[zaloguj się]
[pdf]

POWAŻONY (11) part praet pass pf

poważony (8), poważon (3).

Pierwsze o jasne, a pochylone; w formach złożonych -on-; formy niezłożone z tekstów nie oznaczających ó.

Fleksja
sg
mNpowåżony, powåżon fNpowåżonå, powåżona nNpowåżon(e), powåżono
Gpowåżon(e)go G G
pl
N m pers powåżeni
subst powåżon(e)

sg m N (praed) powåżony (3) KochPs, CzechEp, CiekPotr, powåżon (1) ActReg. ◊ G powåżon(e)go (1). ◊ f N (praed) powåżonå (1) RejPosWstaw, powåżona (1) RejPosRozpr. ◊ n N (praed) powåżon(e) (1) BibRadz, powåżono (1) GostGosp. ◊ pl N [m pers powåżeni.] subst powåżon(e) (2).

Składnia dopełnienia sprawcy: poważony od kogo (2).

Sł stp, Cn, Linde brak.

1. Obdarzony czcią, szacunkiem, ceniony (9): Mieyſcá w mym domu nie zágrzeie/ Kto fáłſzem robi/ téy nádźieie Kłamcá niech będźie/ że z méy ſtrony Niéma być nigdy poważony. KochPs 150; CzechEp 285; gotowem ią wm sobie wazyc iako Brata starszego, chcę tez abym był powazon ActReg 163; [JanWróż 15; zuchwálſtwo/ leniſtwo/ niedbáłość/ nie bywáią poważone BusLic 25v].

[poważon u kogo: Naprzod to piſmo święte nam ták pokázuie [...] Iák ma być ſługá wierny/ v páná bácznego/ Poważon/ y miłowan/ zá brátá właſnego. CzahRzeczy O3.]

poważon miedzy kim (1): [Niektórzy sługom słowa bożego] rowną moc s Pánem Kryſtuſem przywłaſzcżáć ſmieią/ [...] tego dokłádáiąc: że potrzebá áby tá ſłużebność ták tym ozdobiona byłá/ áby miedzy ſwieckiemi ludźmi lekce poważoná nie byłá. RejPosRozpr b4.

W przeciwstawieniu: »lekce poważony ... wybrany« (1): Do ktorego przyſtąpiwſzy/ kámieniá żywego/ od ludźi lekce poważonego/ lecż od Bogá wybránego/ koſztownego [ab hominus quidem reprobatum, a Deo autem electum et honorificatum Vulg 1.Petr 2/4]/ y wy iáko żywe kámienie buduyćie ſię NiemObr 34.

Wyrażenia: »lekce poważon(y)« = potraktowany bez szacunku, zlekceważony, niedoceniony (5): BibRadz I 481; RejPosRozpr b4; dziſieyſzych cżáſow zacność á powagá práwie wſzytkich ſtanow niſzcżeie á lekce poważona bywa RejPosWstaw 42; Y teraz nie tłukąc ſię ná woynę, ią naydę Obyczay, że nie bedę lekce poważony. Bedę vmiał z inſzymi mowić ná Seymiku, Ze drugim poydzie w pięty CiekPotr 49. Cf W przeciwstawieniu.

»zacniej poważony« (1): niewolſtwo y więźienie [czynione człowiekowi przez Boga] nie tylko nád każdą wolność ma być przekładane/ ále też nád wſzelkie panowania y przełożeńſtwá zacniey ma być poważone BibRadz *4.

2. [Wzięty pod rozwagę, uwzględniony: tedy nam radą i zdaniem swym nie zaniechiwaj WM oznajmować, które u nas jako we wszytkich inych rzeczach wienszych pogotowiu i w tej sprawie poważona zawsze będzie ku zgadzaniu z intencyją WM wielkiej rady naszej etc. ListyZygmAug 1573/603.

poważony u kogo: mamy w Panu Bogu nadzieję, że siła zacnych dzierżawców dóbr W.K.M. będzie, u których i nasza braterska prośba, i płacz nieustanny ludzi ukrainnych, [...], dalibóg poważona będzie. AktaSejmikPozn 1596/194.]

3. Zważony (o wielu) (2): Głowáte konopie iż ſą poznieyſze niż inſze przędziwo [...] ná Wioſnę zetrzeć: á ná Swiątki máią bydź wſzędźie potárte y poważone GostGosp 74, 72.

Synonimy: 1. szanowany; 2. uznany.

Cf POWAŻYĆ, POWAŻAN, WAŻON

JR