZapWar 1529 nr 2478, 1520 nr 2253, 1532 nr 2402, 1531 nr 2469.

»poty (...) poki« [szyk zmienny] (3): ZapWar 1516 nr 2138; Idźiſz ná dół po wodźie ważąc/ obrácáiąc ſye z Synwagą y tám y ſám/ póty pókić ónych dwu łokćiu sſtáie Strum B3v; á te polá ktore pirwey były wſzytkim ſpolne/ cżynili ſwoiemi: to ieſt/ poki kto ſobie záſtąpił poty było iego [ea, quae prius communia erant, occupatione faciebant] ModrzBaz 47v.

a. Do tego miejsca w tekście; pełni funkcję zakończenia tematu lub słów przytaczanego autora (50): FalZioł [*8]; BielKron 97, 148v, 296; O tych Pręćiéch tedy niechay doſyć będźie póty. GrzepGeom I4v, Fv, L3; Poty (ſą) słowá Ieremiaſzowe. BudBib Ier 51/64; Ale poty (niech będźie) o rzecży á iákoby o máterij piſánia twego. ModrzBazBud π6; Poty ſą święte y Duchá Bożego/ pełne ſłowá tego Leoná dziewiątego przed piąćiąſetlat piſane. SkarJedn 250, 107, 262, 290, 308, 312; Poty ieſt liſt Márcellá zacnego/ ſyna ſtároſty Rzymſkiego. SkarŻyw 437, 76, 100; WysKaz 38.

Połączenia: »to poty« (2): To po ty ku rzeczy o tey Poroſkáwi piſzą Látopiſzcze Litewſkie y Ruſkie. StryjKron 275, 275.

»a tu już poty« (1): Atu iuſz po ti macie [królów] Piaſtowei tak ze i Iagieloweij Krwie ktora panowała nam y przodkom naſzem PaprUp Dv.

Fraza: »poty niech(aj) będzie kres, granica« (2:1): Poty kres niechay będzie/ mowy około wydwarzánia GórnDworz G2v, Hh3; GostGospPon 170.
α. Wprowadza równoważnik zdania (25): Poty o wielkich niecżyſtoſciach cieleſnych. BielKron 37; WujNT 300.

Połączenia: »poty tylko« (2): Anyoł przyſzedſzy do Máriey/ záśpiewa: Regina celi letare. A drudzy continuabunt, Alleluia. Quia quem m.p. Alleluia. Reſ. ſi. dixit. Alleluia. Poty tylko. MWilkHist G2v, G2v.

»poty krys« (1): IVż poty krys tego to zawodu moiego/ Cżytelniku miły/ ſtárałem ſie oto ſchućią iákobych mogł w.m. wſzem w obecż [!] te Kſiąſzki co nalepiey ná iáſnoſc wydáć BielKron Mmmm2.

αα. Równoważnik zawiera tylko imię (lub inne określenie) przytaczanego autora (20): RejPosRozpr cv, c3v; SkarJedn 186; A nád to coś mi Theophilá (Pátryárchę Alexandryiſkiego) złożyli: wyklinánie nań kłádziemy/ y wſzytko przeklęctwo/ y od Chrześćiáńſtwa odćięćie. Poty S. Innocencyuſz. SkarŻyw 90, 92, 101; LatHar 4; WujNT 286; Lecż Pan Bog twoy wſzyſtko tobie ieſt/ [...] wſzyſtkiego będźieſz miał/ y ćiebie on wſzytkiego będźie miał/ poniewá[ż] ty y on iedno będźiećie. Poty ten ś. [tj. Augustyn] WysKaz 8, 5, 7, 11, 43; A ták namniey o ſobie rozumieć/ ták wiele waży/ iáko nawiętſze rzeczy czynić.) Poty ś. Chryzoſtom. SkarKaz 352a, 4b, 244a, 551a; SkarKazSej 658a.

Połączenie: »to poty« (2): Iákoż tedy nie więcey ſam grzechy odpuſzcza: ktory innym dał moc toż czynienia? To poty Cyrillus. WujNT 212, 435.

2. Do tego czasu, dotąd; tantisper Mącz, Modrz, Cn; tamdiu (tandiu) Modrz, Cn; hucusque, usque nunc PolAnt; adhuc (locorum), ad id locorum, eatenus, eo ad, eousque, etiamdum, etiamnum, etiamnunc, hactenus, istactenus, usque (adeo a. eo) Cn (122): Powieda tedy to o ſzátánie/ iż on nie w ſwey/ ále w poſtáći wężowey/ oſzukał cżłowieká: Co y my/ iáko prawdę/ poty wyznawamy CzechEp 203.

Połączenia: »aż poty« = hucusque, usque nunc PolAnt (2): y názwał imię iego kámień rátunku/ y rzekł/ áż poty rátował nas Iehowa. BudBib 1.Reg 7/12; BudNT Matth 11/12.

»ode ... poty« (1): Ode dni lepak [A vero diebus] Ioháná ponurzyćielá aż poty [usque nunc]/ kroleſtwo niebieſkie gwałt ćierpi BudNT Matth 11/12.

α. W członie nadrzędnym do zdania czasowego równoczesnego lub następczego (118): Vſtá yedzą/ yęzyk mowi/ nogi chodzą/ ręce robyą/ bronyą/ y podawáyą nye tylko ſobye/ ále y wſſem inym członkom y wſſyſtkyemu ćyáłu/ poty oná yednoſć ćyáłá trwa á nye [r]ozſypuye ſye. KromRozm III F7; StryjKron 161; Nie zemśćiſzli ſie/ ztobą póty mé mieſzkánié Będźie GosłCast 64.

cum G (3): Cf Przysłowie, Fraza.

Połączenia: »poty (...) aż« (4): gwałtem ma być do więźienia wźięt/ y tám poty záchowan/ áż by oſądzoney rzeczy doſyć vczynił. GroicPorz cc4; SkarŻyw 384; StryjKron 205; póty tego było/ Aż ſye iuż z gárdłá trochę było vtoczyło. PudłFr 9.

»dokąd ... poty« (1): Moczen też dáć Potomſtwo/ ktore nie vſtánie: Dokąd świát/ poty iego Pánowánie ſtánie. KlonKr wstęp A4v.

»poki (...) poty« = quandiu Vulg, Mącz; dum, tantisper ... quantisper Mącz; quamdiu ... tamdiu, tantisper ... dum Modrz [szyk zmienny] (112): BierEz C3v, N2 [2 r.], S2v; á tak poki cżłowiek ſie karmi poti paznochti roſtą. GlabGad D5; FalZioł I 109c, 130b, IV 4b; Lecz iedno poty poki ſtrách przed oczyma ſwemi widzieli vćiekáli ſie kniemu RejPs 115v; Aż dzys takie na ſwiecie omylnoſći widzę Iż poki ſie widzimy poty ſie ſnacz znamy RejJóz K4v; SeklKat T; RejKup bb6; KromRozm III E7; GroicPorz cc2v; Leop Matth 9/15; A poki zá mąż niepoydą/ poty bráćia máią oiczyznę trzymáć á ſioſtry chowáć. UstPraw B3v; RejZwierz 6v; BibRadz II 52a marg; BielKron 54, 75, 108, 120, 205v (12); Dum hae consilescunt turbae, Poty poki ſie nieuſmiérzi to zámieſzánie. Mącz 97c, 258a; OrzQuin C3, D3v; SienLek 46v, 126v, 181, 185; LeovPrzep Fv; RejAp 20, 106, 152v; BielSat B3; Widzimi ſie pánie Kriſki [...] iż poki naſzy Polaczy cżytáć nie vmieli/ poty w Polſzcże było więcey cnothy GórnDworz G5, K5v, Cc7, Gg6; RejPos 33, 49, 64v, 152v, 247v, 261, 350v; RejZwierc 17v, 28, 42v, 53v, 125, 154; CzechRozm 100v; Przyiáźni máło niewſzędźie obłudne/ á tákowe/ iż poty trwáią/ poki ſię ták zda iákobyſmy łáſkę wielkich Pánow mieli. ModrzBaz 12v, 40v, 61v; SkarJedn 56, 83, 138, 190, 217; Wioſná iém [cieplicom] nalepſza: którą tu liczym póty/ póki ſłońce wzgórę idźie. Oczko 29, 6v; SkarŻyw A5 [2 r.], 103, 262, 299 [2 r.], 484, 501, 502; KochTr 24; StryjKron 215; CzechEp 48, 233; NiemObr 103; Słyſz/ mam ia zégar w miéſzku/ który póki biie/ Póty téż y goſpodarz/ co go nośi/ piie. KochFr 89; KochEpitCat 111; Swiát ieſliże dobrze znał té przymioty w tobie/ Mógłby nie rok/ áni dwá/ czérnić ſye w żáłobie Po twym zeſzćiu: lecz póty/ póki ſam ſtać będźie: Niech ſye twé imię ſławi/ y długo/ y wſzędźie. PudłFr 14; BielRozm 12; poty człowiek człowiekowi prżyiáćielem ieſt/ poki zna/ że go rowno kłádźie z ſobą GórnRozm Kv, F3v, I3v, M3v; KochWr 29, 30; Tedy y Confaederatia sama iako Conditionalis, nie mozebydz potywazna poki się tey Conditiey finalis executio niestanie. ActReg 20; GórnTroas 25; Iſz świát ná pálcu Bożym záwiſł/ tákże cżłowiek/ Poki go Niebo trzyma/ poty ma teſz ſwoy wiek. KołakCath C4v; WujNT 391; PowodPr 13; SkarKaz 119a; SkarKazSej 674a, 683a; KlonFlis D4; KlonWor 25. Cf Przysłowia, Fraza.

Przysłowia: Poki żytá poty bytá/ Aby było ſemper ita. RejZwierc [233], 100.

A tákżeć też y brácia/ rownie cżynią náſzy/ Poty dmą poki cżuią/ iż gorąco w káſzy. RejZwierz A5v.

ále dziś tákie wieki y tácy ludzie náſtáli/ iż poki widzą poty pámiętáią/ á ſkoro z ocżu to iuż wſzytko ná ſtronę precż. RejZwierc 100.

Fraza: »poki go, poty go« (1): Ale tu wiele ná thym wieku zależy/ poki go poty go/ ábychmy w nim záwżdy záchowáli poććiwe powinnośći ſwoie RejZwierc 136v.
a. Z odcieniem warunku: w tym wypadku; w zdaniu nadrzędnym (1):

Połączenie: »poki ... poty« (1): A ták poki perſon ná doł y wzgorę idących sſtawa/ poty pobocznie Perſony bywáią wyłączone wedle Práwá. GroicPorz ff4v.

3. Do tego stopnia, tak dalece; w zdaniu nadrzędnym (3):

Połączenie: »poty (...) poki« (3): Poty tedy chćiwość sławy ma być chwaloná/ pokiby ſię o cnotę opieráłá/ á ſzłá zá nią iáko ćień zá ćiáłem. ModrzBaz 59; Vkazowałem mu y owę particułę wliscie w (poty poki się Vkazac godziło) onim pisaną ActReg 119; Poty ſłucháć Doktorow będę/ poki przy ſłowie Bożym ſtoią. SkarKaz 43a.

4. Połączenie: »poki poty« = do czasu (5): RejKup F; RejWiz 190; GórnDworz Ff4v; nic nie dbáiąc o ſwiętą łáſkę twoię: iedno áby tu poki poty záżywáli tych [...] márnośći obłudnego ſwiátá tego. RejPos [278]; A ták moy miły ſwiatku wcżás ſie żegnam s tobą/ Acż iednák poki poty tu muſzę być s tobą RejZwierc 271.
5. W dosłownym tłumaczeniu z łac. (1):

Połączenie: »aż poty« (1): A Ieſus odpowiedźiawſzy/ rzekł: Zániechayćieſz áż poty [usque huc]. WujNT Luc 22/51.

*** Bez wystarczającego kontekstu (3): Mącz 98c, 449b; Biſzcher. Potty/ et dotąd. Hactenus, Antehac. Calag 92b.

Synonimy: 1., 2. dotąd, dotychmiast, potąd; 2. dotychczas, potąd.

Cf [POTEJ], 2. POTYĆ

KW