[zaloguj się]
[pdf]

POWROCIĆ (9) vb pf

Pierwsze o jasne, drugie pochylone.

Fleksja
inf powrócić
praet
sg pl
3 m powrócił, powróci(e)ł m pers powrócili

inf powrócić (6). ◊ [fut 1 sg powrócę. ◊ 3 sg powróci.] ◊ praet 3 sg m powrócił (1), powróci(e)ł (1) LibMal (1:1). ◊ 3 pl m pers powrócili (1). ◊ [part praet act powróciwszy.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w.

1. Zwrócić właścicielowi, oddać; revehere Mącz; restituere Vulg [w tym: co (4), komu (2)] (6): Item powyada yſz v Marczina Gyerky spyącz wkomorze Goſzczyom kthorzi theſz tham spali skalyeth albo zwaczkow 4 thalyeri bill wytrzaſznal y 3 pyerſczionki. Alye zaſzie mvſzial powroczicz yſ nan domnymanye pewne kradziezi they bilo LibMal 1548/142v; Praedam revehere, Lup záś powrócić/ odwieść. Mącz 478a.

[powrocić za co: Si leserit vineam, agrum yeſthy bÿ co okolo wÿnyce/ roly kto ſkazil [...] pro damni estimacione za oſzacovanie ſzkodi restituet powroczi TomZbrudzBrul Ex 22/5.]

W przeciwstawieniach: »wziąć (2), ukraść ... powrocić« (3): wzyall theſz bill y zupiczą czerwona. Alyemv yą zaſzyą powroczill LibMal 1544/90v; Item zeznał yſch wbyelſkv kopą Ruſſkovi vkradl alye mv yą zaſzyą powrocziel LibMal 1545/97, 1551/162v.

Szereg: »powrocić i nadgrodzić« (1): The seſſcz grzywyen sprozba kazal yemu powroczicz y nadgrodzicz zmayąthnoſczy ſwoyey kthorą gdzyeſzkolwyek ma LibMal 1547/131v.
2. Zawrócić; convertere, flectere Modrz (2):

powrocie co (1): Záś iáko huffy ábo ſtoiące powroćić/ ábo pomieſzáne ſpráwić á záſtánowić: [...] Trzebá tedy do tego vcżyć ſię oſtrożnośći ModrzBaz 111.

powrócić czym (1): Bo á iáko koniem powroćić/ iáko ſtrzelbę cżynić/ iáko broni vżywáć/ iáko kopiją ſkłádáć może/ kto tego pirwey namniey niekoſztował? ModrzBaz 110; [ledwie wódzą powróći/ koń ſie fam ſpráwuie Albertus D].

3. Obrócić w jakimś kierunku (1):

[powrocie czego: powroćiwſzy żaglow ku wſchodowi Morzem náſzym Sarmárſkim [...] przybili ſie do Brzegow Zmodźkich y Kurlandſkich StryjKron 72.]

Przen [co ku komu] (1):
Zwrot: »powrocić tył« = przestać okazywać posłuszeństwo (1): Iáko wſtyd złodzieiá gdy go zaſtáną/ ták ſię záwſtydzą [...] Ktorzy mowią drewnu/ oćiec ty moy/ á kamieniowi/ tyś mię vrodził/ bo powroćili ku mnie tył/ á nie oblicża [quia verterunt ad me dorsum et non faciem] BudBib Ier 2/27.
4. [Prawdopodobnie: Przeznaczyć [co]:
Zwrot: »powrocić na potrzeby swe«: ony pyenyodze [pożyczone] powrocze [lege: powrocę] napothrzeby swe przedſye ye V.M. od dam bez myeſzkanya Listy Pol 1547/447.]

Synonim: 1. oddać.

Formacje współrdzenne cf WROCIĆ.

Cf POWROCON

MN