[zaloguj się]
[pdf]

POZYWANIE (37) sb n

o oraz a jasne (w tym w a 1 r. błędne znakowanie), e pochylone.

Fleksja
sg
N pozywanié
G pozywaniå
D pozywaniu
A pozywanié
L pozywaniu

sg N pozywanié (14); -é (1), -(e) (13). ◊ G pozywaniå (11). ◊ D pozywaniu (1). ◊ A pozywanié (1). ◊ L pozywaniu (10).

Składnia przydawki dopełniającej równoznacznej z dopełnieniem sprawcy: pozywanie od czego [= od urzędu] (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.

Oskarżanie, wzywanie do sądu za pośrednictwem woźnego; actio, postulatus Mącz; citatio, vocatio in ius a. in iudicium Cn (37): w káżdym Práwie rozmáity ieſth obyczay pozywánia. GroicPorz n3v; POzywánie ma być między wſchodem á záchodem Słońcá/ w domu tego kthory ma być pozwan/ álbo ná iákim mieyſtcu ſłuſznym/ nie w dźień święty/ nie wnocy/ nie w Koſćiele GroicPorz p4v, mv, n3v [2 r.], p, p3v, p4 (12); Mącz 315c; GórnRozm C4v; Kto moze Woznégo ná pozwánie przydáć, y który zwyczay był przed tym pozywánia. SarnStat 574; wſzákże iż nieznáczy ſie nic opiſánégo/ iáko w pozywániu [in citando JanStat 1086] miáło bydź poſtępowano: dla tego vſtáwiamy/ iż o kmiećie zbiegłé od dánia dźiśieyſzégo Státutu/ ná potym máią bydź pozywáni ći/ którzy pozywáni bydź máią do ſądów Ziemſkich SarnStat 746 [idem 661, 918], 574, 661, 757 żp, 918.

pozywanie kogo (6): GroicPorz n4; ModrzBaz 89; O pozywániu tych których w ziemi niemáſz. SarnStat 756; Pozywánié Stároſty Brácłáwſkiégo. SarnStat 1223, 112, 185.

pozywanie o co (1): Noxialis actio, Spráwá o zádániu álbo vdźielániu ſzkody kómu/ Poziwánie o ſzkody. Mącz 252b.

pozywanie czyje [= kto pozywa] (1): PODOBNYZ Státut o pozywániu Woźnych. SarnStat 575.

W charakterystycznych połączeniach: pozywanie mężobojce, pana, starosty, świeckich (2); pozywanie o szkody; czas pozywania (2), obyczaj (4), zwyczaj.

Wyrażenia: »obliczne pozywanie« (1): Y biorą ſobie ná pomoc Práwo piſáne/ [...] Kthore Práwo nie ináczey rozumieią/ iedno o oblicznym Pozywániu. GroicPorz n3.

»pozywanie listownym pozwem« = citatio per libellum a. scripta Cn (1): Woyt dáie Woźnemu Ziemſkiemu przyſyęgłemu moc ku pozywániu tákim liſtownym pozwem/ álbo innem iáko kędy zwyczay y potrzebá nieſye. GroicPorz p2.

»pozywanie przez przywołanie« (1): Przeto ten poſtępek pozywánia Mężoboyce przes przywołánie ieſt wedle Práwá/ zwłaſzczá gdy ten kto kogo zámorduie/ záwżdy ſye Práwá chroni GroicPorz n4.

»pozywanie na sąd, do sądu« (5:2): Pozywánie ná Wyłożony Sąd. GroicPorz nn3; Pozywánie ná Potoczny Sąd/ y Gáienie tego Sądu. GroicPorz nn3v, nn3, iv, lv; A ſą poſtánowioné rzeczy [...] około Columbáciiéy/ około Wizytáciéy Ardźiákońſkiéy/ o wypráwie Duchowieńſtwá ná woynę/ o pozywániu świetckich do ſądu Duchownégo [Secularium ad ius spirituale citandorum JanStat 228] SarnStat 112 [idem] 185.

»pozywanie do sędziego« (1): Ieſliże tedy odeymuiemy kmiećiom wolność pozywánia pánow do ſędziego [ius vocandi dominos ad iudices]/ odeymuiemy im wſzytkę wolność. ModrzBaz 89.

»od urzędu pozywanie« (1): Ták wiedz/ iż gdźie tákie od vrżedu [!] ieſt pożywánie/ nie trżebá tám nic inſzego/ iedno prżełożyć krżywdę ſwoię/ á ſtánąć ná on rok/ ktory vrżąd náznáczy. GórnRozm F4v.

Szereg: »sąd albo pozywanie« (1): Quidvis potius quam iudicium, Cokolwiek bądź/ tilko áby nie ſąd álbo pozywánie było. Mącz 340d.

Synonimy: obwinianie, oskarżanie, pociąganie, powoływanie, prokuracyja.

Cf NIEPOZYWANIE, POZYWAĆ, WZYWANIE

MN